Hàng loạt công ty tại quốc gia châu Á 'quay lưng' với dầu Nga, chuyện gì đã xảy ra?

Trong tuần qua, các nhà máy lọc dầu quốc doanh của Ấn Độ đã ngừng mua dầu từ Nga do mức chiết khấu sụt giảm trong tháng này, đồng thời trước cảnh báo từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc các quốc gia không nên mua dầu từ Moscow, các nguồn tin trong ngành cho biết với Reuters.

Ấn Độ, quốc gia nhập khẩu dầu lớn thứ ba thế giới, hiện là nước mua nhiều dầu thô Nga nhất qua đường biển. Đây là nguồn thu lớn giúp Nga duy trì tài chính khi xung đột với Ukraine đã kéo dài sang năm thứ tư.

Theo tiết lộ từ bốn nguồn thạo tin về kế hoạch mua hàng của các nhà máy lọc dầu, các công ty quốc doanh bao gồm Indian Oil Corp (IOC), Hindustan Petroleum Corp (HPCL), Bharat Petroleum Corp (BPCL) và Mangalore Refinery Petrochemical Ltd (MRPL) đã không tìm mua dầu thô Nga trong hơn một tuần qua.

IOC, BPCL, HPCL, MRPL cùng Bộ Dầu mỏ liên bang Ấn Độ đều chưa đưa ra bình luận phản hồi yêu cầu từ Reuters.

Các nhà máy lọc dầu quốc doanh của Ấn Độ thường xuyên mua dầu Nga theo điều kiện giao hàng tận nơi. Trong bối cảnh tạm ngưng mua từ Moscow, họ đã chuyển sang thị trường giao ngay để tìm nguồn thay thế – chủ yếu là dầu thô từ Trung Đông như Murban của Abu Dhabi và dầu từ Tây Phi, theo các nguồn tin.

Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu tư nhân như Reliance Industries và Nayara Energy – công ty có phần lớn cổ phần do các thực thể Nga, bao gồm tập đoàn dầu khí Rosneft, nắm giữ – vẫn tiếp tục mua dầu theo các hợp đồng hàng năm ký kết với Nga và hiện là những khách hàng lớn nhất của dầu Nga tại Ấn Độ.

Ngày 14/7, ông Trump đã đe dọa áp thuế 100% đối với các quốc gia mua dầu từ Nga, trừ khi Moscow đạt được một thỏa thuận với Ukraine.

Theo các nguồn tin, mức chiết khấu dầu Nga hiện đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2022 – thời điểm các lệnh trừng phạt phương Tây lần đầu được áp đặt lên Moscow – do lượng xuất khẩu từ Nga giảm và nhu cầu ổn định.

Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ lo ngại rằng những biện pháp trừng phạt mới của Liên minh châu Âu (EU) có thể làm phức tạp thêm hoạt động thương mại quốc tế và việc huy động vốn, ngay cả đối với những giao dịch tuân thủ mức trần giá.

Ấn Độ vẫn giữ lập trường phản đối các lệnh trừng phạt đơn phương và nhấn mạnh rằng việc mua dầu nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Mới đây, ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ kể từ ngày 1/8, đồng thời cho biết các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra. Ông cũng cảnh báo về khả năng trừng phạt đối với những quốc gia mua vũ khí và dầu mỏ từ Nga.

Nga hiện là nhà cung cấp dầu lớn nhất cho Ấn Độ, chiếm khoảng 35% tổng lượng dầu nhập khẩu của nước này. Trong nửa đầu năm 2025, các nhà máy lọc dầu tư nhân đã chiếm gần 60% trong tổng số trung bình 1,8 triệu thùng dầu Nga/ngày mà Ấn Độ nhập khẩu, trong khi các nhà máy quốc doanh – kiểm soát hơn 60% công suất lọc dầu toàn quốc (5,2 triệu thùng/ngày) – mua phần còn lại.

Các thương nhân tiết lộ, Reliance mới đây đã mua dầu Murban từ Abu Dhabi để giao hàng vào tháng 10 – một động thái được đánh giá là bất thường từ phía nhà máy lọc dầu này.