Cực Trái Đất đang lệch dần
Cụ thể, hoạt động xây đập từ năm 1835 đã khiến các cực Trái Đất dao động do sự tích tụ khối lượng nước khổng lồ trong các hồ chứa.
Theo Live Science, một nghiên cứu đăng trên tạp chí Geophysical Research Letters đã chỉ ra rằng việc xây dựng các đập thủy điện với quy mô lớn đang góp phần làm thay đổi trục quay của Trái Đất. Khi các hồ chứa tích trữ lượng nước khổng lồ, khối lượng bị tái phân bố trên toàn cầu, kéo theo sự thay đổi vị trí của lớp vỏ Trái Đất so với lớp phủ có tính chất dẻo bên dưới.
"Bất kỳ dịch chuyển nào của khối lượng trong lòng Trái Đất hoặc trên bề mặt đều có thể làm thay đổi hướng của trục quay so với lớp vỏ, quá trình được gọi là sự lệch cực", nhóm nghiên cứu thuộc Khoa Khoa học Trái Đất và Hành tinh tại Đại học Harvard (Mỹ) cho biết.
Dựa trên phân tích dữ liệu từ 6.862 đập được xây dựng trong khoảng thời gian từ năm 1835 đến 2011, các chuyên gia ước tính rằng lượng nước mà các đập này giữ lại có thể lấp đầy hẻm Grand Canyon của Mỹ tới hai lần. Khối lượng nước tích trữ đã khiến mực nước biển toàn cầu giảm khoảng 23 mm và làm trục quay của Trái Đất lệch tổng cộng 1,1 mét.
Natasha Valencic, nghiên cứu sinh ngành địa chất, địa vật lý và khoa học hành tinh tại Đại học Harvard, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, nhấn mạnh: "Giữ nước sau các con đập không chỉ làm giảm lượng nước từ đại dương, dẫn đến hạ mực nước biển toàn cầu, mà còn tái phân bố khối lượng theo cách khác trên toàn thế giới".
Mô hình tính toán cho thấy hai giai đoạn dịch chuyển rõ rệt của cực Trái Đất. Giai đoạn đầu từ năm 1835 đến 1954 ghi nhận các hoạt động xây đập lớn tại Bắc Mỹ và châu Âu, khiến cực Bắc lệch gần 20 cm về phía kinh tuyến 103 độ đông, đi qua Nga, Mông Cổ và Trung Quốc. Giai đoạn thứ hai, từ năm 1954 đến 2011, ghi nhận sự gia tăng xây đập tại Đông Phi và châu Á. Khối lượng nước tích tụ tại các khu vực này đã làm cực Bắc dịch chuyển 57 cm về phía kinh tuyến 117 độ tây, đi qua tây Bắc Mỹ và Nam Thái Bình Dương. Tuy nhiên, sự lệch cực diễn ra theo quỹ đạo không tuyến tính mà là đường cong uốn lượn, nên tổng độ dịch chuyển theo từng hướng không vượt quá 1,1 mét.
Trước đó, giới khoa học từng cảnh báo rằng việc dịch chuyển khối lượng nước quy mô lớn có thể gây ra hiện tượng lệch cực. Một nghiên cứu công bố hồi tháng 3 cũng chỉ ra rằng tình trạng băng tan do biến đổi khí hậu có thể khiến trục quay của Trái Đất lệch đến 27 mét vào cuối thế kỷ.
Theo Live Science
>> Phát hiện lõi Trái Đất đang biến dạng sau khi phân tích 200 trận động đất
Trái Đất có nguy cơ văng khỏi hệ Mặt Trời
Lý giải hiện tượng quầng mặt trời liên tiếp xuất hiện ở nhiều nơi
