Đề xuất đưa ‘bóng cười’, khí N2O vào danh mục nghề cấm đầu tư kinh doanh

Ngày 27/11, tại phiên thảo luận toàn thể về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội đã đề nghị siết chặt hơn danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, trong đó nhấn mạnh việc bổ sung khí N2O (bóng cười) và các chất hướng thần mới do mức độ nguy hại ngày càng nghiêm trọng.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) hoan nghênh ban soạn thảo khi đã đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm tại Điều 6 dự thảo Luật. Ông dẫn lại Nghị quyết 173/2024/QH15, được Quốc hội thông qua ngày 30/11/2024, trong đó quy định rõ: “Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại khí, chất gây nghiện…” từ năm 2025.

Theo ông Trí, quy định này không chỉ đáp ứng nguyện vọng của cử tri mà còn nhận được sự đánh giá cao của quốc tế. Ông cho biết ngày 18/11 vừa qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã gửi thư cảm ơn Thủ tướng Phạm Minh Chính, đồng thời ca ngợi cách làm quyết liệt của Việt Nam trong việc cấm lưu hành các sản phẩm độc hại. WHO cũng khuyến nghị lệnh cấm phải được phản ánh đầy đủ trong Luật Đầu tư mà không kèm bất kỳ ngoại lệ nào.

Tuy vậy, theo phân tích của ông Trí, quy định “cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng” trong dự thảo hiện nay vẫn chưa đúng tinh thần Nghị quyết 173. “Nếu chỉ cấm kinh doanh thì người ta vẫn có thể đầu tư để sản xuất, để làm kho chứa, để vận chuyển. Như vậy là chưa đầy đủ,” ông nhấn mạnh.

Vì vậy, ông đề nghị sửa đổi theo hướng cấm toàn diện: “Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại khí, chất gây nghiện có hại cho sức khỏe con người.” Đồng thời, ông yêu cầu cấm ngay khí N2O dùng cho mục đích giải trí, loại chất đang tràn lan trong giới trẻ dưới tên gọi “bóng cười”.

Đề cập điều khoản chuyển tiếp tại Điều 15, liên quan các dự án sản xuất thiết bị thuốc lá điện tử được cấp phép trước Nghị quyết 173, ông Trí cho rằng thời gian tối đa 12 tháng để chấm dứt hoàn toàn là “quá đủ” và không nên kéo dài hơn.

Bên cạnh đó, ông đề nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định để quy định chế tài xử phạt các hành vi bị cấm; đồng thời Quốc hội cần nhanh chóng đưa việc sửa đổi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá vào chương trình để luật hóa đầy đủ tinh thần của Nghị quyết 173.

“Việc sử dụng bóng cười đang bùng nổ. Cuộc chiến với các sản phẩm độc hại đội lốt tiện dụng, thơm, ‘giảm hại’ chắc chắn còn cam go. Chúng ta phải hành động ngay,” ông Trí nói.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn TP.HCM) khẳng định, khí cười N2O là chất hướng thần đang gây nguy hại cho sức khỏe với tốc độ nhanh và để lại hậu quả nặng nề. Điều mâu thuẫn ở chỗ, dù đây là sản phẩm đã được ngành y tế cảnh báo, công an truy quét, báo chí lên tiếng nhưng lại nằm ngoài vòng pháp luật.

Vì vậy, giải pháp hiện nay là phải đóng cửa thị trường này lại bằng việc bổ sung quy định tại điều 6 của dự thảo luật, nếu không sẽ để lại những ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng trong tương lai.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân nhấn mạnh, điều đáng sợ không chỉ nằm ở hóa chất mà đối tượng sử dụng bóng cười chủ yếu tập trung ở học sinh, sinh viên, người trẻ, đây là nhóm người dễ tò mò, dễ bị dụ dỗ và tổn thương. Đồng thời khẳng định, pháp luật sinh ra để bảo vệ nhóm yếu thế chứ không phải để mở đường cho những sản phẩm khai thác sự thiếu hiểu biết của giới trẻ. Không thể để cho thế hệ trẻ phải đánh đổi sức khỏe vì một loại hình kinh doanh không bị cấm.

“Không quốc gia nào đợi đủ 1.000 ca nhập viện mới cấm. Cũng không có bất kỳ tiền lệ nào trên thế giới cho thấy cấm N2O gây tranh chấp thương mại. Nhiều quốc gia đã cấm N2O hoặc các chất hướng thần mới như Anh, Mỹ, Hà Lan, Hàn Quốc... và không quốc gia nào gặp phải vấn đề pháp lý quốc tế khi bảo vệ thanh thiếu niên”, đại biểu Phạm Trọng Nhân nhấn mạnh.

Trên cơ sở đó, đại biểu Phạm Trọng Nhân đề nghị bổ sung bóng cười, khí N2O dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào điều 6 theo hướng cấm tuyệt đối. Giao Chính phủ xây dựng tiêu chí nhận diện các chất hướng thần mới để cập nhật kịp thời. Đồng thời, rà soát toàn bộ khí công nghiệp và khí thực phẩm để ngăn chặn việc lợi dụng cho hoạt động thương mại.