Gà lôi trắng quý hiếm không, có được nuôi thương mại?
Các loài động vật, thực vật thuộc Phụ lục Công ước CITES vẫn được phép nuôi nhưng cơ sở nuôi phải được cấp phép, động vật nuôi phải có nguồn gốc rõ ràng, đồng thời chủ cơ sở nuôi phải đáp ứng các điều kiện về chuồng trại, thú y và môi trường.
Theo quy định, thời điểm trước 1/7/2025, gà lôi trắng nằm trong nhóm IB (Các loài động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục I CITES phân bố tự nhiên tại Việt Nam) của Nghị định 06 năm 2019 về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.
Tuy nhiên, tại Thông tư số 27 năm 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường Quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, Gà lôi trắng nằm nhóm IIB (gồm các loài hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại). Thông tư 27 có hiệu lực từ 1/7/2025.
Theo các chuyên gia, các loài động vật, thực vật thuộc Phụ lục Công ước CITES được phép nuôi theo quy định của Thông tư 27.
Tuy nhiên, việc nuôi các loài này phải đáp ứng các quy định chặt chẽ như vật nuôi phải đảm bảo có nguồn gốc hợp pháp, cơ sở nuôi phải được cấp phép, người nuôi phải đáp ứng các điều kiện về nuôi trồng, thú y và môi trường.
Trong sách đỏ Việt Nam, gà lôi trắng (Lophura nycthemera) nằm trong nhóm sắp nguy cấp (VU). Đây là loài chim thuộc bộ Gà (Galliformes), phân bố rộng rãi tại Việt Nam, đặc biệt trong các khu rừng thường xanh và rừng thứ sinh phục hồi.
Chúng thường sinh sống ở độ cao thấp đến trung bình, ưa những khu rừng rậm rạp xen kẽ khoảng trống để kiếm ăn. Gà lôi trắng thường đi theo đàn nhỏ từ 2–6 cá thể, di chuyển linh hoạt trên mặt đất để tìm kiếm thức ăn, bao gồm hạt, quả rụng, chồi non, côn trùng và các loài không xương sống nhỏ.
Không chỉ có giá trị về mặt thẩm mỹ, gà lôi trắng còn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng, góp phần phát tán hạt và duy trì cân bằng sinh thái.
Ngoài tự nhiên, những năm qua, sinh cảnh sống của loài bị thu hẹp và suy thoái do xâm lấn đất rừng, khai thác lâm sản. Quần thể cũng suy giảm do bị săn săn bắt quá mức làm thực phẩm và sinh vật cảnh.
Các nhà bảo tồn ước tính, kích cỡ quần thể ngoài tự nhiên ước tính dưới 10.000 cá thể và số lượng cá thể trưởng thành của mỗi tiểu quần thể là dưới 1.000 con. Do bị suy giảm nhanh ngoài tự nhiên, giới khoa học đề xuất thực hiện bảo tồn loài.
Gà lôi trắng, tên khoa học Lophura nycthemera, là một loài gà lôi thuộc họ chim trĩ. Khi còn nhỏ, gà lôi trắng trống và mái đều mang bộ lông màu nâu, xen kẽ những dải lông màu đen hoặc xám. Gà lôi trắng mái sẽ giữ nguyên màu lông này (hoặc thay đổi màu lông đôi chút) đến khi trưởng thành, trong khi gà trống đến tuổi thành niên sẽ bắt đầu thay đổi bộ lông sang màu trắng.
Gà lôi trắng có vẻ ngoài đẹp mắt nhờ lớp lông trắng và chiếc đuôi dài của những cá thể đực. Đây là loài động vật nằm trong sách Đỏ và được pháp luật Việt Nam bảo vệ nghiêm.
