Điểm nóng thị trường tuần đầu tháng 10: Mỹ tung đòn thuế quan mới, loạt chính sách quan trọng bắt đầu có hiệu lực

Thị trường tài chính toàn cầu phản ứng ra sao với đòn thuế mới của Mỹ?

Trong báo cáo mới công bố, chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) lõi của Mỹ tăng 2,9% so với cùng kỳ, đúng như dự báo của các nhà kinh tế do Dow Jones khảo sát. Chỉ số PCE tổng thể cũng tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước và nhích 0,3% so với tháng trước, đều khớp với kỳ vọng thị trường. Với những số liệu này, giới đầu tư tiếp tục dự đoán Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ thực hiện thêm 2 đợt cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong các cuộc họp còn lại của năm, theo công cụ CME FedWatch - phù hợp với định hướng từ chính ngân hàng trung ương.

Phản ứng trước thông tin trên, chứng khoán Mỹ đồng loạt tăng trong phiên cuối tuần, nhưng đà đi lên không đủ để giữ sắc xanh cả tuần. Nasdaq Composite và S&P 500 lần lượt giảm 0,7% và 0,3%, chấm dứt chuỗi ba tuần tăng liên tiếp; Dow Jones cũng mất 0,2% trong tuần.

Trái lại, vàng thế giới tiếp tục bứt phá, có thời điểm chạm đỉnh mới 3.785 USD/ounce. Kết tuần, giá vàng dừng ở mức 3.764 USD/ounce, tăng tới khoảng 80 USD so với tuần trước - mức tăng vượt xa nhiều dự báo. Kết quả khảo sát của Kitco cũng cho thấy cả chuyên gia lẫn nhà đầu tư đều kỳ vọng giá vàng tiếp tục đi lên. Theo phân tích, triển vọng Fed còn cắt giảm lãi suất cùng nhu cầu mua vào từ ngân hàng trung ương nhiều nước đang tiếp tục củng cố đà tăng của kim loại quý.

Trong khi đó, thị trường tiền số vẫn thiếu động lực bứt phá. Bitcoin tiếp tục đà điều chỉnh, dao động trong vùng 109.500 - 114.000 USD sau nhiều lần thất bại trước ngưỡng kháng cự 114.000 USD. Áp lực bán từ dòng vốn ETF rút ròng và sức mạnh của đồng USD khiến lực cầu chưa bùng nổ, dù dữ liệu on - chain cho thấy nhà đầu tư dài hạn vẫn nắm giữ. Ethereum cũng chịu áp lực bán cuối tuần và rơi xuống dưới mốc 4.000 USD.

Ở diễn biến khác, sau khi Fed hạ lãi suất cuối tháng 9 giúp tâm lý thị trường tạm lắng, kinh tế toàn cầu lại chao đảo bởi động thái mới từ Tổng thống Donald Trump. Cụ thể, Mỹ sẽ áp thuế 100% với mọi loại dược phẩm có thương hiệu hoặc được cấp bằng sáng chế nhập khẩu, 5% với xe tải hạng nặng và 50% đối với toàn bộ tủ bếp, tủ lavabo phòng tắm cùng các sản phẩm liên quan, có hiệu lực từ ngày 1/10/2025. Ngoài ra, Nhà Trắng còn xem xét áp thuế với thiết bị điện tử nhập khẩu dựa trên số lượng chip trong từng sản phẩm nhằm gây sức ép buộc các doanh nghiệp dịch chuyển sản xuất về Mỹ.

Những chính sách trên được dự báo sẽ tác động mạnh đến các nhà xuất khẩu, đồng thời khiến người tiêu dùng Mỹ đối diện giá hàng hóa tăng cao và nguy cơ mất việc làm. Tuy nhiên, kế hoạch này vẫn có thể thay đổi và hiện còn chờ quyết định chính thức. Nhiều điểm then chốt vẫn chưa được làm rõ, từ phạm vi sản phẩm chịu thuế, mức thuế áp dụng, cho đến khả năng có ngoại lệ dành cho quốc gia, mặt hàng hoặc doanh nghiệp cụ thể.

Về phía Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng đã chuẩn bị nhiều kịch bản ứng phó. Dù đối diện nhiều thách thức, song khả năng thích ứng nhanh, tái định vị từ “công xưởng giá rẻ” thành trung tâm đổi mới sáng tạo và kết nối chiến lược, cùng những nền tảng thuận lợi sẵn có, sẽ là tấm lá chắn giúp quốc gia vượt qua các cơn bão toàn cầu.

Trong nước: VN-Index lình xình, thị trường chờ cú bứt phá

VN-Index gần như đi ngang trong tuần 22 - 26/9 khi thanh khoản rơi xuống mức thấp nhất trong vòng hai tháng. Chỉ số kết tuần tại 1.660 điểm, nhích nhẹ 2 điểm (+0,13%) so với tuần trước. Dòng tiền chủ yếu tập trung ở nhóm bất động sản, xây dựng, khai khoáng; trong khi ngân hàng hồi phục nhẹ, còn chứng khoán, thép, hóa chất, chăn nuôi - thủy sản và bán lẻ tiếp tục suy giảm.

Trong bối cảnh thanh khoản èo uột, Chứng khoán BSC cho rằng VN-Index cần một phiên bứt phá dứt khoát qua vùng cản SMA10 và SMA20 kèm theo khối lượng giao dịch đột biến để xác nhận tín hiệu hồi phục, hướng về đỉnh cũ 1.696 điểm.

Chứng khoán Asean cũng nhận định trạng thái rung lắc nhiều khả năng tiếp diễn trong tuần tới do áp lực cung quanh vùng đỉnh lịch sử cùng với hiệu ứng bán ròng của khối ngoại. Đồng quan điểm, Chứng khoán Phú Hưng cho rằng thị trường cần thêm nhịp điều chỉnh nhằm củng cố đà tăng, với ngưỡng hỗ trợ quanh 1.640 điểm.

Tuần tới còn trùng với thời điểm các quỹ đầu tư chốt NAV quý III/2025, yếu tố được kỳ vọng có thể tạo hiệu ứng tích cực cho thị trường.

Trong khi đó, nhiều chính thức mới cũng bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/10 tới đây. Đáng chú ý nhất là Thông tư 23/2025/TT-NHNN, sửa đổi Thông tư 30/2019 về dự trữ bắt buộc. Theo đó, các tổ chức tín dụng tham gia hỗ trợ hoặc nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng thương mại yếu kém gồm Vietcombank, MB, VPBank và HDBank sẽ được giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo phương án phục hồi, chuyển giao đã được phê duyệt.

Giới chuyên gia đánh giá, việc giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ giúp các ngân hàng có thêm nguồn lực để cho vay, đầu tư, qua đó thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận. Đồng thời, động thái này cũng cho thấy nỗ lực của NHNN trong quá trình tái cơ cấu hệ thống TCTD yếu kém.

Ngoài ra, Luật số 93/2025/QH15 về Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cũng sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10/2025. Luật khuyến khích mạnh mẽ việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nghiên cứu và phát triển, trong đó Nhà nước sẽ hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư trang thiết bị, đồng thời cho phép chi phí cho nghiên cứu và đổi mới sáng tạo được tính vào chi phí hợp lệ khi xác định thu nhập chịu thuế. Đây được coi là động lực khuyến khích doanh nghiệp tăng cường đầu tư vào công nghệ, mở ra cơ hội lớn cho các đơn vị tiên phong như FPT, CMC Group…