Doanh nhân Lê Dung: Phụ nữ hiện đại không chỉ giỏi giữ lửa tổ ấm, mà còn bản lĩnh trên thương trường
"Tôi rất mong Chính phủ xây dựng được một cơ chế đặc thù – một quỹ tài chính đi kèm chương trình đào tạo, cố vấn, kết nối dành riêng cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Không phải để đặc cách, mà để thiết kế giải pháp đúng người, đúng nhu cầu, đúng bối cảnh", CEO Lê Dung kỳ vọng.
.jpg)
Giữa làn sóng khởi nghiệp sôi động, những nữ doanh nhân bản lĩnh ngày càng trở thành biểu tượng cho khát vọng vươn lên của kinh tế tư nhân Việt Nam. Trong số đó, CEO Lê Dung – nhà sáng lập DGroup và Viện Doanh Trí – là một hình mẫu tiêu biểu. Không chỉ kiên cường trên thương trường, chị còn là người tiên phong trong hành trình thúc đẩy bình đẳng giới và cải cách thể chế để tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển. Cuộc trò chuyện sau đây hé mở góc nhìn của một nữ lãnh đạo đầy nhiệt huyết: từ hành trình khởi nghiệp, những chông gai tưởng chừng không thể vượt qua, đến khát vọng kiến tạo giá trị bền vững cho cộng đồng doanh nhân Việt.
Việc xây dựng một hệ sinh thái kết nối giữa tư vấn, đào tạo và phát triển doanh nghiệp như DGroup và Viện Doanh Trí là điều không dễ. Theo chị, đâu là thách thức lớn nhất trong quá trình hiện thực hóa mô hình này – con người, thể chế hay tư duy thị trường?
Câu hỏi này làm tôi nhớ về những ngày đầu, khi tất cả chỉ mới là một khái niệm mơ hồ, còn mọi thứ thực chất chỉ là ý tưởng nhiều hơn nguồn lực. Chúng tôi khởi đầu bằng một niềm tin có phần ngông cuồng rằng, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tự nâng cấp mình từ bên trong nếu có đúng người đồng hành và đúng phương pháp.
Nhưng từ một ý tưởng đến một hệ sinh thái là cả một chặng đường khác. Đó không chỉ là mở thêm vài bộ phận, tạo thêm vài khóa học. Mà là thiết kế lại tư duy phát triển của doanh nghiệp, không còn rời rạc từng mảnh, mà thành một vòng tròn khép kín: Tư vấn – đào tạo – chuyển giao – kết nối.
Nếu phải chọn ra một thách thức lớn nhất, tôi chọn con người. Không phải vì chúng ta thiếu tài năng, mà vì chúng ta quen làm theo kiểu mạnh ai nấy giỏi. Giỏi một đoạn, nhưng thiếu người "soạn nhạc", thiếu kết nối thành bản giao hưởng. Và vì thế, cả hệ thống cứ trật nhịp, lạc điệu.
Tôi từng mất gần một năm chỉ để thuyết phục một nhóm chuyên gia rằng, một buổi đào tạo không thể tồn tại độc lập. Nó phải ăn khớp với chiến lược vận hành, hòa cùng văn hóa nội bộ, và đồng bộ với câu chuyện thương hiệu. Nếu không, mọi nỗ lực đều tan loãng.
Thể chế, thị trường đúng là có ảnh hưởng. Nhưng thứ quyết định vẫn là con người, và khả năng kiên trì đi tới cùng một mô hình bài bản. Vì nếu thiếu sự bền bỉ đó, chúng ta lại dễ quay về cái vòng luẩn quẩn cũ: Làm cho xong. Và đáng buồn thay, cái “xong” đó đôi khi là dấu chấm hết, chứ không phải một khởi đầu mới.
DGroup đang được xem là mô hình đào tạo "đo ni đóng giày" cho từng doanh nghiệp. Theo chị, đâu là nhu cầu cốt lõi nhất của doanh nghiệp Việt hiện nay?
Sau nhiều năm đồng hành cùng hàng trăm doanh nghiệp, tôi nhận ra: Tư duy lãnh đạo không chỉ là điểm yếu, mà là điểm nghẽn lớn nhất kìm hãm sự phát triển.
Tri thức quản trị hay kỹ năng vận hành đều có thể học, và học rất nhanh nếu quyết tâm. Nhưng điều khó nhất chính là đổi tư duy. Không ít người học xong, hiểu rất rõ, nhưng vẫn làm y như cũ. Không phải họ không hiểu, mà bởi họ đang điều hành doanh nghiệp với một tư duy cũ kỹ trong một thế giới đã đổi thay.
Tôi ví von thế này: bạn có thể sở hữu một chiếc xe tự lái đời mới, tích hợp AI thông minh... nhưng vẫn cố lắp thêm một vô lăng, chỉ để tự trấn an rằng mình đang kiểm soát. Cái “vô lăng” ấy có khi chẳng còn cần thiết, nhưng lại mang đến cảm giác an toàn giả tạo.
Thách thức lớn nhất với người lãnh đạo không phải là thiếu kiến thức hay kỹ năng, mà là dám đối diện với câu hỏi này: “Liệu tư duy của mình còn phù hợp với chính mô hình mình đang vận hành không?”
Câu hỏi đó nghe đơn giản nhưng không dễ trả lời. Và quan trọng hơn: có dám thay đổi không? Tôi tin rằng: khi một người lãnh đạo đủ can đảm thay đổi từ tư duy bên trong, thì sự chuyển mình thực sự mới bắt đầu. Và đôi khi, trả lời sai cho một câu hỏi đúng còn tốt hơn trả lời đúng cho một câu hỏi sai – bởi ít nhất, bạn vẫn đang đi trên con đường đúng, dù chưa đến đích.
Hành trình từ việc thành lập PTI đến DGroup và Viện Doanh Trí chắc chắn không trải đầy hoa hồng. Điều gì đã giúp chị giữ vững động lực và kiên trì xây dựng những tổ chức có giá trị cho cộng đồng doanh nhân như ngày hôm nay?
Tôi không nghĩ mình đã làm được điều gì quá to lớn. Thành thật mà nói, nhiều khi tôi chỉ đơn giản nghĩ rằng: Mình đang đi tiếp, bởi chưa thể dừng lại.
Từ PTI đến Dgroup rồi Viện Doanh Trí chưa bao giờ là một con đường bằng phẳng. Nhưng tôi cũng chưa từng kỳ vọng nó sẽ dễ dàng. Có những ngày mệt đến mức muốn buông hết. Nhưng rồi điều khiến tôi bước tiếp, không phải là vinh quang, mà chỉ là ánh mắt của một doanh nhân sau buổi tư vấn – khi họ nhìn rõ hơn chính con đường của mình. Ánh mắt ấy sáng hơn, đăm chiêu hơn, là thứ nhắc tôi rằng: Việc mình đang làm, có giá trị.
Tôi không xây dựng những tổ chức này để tạo ra điều gì vĩ đại. Mà chỉ vì tôi tin, nếu một người có thể nhìn rõ lại chính mình, thì doanh nghiệp đó cũng sẽ dần thay đổi theo hướng đúng đắn hơn. Và như thế đã là đủ để tôi tiếp tục.
Động lực của tôi không đến từ mục tiêu đi nhanh hay trở thành “người dẫn đầu”. Tôi chỉ muốn đi cho chắc, và đi cùng nhiều người nhất có thể. Tôi không hoàn hảo, cũng chẳng chắc mình là người giỏi nhất cho sứ mệnh này. Nhưng nếu còn giữ được sự tử tế, còn học được điều mới mỗi ngày, và còn đủ chân thành với cộng đồng doanh nhân, thì tôi tin mình vẫn nên đi tiếp. Vì đôi khi, ý nghĩa lớn nhất không nằm ở đích đến – mà ở việc bạn không quay lưng với điều mình tin là đúng.
.jpg)
Chị nhìn nhận như thế nào về vai trò và tiềm năng của phụ nữ trong khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt khi Việt Nam đang đẩy mạnh cải cách thể chế và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa? Theo chị, những rào cản nào – cả từ xã hội và tâm lý, đang khiến nhiều phụ nữ e dè khi khởi nghiệp hoặc khó tiến xa trên hành trình làm chủ doanh nghiệp?
Phụ nữ Việt Nam không thiếu khát vọng, cũng không thiếu năng lực, điều đó tôi tin chắc. Chỉ cần một cuộc trò chuyện, tôi đã có thể cảm nhận rõ sự sắc sảo, bền bỉ và khả năng xoay xở đáng kinh ngạc ở rất nhiều chị em. Nhưng để những phẩm chất ấy chuyển hóa thành một doanh nghiệp vận hành bài bản, phát triển bền vững, thì lại là một hành trình hoàn toàn khác.
Vai trò của phụ nữ trong khu vực kinh tế tư nhân vẫn đang bị đánh giá thấp hơn rất nhiều so với năng lực thật sự của họ. Một phần do định kiến xã hội vốn quen với hình ảnh người lãnh đạo là nam giới. Nhưng phần khác, đáng tiếc hơn cả, là chính phụ nữ thường tự thu mình lại, trước cả khi người khác kịp làm điều đó.
Rào cản mềm lớn nhất theo tôi nằm bên trong mỗi người phụ nữ. Đó là cảm giác “phải lo cho gia đình trước đã”, là nỗi sợ thất bại không ai gánh cùng, là sự hoài nghi: “Liệu mình có đủ sức?”. Trong khi đó, đàn ông lại thường hỏi: “Làm thế nào để làm được?”. Cách đặt câu hỏi đã định hình cách chúng ta bước đi.
Tôi nhớ một chị chủ doanh nghiệp may mặc rất giỏi nghề, có tệp khách hàng ổn định, đáng mơ ước, nhân sự quý mến. Nhưng suốt 5 năm chị không dám gọi mình là CEO. Chị bảo “chữ ấy to quá, sợ người ta nghĩ mình khoe khoang”. Tôi nói luôn: “Chức danh không tự nhiên mang lại uy quyền, chính cách mình bước vào vai trò ấy mới quyết định giá trị thật sự”.
Và bạn biết không, từ khi chị ấy nhận vai trò đó một cách đàng hoàng, sự chuyển biến bắt đầu rõ nét: Biết ủy quyền, biết dẫn dắt, biết đứng mũi chịu sào… đưa doanh nghiệp vượt qua được những ngưỡng tưởng như không thể.
Tôi không nghĩ phụ nữ cần phải làm gương cho ai. Nhưng chúng ta hoàn toàn có thể là “gợi ý” cho nhau rằng: Có thể lắm chứ, vừa làm kinh doanh, vừa giữ được chính mình. Và hành trình đó rất xứng đáng để thử.
Từ trải nghiệm thực tiễn, chị đã từng đối mặt với định kiến nào về năng lực lãnh đạo chỉ vì là phụ nữ chưa? Khi đó, chị đã lựa chọn cách ứng xử ra sao để khẳng định bản lĩnh và tầm nhìn của mình?
Thực ra, không phải là đã bao giờ, mà là rất nhiều lần tôi phải đối diện với những ánh nhìn hoài nghi kiểu như: Ai chống lưng cho chị?, Chị lo được việc công ty thì còn lo nổi việc nhà không? Giữa gia đình và sự nghiệp, chị chọn cái nào? thậm chí có người hỏi thẳng: Chạy thế suốt ngày, chị còn là một người mẹ trọn vẹn được không?
Tôi không cho rằng họ cố tình công kích. Nhưng những câu hỏi đó phản ánh một điều rất thật: Định kiến giới vẫn len lỏi đâu đó trong suy nghĩ chung. Và phụ nữ làm kinh doanh vẫn thường bị đặt vào thế phải chọn, như thể sự nghiệp và gia đình là hai con đường đối lập.
Tôi nhớ rất rõ một lần, khi còn ở PTI, trong buổi ký kết hợp tác với một đối tác lớn. Tôi bước vào phòng họp, chưa kịp ngồi xuống thì họ đã nhìn quanh và hỏi: “CEO của các bạn đâu?”. Tôi mỉm cười, đáp nhẹ: “Chắc có khi chị ấy đang đứng trước mặt anh cũng nên.”
Cả căn phòng thoáng chững lại. Một khoảnh khắc im lặng. Nhưng tôi không thấy tổn thương. Vì tôi hiểu đó không hẳn là sự coi thường, mà là một phản xạ vô thức của định kiến. Ở nhiều nơi, người phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ châu Á, khi bước vào không gian quyền lực, thường bị nhìn qua một lớp kính mờ. Và nếu bạn không phù hợp với hình dung sẵn có trong họ, bạn lập tức bị nghi ngờ về vị trí mình đang nắm giữ.
Tôi không mất thời gian để chứng minh hay thanh minh. Tôi để công việc, thái độ và kết quả lên tiếng. Với tôi, đối mặt với định kiến không phải để chiến thắng ai, mà là để không bị kéo xuống thấp hơn chính mình. Tôi không cố gồng lên để tỏ ra mạnh mẽ. Tôi chỉ chọn đứng vững, bằng chính phong cách và giá trị mình theo đuổi.
Như chị vừa chia sẻ, việc vừa là "nữ tướng" trên thương trường, vừa là điểm tựa trong gia đình chắc chắn không hề dễ dàng. Chị đã dung hòa hai vai trò ấy ra sao và làm thế nào để vượt qua áp lực từ những kỳ vọng kép ấy?
Thành thật mà nói, tôi vẫn đang học cách cân bằng. Có hôm tôi bước vào một phòng họp quan trọng với bao mục tiêu và chiến lược trong đầu, nhưng trong lòng thì vẫn bận lo chuyện con bị điểm kém. Có chuyến công tác tôi phải cắt ngắn vì con ốm. Và cũng có đêm, tôi đã bật khóc trong im lặng, chỉ vì lỡ to tiếng với con sau một ngày họp hành kiệt sức.
Từ bên ngoài, nhiều người nghĩ tôi mạnh mẽ, giỏi sắp xếp. Nhưng chỉ có tôi biết: đã không ít lần tôi cảm thấy mình chưa đủ tốt – cả ở vai trò người mẹ lẫn người lãnh đạo. Sau cùng, điều tôi học được là: Không ai có thể làm tròn mọi thứ cùng lúc. Điều quan trọng không phải là làm hết, mà là chọn đúng.
Tôi chọn có mặt vào những khoảnh khắc thực sự quan trọng với con, như sinh nhật hay những lần con cần mẹ để trút bầu tâm sự. Còn lại, tôi học cách trao quyền, tìm sự hỗ trợ từ gia đình, từ hệ thống, và cả từ đội ngũ của mình. Vì nếu cố ôm trọn cả thế giới, tôi sẽ đánh mất chính mình trong cả hai vai.
Tôi không cân bằng bằng thời khóa biểu. Tôi cân bằng bằng sự hiện diện có ý thức, có mặt thật sự ở nơi mình cần có mặt nhất.
.jpg)
Trong bối cảnh Nghị quyết 68 mở ra làn sóng cải cách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, chị đánh giá thế nào về hiệu quả thực chất của các chính sách hiện hành? Với vai trò là người kiến tạo và điều hành, phụ nữ đã thực sự được đặt vào trung tâm của tiến trình này hay chưa?
Tôi cho rằng, điều đáng mừng là chúng ta đang đi đúng hướng. Việc tích hợp yếu tố giới vào các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt trong các chính sách tầm quốc gia, là dấu hiệu cho thấy tư duy phát triển đã bắt đầu chuyển từ "bình đẳng cơ hội" sang "thiết kế phù hợp". Tuy nhiên, nếu thẳng thắn nhìn nhận: phụ nữ vẫn chưa thật sự được đặt vào trung tâm. Họ đang được tính đến, nhưng chưa được tính đúng, tính đủ.
Phụ nữ làm chủ doanh nghiệp không chỉ đối mặt với bài toán vốn, thị trường hay chuyển đổi số, mà còn mang trên vai những gánh nặng vô hình: Sự kỳ vọng của xã hội, cảm giác cô đơn khi ra quyết định, nỗi ám ảnh phải chu toàn mọi vai mà không được phép thất bại. Những rào cản ấy không thể được gỡ bỏ bằng những chính sách chung, hay những lời động viên bề nổi.
Tôi mong các nhà hoạch định chính sách đừng chỉ nhìn phụ nữ làm doanh nghiệp như một đối tượng cần được ưu tiên, mà hãy xem họ là một nguồn lực phát triển chiến lược, xứng đáng được đầu tư một cách nghiêm túc, bài bản và dài hạn.
Chính vì vậy, tôi rất mong Chính phủ xây dựng được một cơ chế đặc thù, một quỹ tài chính đi kèm chương trình đào tạo, cố vấn, kết nối dành riêng cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Không phải để đặc cách, mà để thiết kế giải pháp đúng người, đúng nhu cầu, đúng bối cảnh. Điều này, không chỉ giúp họ tiếp cận nguồn lực mà còn tiếp thêm niềm tin để vững bước trên hành trình kinh doanh dài hơi.
Tôi từng gặp rất nhiều nữ doanh nhân xuất sắc. Họ không thiếu kiến thức, cũng không thiếu năng lực. Thứ họ thiếu là không gian để được tin tưởng theo cách riêng của họ. Một không gian mà ở đó, phụ nữ không cần phải xin vai trò, không cần phải chứng minh bằng hai lần nỗ lực. Chỉ cần được đồng hành đúng cách, họ sẽ tự khẳng định được vị trí của mình.
Khi điều đó xảy ra, chúng ta sẽ không cần nói nhiều về bình đẳng nữa. Vì lúc đó, bình đẳng không còn là một mục tiêu, mà sẽ là một kết quả tất yếu.
Trong 5–10 năm tới, chị kỳ vọng điều gì sẽ thay đổi để phụ nữ không chỉ khởi nghiệp nhiều hơn, mà còn bứt phá mạnh mẽ hơn trên hành trình làm chủ? Nếu được gửi một lời nhắn đến những cô gái đang bắt đầu con đường kinh doanh với nỗi hoài nghi vì “mình là phụ nữ”, chị sẽ nói gì để tiếp thêm niềm tin cho họ?
Thay đổi nhận thức là một hành trình dài và cần rất nhiều sự kiên nhẫn. Nhưng tôi tin, trong 5–10 năm tới, hình ảnh nữ doanh nhân sẽ không còn được nhìn như một “hiện tượng lạ” hay “ngoại lệ đáng ngưỡng mộ” nữa, mà đơn giản là một phần bình thường, nhưng đầy bản lĩnh của bức tranh phát triển kinh tế.
Yếu tố then chốt giúp phụ nữ bứt phá, theo tôi không nằm ở giới tính, mà nằm ở sự tự hiểu và tự định vị. Khi phụ nữ đủ hiểu mình muốn gì, mạnh ở đâu, và chọn cách làm kinh doanh gắn với giá trị thật, họ không chỉ bền vững hơn mà còn tạo ra một mô hình lãnh đạo rất riêng: bản lĩnh, tử tế và lan toả.
Với những cô gái đang đứng trước ngưỡng cửa khởi nghiệp, còn nhiều hoài nghi và sợ hãi chỉ vì mình là phụ nữ, điều tôi muốn chia sẻ: Bạn không cần phải giống ai. Không cần phải mạnh như ai. Chỉ cần bạn không từ bỏ chính mình. Làm kinh doanh không phải là sân chơi dành cho những người hoàn hảo hay rắn rỏi, mà là nơi cho những người dám đi tiếp dù có mệt, có chậm, nhưng không quay đầu. Bạn có quyền mềm mại, có quyền loay hoay, nhưng điều đó không hề ngăn bạn trở thành một người lãnh đạo bản lĩnh.
Hãy cứ bước đi, bằng nhịp chân của riêng bạn. Chính sự khác biệt ấy sẽ là điểm mạnh lớn nhất để bạn đi xa.
Xin cám ơn những chia sẻ của chị!
>> Chân dung nữ CEO Việt cam kết quyên góp 25 tỷ đồng cho UNICEF
