Động thái gây chú ý của Trung Quốc khi Mỹ vắng mặt tại hội nghị khí hậu
Lần đầu tiên sau 30 năm Mỹ vắng mặt tại hội nghị khí hậu Liên Hợp Quốc, tạo khoảng trống đáng kể trên bàn đàm phán. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc nhanh chóng bước lên vai trò dẫn dắt mới tại COP30 diễn ra ở Belém, bang Pará, Brazil.
Gian hàng quốc gia của Trung Quốc năm nay chiếm vị trí nổi bật ngay lối vào khu hội nghị, thu hút đông đảo đại biểu với các buổi thuyết trình bằng tiếng Anh của những tập đoàn năng lượng sạch hàng đầu. Các quan chức ngoại giao Trung Quốc cũng tích cực hoạt động hậu trường nhằm thúc đẩy các cuộc thảo luận diễn ra suôn sẻ, đây là vai trò vốn trước đây gần như thuộc về phái đoàn Mỹ.
Francesco La Camera - Tổng Giám đốc Cơ quan năng lượng tái tạo quốc tế - nhận định: “Ngoại giao cũng giống như nước, luôn tìm đến nơi có khoảng trống”. Ông cho rằng, sức mạnh vượt trội của Trung Quốc trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và xe điện đã củng cố vai trò của nước này trong các cuộc đàm phán khí hậu.
Sự trỗi dậy của Trung Quốc tại COP diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris và từ chối cử phái đoàn tham dự hội nghị năm nay. Nhà Trắng tuyên bố quyết định này nhằm “bảo vệ an ninh kinh tế và an ninh quốc gia”, nhưng giới quan sát cảnh báo Washington đang tự đánh mất ảnh hưởng trong một lĩnh vực chiến lược.
Thống đốc bang California Gavin Newsom cảnh báo: “Nếu không tỉnh táo trước tốc độ mở rộng của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng và sản xuất xanh, Mỹ sẽ thua xa trong cạnh tranh toàn cầu”.
Trung Quốc mang đến COP30 một diện mạo hoàn toàn khác so với các năm trước. Gian hàng rộng, hiện đại, trưng bày cà phê “single-origin” bền vững, thú bông gấu trúc cùng sản phẩm công nghệ xanh thu hút đông đảo đại biểu tham quan.
Ông Meng Xiangfeng - Phó Chủ tịch CATL, nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới - nhấn mạnh tại hội nghị: “Hãy cùng nhau thúc đẩy hợp tác khí hậu và xây dựng một thế giới sạch, đẹp hơn.
CATL hiện cung cấp khoảng 1/3 số pin cho các hãng xe điện như Tesla, Ford và Volkswagen. Đây cũng là lần đầu tiên tập đoàn này tham gia tổ chức sự kiện riêng tại một kỳ COP.
Trước đó, Thứ trưởng Bộ Sinh thái Trung Quốc Lý Cao khẳng định năng lực sản xuất năng lượng tái tạo của Trung Quốc “mang lại lợi ích lớn cho các nước đang phát triển, đặc biệt là tại Nam Bán cầu”.
Các tập đoàn năng lượng lớn của Trung Quốc như State Grid, Trina Solar, Longi và hãng xe điện BYD đều tham dự với nhiều sáng kiến mới. Đáng chú ý, BYD giới thiệu loạt xe hybrid sử dụng nhiên liệu sinh học sản xuất ngay tại nhà máy ở Bahia, Brazil, để phục vụ công tác di chuyển tại COP30.
Lãnh đạo COP30 đánh giá cao vai trò của Trung Quốc. Bà Ana de Toni - Giám đốc điều hành COP30 - nhận định: “Không chỉ tiến hành cuộc cách mạng năng lượng trong nước, Trung Quốc còn giúp thế giới tiếp cận công nghệ các-bon thấp với giá cạnh tranh”.
Bên cạnh các hoạt động công khai, Trung Quốc đang tăng cường tác động phía sau hậu trường. Theo các nhà ngoại giao tham gia đàm phán, nước này đang từng bước đảm nhiệm vai trò “bảo chứng” cho tiến trình khí hậu toàn cầu.
Một nhà ngoại giao cấp cao từ nền kinh tế mới nổi cho biết: “Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào kinh tế xanh. Bất kỳ bước thụt lùi nào trong đàm phán khí hậu đều gây thiệt hại lớn cho họ, nên họ có động lực để duy trì ổn định”.
Một quan chức Brazil tiết lộ Trung Quốc đã đóng vai trò quan trọng trong việc giúp thống nhất chương trình nghị sự COP30 ngay cả trước khi hội nghị bắt đầu, điều mà những năm trước họ hiếm khi tham gia.
