Chủ tịch VBA Phan Đức Trung nói về 'điều kiện sống còn' của thị trường tài sản mã hóa

Chiều 8/10, tại Đà Nẵng, UBND TP Đà Nẵng phối hợp cùng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA) tổ chức Diễn đàn “Đối thoại chính sách tài sản mã hóa: Từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường”.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, cho biết vốn hóa thị trường tài sản mã hóa toàn cầu hiện đạt hơn 4.270 tỷ USD, với hơn 600 triệu người dùng và khối lượng giao dịch trung bình 204 tỷ USD mỗi ngày. Dự báo đến năm 2030, quy mô thị trường có thể chạm mốc 10.000 tỷ USD, mở ra cơ hội kinh tế số chưa từng có tiền lệ.

Tuy nhiên, song hành với tiềm năng ấy là những rủi ro gia tăng đáng lo ngại. Theo ông Trung, thị trường tài sản mã hóa đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ từ rửa tiền, tài trợ khủng bố, lừa đảo và tấn công mạng (hack). Riêng tại Việt Nam, từ ngày 15/12/2019 đến 14/5/2024, cơ quan chức năng đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo liên quan tới hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng.

Đáng chú ý, phần lớn số tiền bị chiếm đoạt được chuyển đổi thành tài sản mã hóa thông qua giao dịch P2P trên các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX, với giá trị giao dịch mỗi ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Các đối tượng gian lận thường liên tục thay đổi danh tính, tài khoản ngân hàng, ví blockchain, khiến việc truy vết dòng tiền gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, các sàn giao dịch không được cấp phép còn tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ dữ liệu khách hàng, vi phạm nghiêm trọng Luật An ninh mạng và quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân.

'Đổi mới phải đi kèm tuân thủ nếu không muốn mất niềm tin thị trường'

Trước thực tế này, Chủ tịch VBA nhấn mạnh: “Xu hướng toàn cầu của tài sản mã hóa đang định hình bằng sự đổi mới đi kèm tuân thủ. Việt Nam cần chủ động nắm bắt sớm để tạo lợi thế cạnh tranh và hội nhập quốc tế.”

Theo ông, quá trình phát triển thị trường không thể chỉ dựa vào công nghệ hay tốc độ đổi mới, mà phải gắn liền với thanh lọc, minh bạch và năng lực quản lý nội địa. Điều đó đòi hỏi Việt Nam phải xây dựng hệ thống giám sát, truy vết nội địa, đồng thời đào tạo đội ngũ quản lý và nhân lực tuân thủ có trình độ chuyên môn cao.

“Phát triển tài sản mã hóa phải song hành đổi mới và tuân thủ nếu không muốn đánh mất niềm tin thị trường,” ông Trung khẳng định. “Không có giám sát, tài sản số sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho gian lận.”

Theo ông Trung, trong bối cảnh dòng vốn và giao dịch tài sản số ngày càng phức tạp, công nghệ tuân thủ (RegTech) chính là “cầu nối” để dung hòa giữa sáng tạo và quản lý.

Những công nghệ này bao gồm: Định danh điện tử (e-KYC) giúp xác thực người dùng;Trí tuệ nhân tạo (AI) phát hiện hành vi giả mạo; Phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để phát hiện giao dịch bất thường; Truy vết giao dịch trên chuỗi (on-chain tracking) nhằm hỗ trợ điều tra và bảo vệ nhà đầu tư.

Ông Trung dẫn chứng, năm 2024, theo Trung tâm Khiếu nại Tội phạm Mạng (IC3) thuộc FBI, thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số lên tới 9,3 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm trước. Đáng lo hơn, Việt Nam nằm trong nhóm 6 điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận.

“Đây là lời cảnh báo rõ ràng rằng, cơ chế giám sát và công nghệ tuân thủ là điều kiện không thể thiếu để bảo đảm niềm tin thị trường,” ông nói.

Chủ tịch VBA cho rằng, Đà Nẵng đang sở hữu lợi thế thể chế hiếm có để tiên phong mô hình thị trường tài sản mã hóa nội địa, nhờ ba yếu tố then chốt: Luật Công nghiệp Công nghệ số (có hiệu lực từ 2026); Nghị quyết 222/2025 của Quốc hội về Trung tâm Tài chính quốc tế (TTTC); Nghị quyết 136 về cơ chế đặc thù cho TP Đà Nẵng.

“VBA sẵn sàng phối hợp cùng thành phố trong đào tạo nhân lực, hỗ trợ điều tra gian lận và chuẩn hóa hoạt động, hướng tới thị trường đổi mới, tuân thủ, an toàn, qua đó thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước,” ông Trung nhấn mạnh.