Đề xuất nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng một năm

Bộ Tài chính vừa trình lãnh đạo Chính phủ về việc tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi. Trong đó, Bộ đề xuất mức doanh thu chịu thuế với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng một năm

Đồng thời, mức này cũng là ngưỡng được trừ trước khi nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Hiện, ngưỡng chịu thuế áp dụng với các hộ, cá nhân kinh doanh là 100 triệu đồng một năm, dự kiến nâng lên 200 triệu đồng từ năm sau. Như vậy, ngưỡng chịu thuế theo đề xuất của Bộ Tài chính sẽ gấp 5 lần mức đang áp dụng và 2,5 lần so với dự kiến nâng lên từ đầu năm sau.

Theo Bộ Tài chính, ngưỡng doanh thu này đảm bảo tương đồng với thu nhập từ tiền lương, tiền công của cá nhân. Hộ, cá nhân kinh doanh sẽ nộp thuế đối với phần doanh thu trên ngưỡng này.

Bộ Tài chính báo cáo trên cơ sở nghiên cứu, lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, để nội dung quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với hộ, cá nhân kinh doanh phù hợp thực tế.

Bên cạnh đó, mức đề xuất này đảm bảo tính công bằng tương đối với việc thu thuế thu nhập cá nhân đối với các loại thu nhập khác (trong đó có thu nhập từ tiền lương, tiền công).

"Theo số liệu tính đến tháng 10, có hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên nộp thuế. Nếu áp dụng mức doanh thu này thì dự kiến có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế, chiếm khoảng 90% tổng số hộ kinh doanh đang nộp thuế" - Bộ Tài chính báo cáo.

Tổng số thuế giảm (bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng) ước khoảng 11.800 tỷ đồng.

Về phương án tính thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng/năm, trong văn bản trình lãnh đạo Chính phủ, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định áp dụng tính thuế theo thu nhập tức là doanh thu - chi phí. Mức này đảm bảo thu thuế theo đúng bản chất của thuế thu nhập cá nhân và áp dụng thuế suất 15% như doanh nghiệp siêu nhỏ.

Theo đó, tất cả hộ, cá nhân kinh doanh đều nộp thuế theo thu nhập thực tế. Nếu có thu nhập ít thì nộp ít, thậm chí nếu không có thu nhập thì không phải nộp thuế. Vì vậy mức doanh thu không phải nộp thuế sẽ không còn nhiều tác động đến hộ, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế.

Trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí thì mới nộp thuế theo tỷ lệ thuế suất như hiện hành 0,5%, 1%, 2% trên doanh thu, tùy theo ngành nghề đối với phần doanh thu trên 500 triệu đồng. Nội dung này sẽ đề xuất Quốc hội thông qua trong Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Ví dụ, trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân phân phối, cung cấp hàng hóa có doanh thu 1 tỷ đồng/năm và không xác định được chi phí thì chỉ phải thực hiện nộp thuế thu nhập cá nhân đối với phần vượt trên 500 triệu đồng với thuế suất 0,5%; nghĩa là số thuế phải nộp là (1 tỷ đồng trừ 500 triệu đồng) nhân (x) 0,5% = 2,5 triệu đồng/năm.

Theo Bộ Tài chính, nếu áp dụng cách tính mới, tất cả hộ, cá nhân kinh doanh đều nộp thuế theo thu nhập thực tế.

"Nếu thu nhập ít thì nộp ít, thậm chí nếu không có thu nhập sẽ không phải nộp thuế. Vì vậy, mức doanh thu không phải nộp thuế sẽ không còn nhiều tác động đến hộ, cá nhân kinh doanh", Bộ Tài chính nêu.

Trước đó, tại nhiều hội thảo, phiên thảo luận bàn về thuế khoán hộ kinh doanh, nhiều chuyên gia cũng đồng tình rằng, việc nâng ngưỡng miễn thuế có thể giúp hộ kinh doanh bớt gánh nặng thuế, đồng thời tạo động lực phát triển và giúp cơ quan quản lý tập trung nguồn lực vào các hộ có quy mô lớn hơn.

Tại phiên thảo luận tổ về Luật Quản lý thuế, Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi diễn ra gần đây, PGS Trần Hoàng Ngân cũng cho rằng nên tính toán lại ngưỡng chịu thuế 200 triệu đồng với hộ kinh doanh. Bởi doanh thu 200 triệu đồng sau khi khấu trừ các khoản chi phí, thu nhập của cá nhân, hộ kinh doanh "sẽ chẳng còn bao", theo ông Ngân.

Đại biểu này nói nếu so sánh với mức giảm trừ gia cảnh mới được nâng lên 15,5 triệu đồng mỗi tháng, tương ứng khoảng 280 triệu một năm, ngưỡng chịu thuế 200 triệu của hộ kinh doanh chưa tương thích.

Còn GS Hoàng Văn Cường cũng đánh giá ngưỡng nộp thuế với doanh thu từ 200 triệu đồng là chưa công bằng. Theo nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân, thuế thu nhập áp với phần lãi, không phải doanh thu.

Ông Cường ví dụ một người bán 200 hộp sữa có doanh thu 200 triệu đồng, thu nhập có thể chỉ được 10 triệu đồng vẫn phải nộp thuế.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cũng từng nhận định, ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm là quá thấp và không còn phù hợp với thực tế.

Dẫn chứng, bà Cúc chỉ ra, chúng ta lấy 200 triệu chia cho 360 ngày, tức chưa đến 600.000 đồng/ngày. Một bát phở hiện nay 40.000 -50.000 đồng, tức một quán phở chỉ cần bán 15 bát/ngày là vượt mức 200 triệu/năm. Không ai mở quán mà bán chỉ 15-20 bát/ngày. Rõ ràng mức 200 triệu đã lạc hậu, do thói quen cố tình khai thấp để được miễn. Và điều này dẫn đến thực tế ngưỡng này không còn phù hợp với tình hình kinh tế hiện tại.

"Nếu đẩy doanh thu thực lên, không phải chỉ có chuyện bán hàng online một ngày 17 tiếng được 120 tỷ đồng đâu. Tôi đang đề cập đến những hộ bán chè xanh, bán quả sấu, bán xôi… thì có thể hợp lý, nhưng nhiều cửa hàng, sạp nhỏ bán mì, miến, hàng khô… thì mức 200 triệu đồng hoàn toàn không phản ánh đúng thực tế.