Danh nhân duy nhất được đặt tên cho 9 trường THPT Chuyên ở Việt Nam
Ông được nhớ đến là một nhà bác học vĩ đại của thế kỷ XVIII, một nhân vật quan trọng không chỉ trong lịch sử văn hóa mà còn trong sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam.
Danh nhân lừng danh của Việt Nam
Lê Quý Đôn (1726–1784) là một trong những danh nhân vĩ đại của Việt Nam. Sinh ra trong gia đình khoa bảng, cha là Tiến sĩ Lê Trọng Thứ, mẹ là con gái một vị Tiến sĩ, làm quan lớn, Lê Quý Đôn được thừa hưởng tài hoa từ cha và mẹ.
Ngay từ khi còn nhỏ, Lê Quý Đôn đã bộc lộ tài năng xuất chúng, trí tuệ sắc bén và tinh thần ham học hỏi. Với tư chất thông minh nhạy bén của mình, ông được coi là “thần đồng”. Năm 14 tuổi, ông theo cha ra Thăng Long (Hà Nội ngày nay), theo đuổi con đường học vấn.
Năm 17 tuổi, Lê Quý Đôn đỗ đầu kỳ thi Hương - đứng đầu kỳ thi cấp tỉnh. Chưa dừng lại ở đó. 10 năm sau, ông tiếp tục đỗ Hội nguyên – người đứng đầu kỳ thi cấp quốc gia. Sau đó, Lê Quý Đôn vượt qua kỳ thi Đình để đạt được danh hiệu Đình nguyên Bảng nhãn, danh hiệu cao quý nhất trong khoa bảng.
Sau khi đỗ đạt, Lê Quý Đôn bắt đầu sự nghiệp quan chức và đảm nhiệm nhiều trọng trách dưới triều đình Lê – Trịnh. Ông còn được mệnh danh là nhà bác học lớn của Việt Nam trong thời phong kiến và có nhiều cống hiến trong nhiều lĩnh vực như Triết học, luật học, sử học, nông học, dân tộc học, xã hội học, thiên văn học, từ điển học…
Lê Quý Đôn để lại một gia tài văn hóa đồ sộ với hơn 40 bộ sách nghiên cứu về nhiều lĩnh vực như lịch sử, địa lý, thi ca, và các tác phẩm chú giải, giải thích các kinh điển của Nho giáo. Hai trong số những tác phẩm nổi bật của ông là Đại Việt Thông Sử – bộ sử biên soạn công phu về lịch sử Việt Nam từ thời Hồng Bàng đến thời kỳ Lê Trung Hưng, và Kiến Văn Tiểu Lục – tác phẩm ghi lại những quan sát, nhận xét của ông về thế giới và các vấn đề văn hóa, xã hội đương thời.
Lê Quý Đôn được nhớ đến là một nhà bác học vĩ đại của thế kỷ XVIII, một nhân vật quan trọng không chỉ trong lịch sử văn hóa mà còn trong sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam.
Ngày nay, tên tuổi của Lê Quý Đôn không chỉ được ghi nhớ trong lịch sử mà còn được tôn vinh qua những ngôi trường mang tên ông. Trên cả nước hiện có gần 80 trường THPT chuyên trực thuộc các tỉnh thành và các trường đại học. Trong số đó, có 8 trường THPT chuyên mang tên Lê Quý Đôn. Đây là những ngôi trường nổi bật, không chỉ đạt thành tích xuất sắc trong giảng dạy mà còn luôn đứng đầu trong các cuộc thi học sinh giỏi, với nhiều học sinh giành giải cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế và quốc gia.
Các trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn hiện diện tại các tỉnh thành như Đà Nẵng, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Định, Điện Biên, Khánh Hòa, Lai Châu, Ninh Thuận, Quảng Trị và Hậu Giang. Những ngôi trường này là niềm tự hào của cộng đồng và là minh chứng cho sự tiếp nối di sản văn hóa và giáo dục mà Lê Quý Đôn đã xây dựng.
Xây dựng hồ sơ trình UNESCO ghi danh Lê Quý Đôn là Danh nhân Văn hóa Thế giới
Hiện nay, hồ sơ đệ trình UNESCO đề cử Lê Quý Đôn là Danh nhân Văn hóa Thế giới đang được hoàn thiện. Ông không chỉ là nhà bác học lớn nhất Việt Nam trong thế kỷ XVIII mà còn là một biểu tượng sáng ngời của trí tuệ và văn hóa, xứng đáng được ghi nhận của quốc tế.
Những đóng góp của Lê Quý Đôn không chỉ giới hạn trong các tác phẩm và công trình nghiên cứu mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến nền giáo dục và văn hóa của dân tộc Việt Nam. Ông là niềm tự hào của Việt Nam, những gì ông để lại mãi mãi là tài sản quý giá cho hậu thế.
* Tổng hợp
