CEO AFA Capital: Không phải cầu kéo, lạm phát Việt Nam chủ yếu do chi phí đẩy và tỷ giá

Tại cuộc họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 tổ chức ngày 6/9, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đoàn Thái Sơn cho biết, dư nợ tín dụng cuối tháng 8 đã đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tăng 11,08% so với cuối năm trước. Nếu tính cả năm, tín dụng dự kiến tăng khoảng 20,19%, mức cao nhất trong nhiều năm, trong khi thông thường chỉ khoảng 14,5%.

Cũng theo Phó Thống đốc, lạm phát cơ bản thời gian qua duy trì trên ngưỡng 3%. Đây là mức đáng lưu ý bởi ngưỡng 3% thường được coi là “vạch cảnh báo” trong điều hành chính sách tiền tệ.

Trước diễn biến này, trong chương trình “Góc nhìn Tài chính – Kinh doanh” trên kênh YouTube Tài chính & Kinh doanh, ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO AFA Capital đã có những phân tích đáng chú ý, chỉ ra rằng lạm phát ở Việt Nam hiện nay không phải do cầu kéo, mà chủ yếu đến từ chi phí đẩy và biến động tỷ giá.

Giá thiết yếu leo thang, người dân cảm nhận lạm phát 7–10%

Ông Nguyễn Minh Tuấn cho rằng, nếu so sánh với mục tiêu kiểm soát lạm phát 5% do Quốc hội phê duyệt thì mức 3,2% hiện tại chưa quá đáng ngại. Tuy nhiên, đằng sau con số trung bình này là nhiều vấn đề phải quan tâm.

Ông dẫn chứng: “Tốc độ tăng trưởng bán lẻ hàng hóa, dịch vụ lưu trú, ăn uống và tiêu dùng bán lẻ từ 2023 đến nay vẫn đi ngang. Điều này cho thấy lạm phát không xuất phát từ cầu kéo. Người dân không chi tiêu nhiều hơn để tạo ra áp lực giá.”

Thay vào đó, góc nhìn từ phía sản xuất lại cho thấy bức tranh khác. Chỉ số giá sản xuất trong lĩnh vực dịch vụ và công nghiệp đều tăng, cùng với sự biến động mạnh của tỷ giá. “Việt Nam là nền kinh tế mở, nhập khẩu nhiều nguyên liệu đầu vào. Do đó, biến động tỷ giá chắc chắn tác động đến chi phí sản xuất, kéo mặt bằng giá hàng hóa tăng lên,” ông Tuấn phân tích.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO AFA Capital. Ảnh minh hoạ.

Một điểm đáng lưu ý, theo ông Tuấn, là các cấu phần chính trong “rổ chi tiêu” của người dân đều tăng mạnh:

Ăn uống: Giá thực phẩm, bữa ăn hàng ngày tăng đều, “một bát phở 30.000 đồng ở Hà Nội nay đã khó, phổ biến phải 40.000 – 45.000 đồng”. Nhà ở và vật liệu xây dựng: Giá thuê nhà tại Hà Nội tăng cao, dần phản ánh xu hướng giá bất động sản; Dịch vụ y tế: Riêng nhóm này đã tăng tới 12,57% khi Thông tư 21/2023/TT-BYT điều chỉnh giá dịch vụ; Giáo dục: Bước vào năm học mới, chi phí học tập và dịch vụ giáo dục bắt đầu nhích lên.

Trong khi đó, thu nhập bình quân lao động quý II/2024 lại giảm so với quý I, còn tăng trưởng thu nhập thực tế (sau khi loại trừ lạm phát) từ sau Covid-19 vẫn ở mức thấp hơn xu hướng trước đó.

“Người dân nói lạm phát 3,2% là không đúng với cảm nhận của họ. Thực tế chi tiêu hàng ngày khiến nhiều người cảm nhận mức lạm phát phải ở 7–10%. Cảm giác đó không sai, vì những mặt hàng thiết yếu nhất với họ đều tăng giá,” ông Tuấn nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Minh Tuấn cảnh báo, khi chi phí sinh hoạt tăng nhưng thu nhập lại giảm, người dân buộc phải thắt chặt chi tiêu. Điều này không chỉ làm suy yếu tiêu dùng cá nhân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng GDP, bởi tiêu dùng tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế.

Nguy hiểm hơn là lạm phát kỳ vọng: “Doanh nghiệp, hộ kinh doanh có xu hướng dự phòng chi phí đầu vào sẽ tiếp tục tăng nên thường tự động điều chỉnh giá bán cao hơn, tạo ra vòng xoáy giá cả khó kiểm soát,” ông nói.

Cần hành động sớm để giữ ổn định

Một khía cạnh khác mà CEO AFA Capital chỉ ra là khi tính cả yếu tố mất giá của đồng nội tệ. Năm nay, tiền đồng mất khoảng 7% giá trị so với USD, mức cao thứ hai trong ASEAN, chỉ sau Singapore.

Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm thấp, tâm lý người dân chuyển từ gửi ngân hàng sang mua vàng và ngoại tệ để bảo toàn tài sản càng rõ rệt. “Đây là yếu tố tâm lý nhưng lại có tác động lan tỏa rất lớn tới thị trường tài chính và giá cả,” ông Tuấn lưu ý.

Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng trong 8 tháng đã vượt 11%, đưa tổng cung tiền ra nền kinh tế lên mức cao nhất nhiều năm. “Tín dụng tăng nhanh như vậy, cộng với áp lực chi phí đầu vào, tỷ giá và giá hàng hóa, sẽ là những yếu tố đẩy lạm phát gia tăng trong thời gian tới,” ông Tuấn nhận định.

Từ những phân tích trên, CEO AFA Capital cho rằng quan điểm cảnh báo của Phó Thống đốc NHNN là hoàn toàn xác đáng. “Lạm phát là biến số vĩ mô vô cùng quan trọng trong điều hành chính sách tiền tệ. Muốn đạt được tăng trưởng GDP bền vững, chúng ta phải giữ được lạm phát trong tầm kiểm soát,” ông nhấn mạnh.

Theo ông, nếu không có biện pháp kịp thời, việc giá cả leo thang trong khi thu nhập thực giảm sút sẽ tiếp tục bào mòn sức mua, khiến kinh tế tư nhân và tiêu dùng nội địa suy yếu, tác động trực tiếp đến triển vọng tăng trưởng trong chu kỳ sắp tới.