Danh sĩ nổi tiếng được đặt tên cho nhiều ngôi trường, con đường lớn ở Việt Nam
Tên tuổi ông được vinh danh rộng rãi, trở thành biểu tượng của trí tuệ, nhân cách và lòng yêu nước bất khuất.
Phan Bội Châu (tên húy là Phan Văn San, hiệu là Hải Thụ và Sào Nam) là một trong những danh nhân kiệt xuất của dân tộc Việt Nam. Ông sinh năm 1867 tại làng Đan Nhiễm (nay thuộc xã Xuân Hòa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), trong một gia đình Nho học nghèo. Ngay từ nhỏ, Phan Bội Châu đã thể hiện tư chất thông minh vượt trội. 8 tuổi ông đã thông thạo văn chương kinh sử, 13 tuổi đỗ đầu kỳ thi Hương cấp huyện, 16 tuổi tiếp tục đứng đầu kỳ thi cấp xứ – từ đó được gọi với biệt danh kính trọng là “Đầu Xứ San”.
Chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, ông sớm hình thành ý thức dân tộc và tình yêu nước nồng nàn. Ông có một khát vọng cháy bỏng là giải phóng đất nước khỏi ách đô hộ thực dân. Dù xuất thân trong hoàn cảnh nghèo khó, ông vẫn kiên trì theo đuổi con đường học vấn để lập thân và phụng sự quốc gia. Năm Đinh Dậu (1897), Phan Bội Châu tham dự kỳ thi Hương và đỗ vào trường nhì. Tuy nhiên, ông bị quy kết tội “hoài hiệp văn tự” (mang tài liệu vào trường thi) và bị cấm thi suốt đời.
Sau biến cố, ông vào Huế tiếp tục dạy học. Ngưỡng mộ tài năng và khí tiết hơn người, ông được các quan lại tiến bộ đương thời đề nghị vua Thành Thái xem xét ân xá. Nhờ đó, Phan Bội Châu được tham dự kỳ thi Hương năm Canh Tý (1900) và xuất sắc đỗ Giải nguyên (thủ khoa) tại trường thi Nghệ An.
Từ đây, hành trình hoạt động cách mạng của ông chính thức bắt đầu. Phan Bội Châu đi khắp nơi, kết giao với nhiều chí sĩ yêu nước như Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp, Nguyễn Thượng Hiền, Tiểu La Nguyễn Thành, Ngô Đức Kế, Đặng Nguyên Cẩn... Hoạt động yêu nước nổi bật của ông là sáng lập Duy Tân Hội và Việt Nam Quang Phục Hội.
Không chỉ đấu tranh chính trị, Phan Bội Châu còn là người lên tiếng mạnh mẽ phản đối nền giáo dục thực dân, tố cáo âm mưu xóa bỏ lịch sử và văn hóa Việt Nam của thực dân Pháp.
Mặc dù sự nghiệp cứu nước chưa thành, ông vẫn luôn được người đời kính trọng. Phan Bội Châu qua đời ngày 29/12/1940 tại Huế. Tên tuổi ông được vinh danh rộng rãi, trở thành biểu tượng của trí tuệ, nhân cách và lòng yêu nước bất khuất.
Ngày nay, tên ông được đặt cho nhiều trường học và đường phố trên khắp cả nước. Nổi bật nhất trong số đó là Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu tại Nghệ An – ngôi trường trung học phổ thông chuyên danh tiếng hàng đầu Việt Nam. Qua hơn 50 năm xây dựng và phát triển, trường Phan đã trở thành “cái nôi” đào tạo học sinh giỏi và tài năng.
Trong năm học 2023–2024, Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu đạt thành tích xuất sắc khi xếp thứ 3 toàn quốc về số lượng học sinh đoạt giải Học sinh giỏi Quốc gia với tổng cộng 90 giải, trong đó có 8 giải Nhất, 38 giải Nhì và 33 giải Ba. Ngoài ra, trường còn đào tạo nên nhiều học sinh đoạt Huy chương Vàng Tin học châu Á, Huy chương Đồng Olympic Toán quốc tế (IMO), Huy chương Bạc Tin học quốc tế (IOI…
Không chỉ vậy, tên của Phan Bội Châu còn được đặt cho các tuyến đường lớn tại Hà Nội, Hạ Long và nhiều thành phố khác. Tại Huế, Khu di tích tưởng niệm Phan Bội Châu được xây dựng tại số 119 đường Phan Bội Châu – cũng là nơi ông từng sinh sống. Khu di tích bao gồm lăng mộ và mái nhà tranh đơn sơ, nay đã trở thành địa chỉ văn hóa – lịch sử quen thuộc với người dân và du khách.
* Tổng hợp
>>Danh nhân duy nhất được đặt tên cho 9 trường THPT Chuyên ở Việt Nam
Danh nhân duy nhất Việt Nam được đặt tên cho 10 trường học ở Hà Nội, 5 tuyến đường ở TP. Hồ Chí Minh
