Cao su Trung Quốc bị áp thuế chống bán phá giá vĩnh viễn, Bắc Kinh nổi giận

Dynasol Elastomeros, nhà sản xuất cao su tổng hợp SBS duy nhất tại Mexico, đã nộp đơn khiếu nại vào tháng 4/2024, cho rằng làn sóng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc đã làm suy giảm doanh số và hiệu quả tài chính của công ty. Doanh nghiệp này buộc phải cắt giảm giá bán để cạnh tranh với dòng hàng nhập khẩu giá thấp - một thực trạng sau đó được Bộ Kinh tế xác nhận qua rà soát hồ sơ thương mại.

Trong quá trình điều tra, các quan chức Mexico chủ yếu dựa vào dữ liệu từ Sinopec - nhà sản xuất SBS lớn nhất Trung Quốc và nhà cung cấp chính cho thị trường nội địa nước này. Nghị quyết chỉ ra rằng Sinopec, tập đoàn lọc dầu lớn nhất châu Á, đang mở rộng công suất thông qua nhà máy SBS quy mô nhất Trung Quốc, cho thấy quy mô sản xuất khổng lồ và áp lực phải tiêu thụ sản lượng dư thừa ra thị trường quốc tế.

Theo thông báo của Bộ Kinh tế Mexico, mức thuế áp dụng cho styrene butadiene styrene (SBS) - một loại cao su tổng hợp chuyên dụng - là 0,8324 USD/kg. Quyết định được đưa ra sau khi cơ quan chức năng kết luận việc nhập khẩu với giá thấp các sản phẩm này từ Trung Quốc đã gây thiệt hại cho nhà sản xuất duy nhất tại Mexico.

SBS là loại cao su nhiệt dẻo được tổng hợp từ styrene và butadiene, có tính đàn hồi như cao su thiên nhiên nhưng có thể nấu chảy và tái tạo hình như nhựa. Vật liệu này được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất đế giày, keo dán, vật liệu lợp mái và nhựa đường - những sản phẩm đòi hỏi khả năng chịu nhiệt và áp suất cao.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Mexico đang tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước và kiểm soát căng thẳng với Bắc Kinh. Trước đó vào tháng 9, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối đề xuất của Mexico về việc tăng thuế nhập khẩu ô tô và hàng hóa từ các nước không có hiệp định thương mại - động thái ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian khi đó khẳng định Bắc Kinh phản đối các biện pháp "được thực hiện dưới sự áp lực nhằm hạn chế hoặc xâm phạm quyền lợi hợp pháp của Trung Quốc", đồng thời cảnh báo sẽ có hành động bảo vệ lập trường tùy theo diễn biến tình hình.

Chính quyền Tổng thống Claudia Sheinbaum khẳng định kế hoạch thuế quan đệ trình lên Quốc hội là cần thiết để bảo vệ việc làm trong các ngành trọng điểm như ô tô, thép và dệt may. Đề xuất cho phép tăng thuế lên đến 50% với một số mặt hàng, phản ánh nỗ lực bảo hộ sản xuất trong nước khi cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.

Chênh lệch giá gây sốc

Phân tích giá cả được cung cấp từ phía Mexico cho thấy mức độ cạnh tranh bất bình đẳng khi SBS từ Trung Quốc có giá thấp hơn sản phẩm Mexico từ 38% đến 54% trong các giai đoạn khảo sát, đồng thời rẻ hơn 37-52% so với hàng nhập khẩu từ các nước khác. Nghị quyết cuối cùng nêu rõ SBS Trung Quốc còn được bán thấp hơn tới 45,1% so với giá thị trường nội địa Mexico - khoảng cách mà Bộ Kinh tế xác định là bằng chứng chính của hành vi bán phá giá.

Theo SCMP, Trung Quốc hiện nắm giữ hơn một nửa công suất sản xuất SBS toàn cầu, tạo áp lực liên tục phải xuất khẩu nguồn cung dư thừa khi nhu cầu trong nước suy giảm. Bộ Kinh tế Mexico cảnh báo sự mất cân bằng cơ cấu này có thể khiến lượng hàng Trung Quốc vào Mexico tiếp tục gia tăng nếu thiếu các biện pháp can thiệp.

Hoa Kỳ cũng góp phần tác động đến dòng chảy thương mại toàn cầu. Năm 2018, dưới nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, Washington áp thuế với một số sản phẩm cao su và hóa chất Trung Quốc. Mexico kết luận rào cản này đã chuyển hướng một phần hàng xuất khẩu Trung Quốc sang thị trường Mexico - nơi trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ tăng trưởng sản xuất và điều kiện tiếp cận thuận lợi hơn cho nhà cung cấp ngoại.

Mức thuế mới sẽ được áp dụng vĩnh viễn với SBS xuất xứ Trung Quốc bất kể quốc gia trung chuyển, nhằm ngăn chặn các doanh nghiệp vận chuyển hàng qua nước thứ ba để né thuế. Biện pháp có hiệu lực trong năm năm, trừ khi đánh giá mới xác định tình trạng bán phá giá và gây thiệt hại không có nguy cơ tái diễn.

Tham khảo South China Morning Post (SCMP)