Chuyên gia: 80% dữ liệu doanh nghiệp là “rác”, AI thông minh cỡ nào cũng bó tay

Tại Tọa đàm “Thực hành Báo cáo Phát triển bền vững trong lĩnh vực ngân hàng với giải pháp AI” ngày 21/5, ông Mike Suffield - Giám đốc Chính sách và Nghiên cứu chuyên sâu của Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA), nhận định, AI đang trở thành một phần không thể thiếu trong quy trình báo cáo bền vững, hỗ trợ phân tích, tổng hợp dữ liệu và mô phỏng các kịch bản rủi ro khí hậu.

Tuy nhiên, chuyên gia ACCA đặc biệt nhấn mạnh rằng, AI không phải là “đũa thần” có thể giải quyết mọi vấn đề dữ liệu. Thực tế đang đặt ra thách thức lớn khi có tới 80% dữ liệu trong doanh nghiệp đang là “dữ liệu tối” (dark data) – những dữ liệu không được phân loại, không sử dụng hiệu quả và thậm chí gây lãng phí tài nguyên lưu trữ.

“AI chỉ hiệu quả khi được nuôi dưỡng bằng dữ liệu có chất lượng cao. Nếu dữ liệu không sạch, không chính xác hoặc chứa thiên lệch, AI không những không thể hỗ trợ báo cáo phát triển bền vững mà còn có thể đưa ra các kết luận sai lệch, gây nguy hại cho quyết định quản trị", ông Mike cảnh báo.

80% dữ liệu trong doanh nghiệp hiện là “dữ liệu tối” – không được sử dụng hiệu quả và gây lãng phí tài nguyên.

>>>Đề xuất gói vay mua nhà chưa từng có cho người thu nhập thấp: Lãi suất dưới 4%, có thể trả góp trong 25 năm

Ông Mike nêu một ví dụ cụ thể làm nổi bật tính cấp thiết của việc cải thiện chất lượng dữ liệu là chính tác động môi trường của công nghệ AI. Theo ước tính của Viện Nghiên cứu Điện lực Hoa Kỳ (EPRI), mỗi truy vấn gửi đến mô hình như ChatGPT tiêu tốn lượng điện gấp 10 lần một truy vấn thông thường trên Google. Với hơn 200 triệu người dùng ChatGPT mỗi tuần, mức tiêu thụ điện năng và lượng khí nhà kính phát sinh từ trung tâm dữ liệu đang tăng nhanh chóng.

Hơn nữa, các trung tâm dữ liệu của những “ông lớn” như Google và Microsoft đã sử dụng lượng nước làm mát tương đương nhu cầu sinh hoạt của khoảng 700.000 người Mỹ trong một năm.

“Nếu AI được kỳ vọng là công cụ hỗ trợ báo cáo phát triển bền vững, chúng ta không thể bỏ qua việc nó cũng đang tạo ra dấu chân môi trường rất lớn,” ông Mike nhấn mạnh.

Ông Mike cho biết, ACCA đã xây dựng mô hình tám giai đoạn trong chu trình sản xuất thông tin báo cáo phát triển bền vững, trong đó AI có thể được tích hợp để nâng cao hiệu quả ở từng bước, từ thu thập dữ liệu, đánh giá rủi ro đến trình bày báo cáo phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng nhiều tổ chức vẫn đang vật lộn với các thách thức như dữ liệu rời rạc, thiếu tiêu chuẩn và phối hợp kém giữa các bộ phận, khiến AI không thể phát huy hết tiềm năng. Đó cũng là lý do ông kêu gọi cần nâng cao nhận thức nội bộ về thực hành dữ liệu tốt: kiểm toán dữ liệu, phân loại dữ liệu, và sử dụng có trách nhiệm để đảm bảo dữ liệu đầu vào đủ chất lượng cho AI xử lý.

Một điểm quan trọng khác trong tham luận của ông Mike là vấn đề đạo đức trong ứng dụng AI. Việc dựa vào dữ liệu thiên lệch hoặc không kiểm chứng có thể dẫn đến những kết quả báo cáo sai lệch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự chính trực và uy tín của tổ chức. AI tạo sinh – một thế hệ AI mới có thể tạo ra các bản báo cáo mạch lạc nhưng thiếu liên kết thực tế, đòi hỏi người làm báo cáo cần có tư duy phản biện và kỹ năng kiểm chứng đầu ra.

“AI không thể thay thế các kỹ năng truyền thống như kiểm toán nội bộ, phân tích dữ liệu và kiểm chứng nguồn thông tin. Thay vào đó, AI cần được xem như một công cụ hỗ trợ, được vận hành trong khung đạo đức và quản trị dữ liệu chặt chẽ,” chuyên gia ACCA nhận định.

>>>Làm nhà ở xã hội không dễ ăn: 3 năm chưa xong hồ sơ, 13% lợi nhuận nhưng trên giấy