Hãng ô tô lớn nhất nước Mỹ ra ‘tối hậu thư’ cho hàng nghìn nhà cung ứng: Cắt đứt với Trung Quốc trước năm 2027!

Theo các nguồn tin thân cận, ban lãnh đạo GM đã yêu cầu các đối tác tìm nguồn thay thế ngoài Trung Quốc cho toàn bộ vật tư, linh kiện và nguyên liệu đầu vào, với mục tiêu chuyển hoàn toàn chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc trong những năm tới.

Một số nhà cung ứng đã được ấn định hạn chót là năm 2027 để chấm dứt hoàn toàn hoạt động mua hàng tại nước này.

Nguồn tin cho biết GM bắt đầu gửi chỉ thị này cho các đối tác từ cuối năm 2024, nhưng chiến dịch được đẩy mạnh vào đầu năm 2025, khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang trở lại. Đại diện GM nói đây là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm “tăng khả năng tự chủ và sức chống chịu” của chuỗi cung ứng.

GM hiện là hãng ô tô lớn nhất nước Mỹ, dẫn đầu thị trường với thị phần khoảng 17% và doanh số vượt các đối thủ như Toyota và Ford. Vị thế số một của GM được duy trì nhờ danh mục thương hiệu rộng, mạng lưới sản xuất lớn và chiến lược chuyển dịch sang xe điện.

Ngành ô tô Mỹ “chạy đua” trước cơn bão thuế quan

Từ đầu năm 2025, các tập đoàn ô tô toàn cầu rơi vào trạng thái “ứng cứu khẩn cấp” khi căng thẳng Mỹ - Trung liên tục đảo chiều. Chính sách thuế của Tổng thống Donald Trump thay đổi thất thường, cùng với lo ngại thiếu đất hiếm và chip bán dẫn, đã buộc các hãng xe phải xem xét lại toàn bộ mạng lưới cung ứng, vốn gắn bó sâu sắc với Trung Quốc suốt hàng thập kỷ.

Dù Washington và Bắc Kinh đã thống nhất giảm một số thuế và rào cản xuất khẩu sau cuộc gặp Trump - Tập hồi tháng 10, các lãnh đạo ngành nhận định sự dịch chuyển khỏi Trung Quốc không còn chỉ là phản ứng chính trị ngắn hạn, mà là một chuyển hướng mang tính cấu trúc trong chính sách công nghiệp Mỹ.

Chiến dịch “thoát Trung” của GM tập trung vào các linh kiện và nguyên liệu cho xe sản xuất tại Bắc Mỹ, nơi chiếm phần lớn sản lượng toàn cầu của hãng. GM ưu tiên nguồn linh kiện từ nhà máy nội địa hoặc từ các quốc gia ngoài Trung Quốc, miễn đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật và chi phí.

Bên cạnh Trung Quốc, GM cũng ngừng nhập linh kiện từ các quốc gia bị Mỹ hạn chế thương mại vì lý do an ninh, như Nga và Venezuela. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là nguồn cung lớn nhất bị ảnh hưởng.

Trong vài năm qua, GM đã chủ động giảm phụ thuộc vào Trung Quốc trong các lĩnh vực nhạy cảm như pin xe điện và chip bán dẫn, hợp tác với công ty khai khoáng đất hiếm tại Mỹ và đầu tư vào mỏ lithium ở Nevada để đảm bảo nguồn cung pin trong tương lai. Song, kế hoạch mới lần này mở rộng sang cả các bộ phận cơ khí và vật liệu cơ bản, cho thấy quy mô của chiến dịch “tách Trung” là toàn diện.

“Chúng tôi không còn chỉ tìm nơi rẻ nhất”

Giám đốc điều hành GM, Mary Barra, từng nhấn mạnh trong buổi công bố kết quả kinh doanh quý rằng: “Chúng tôi đã dành nhiều năm để xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt hơn. Khi có thể, GM luôn ưu tiên sử dụng linh kiện được sản xuất cùng quốc gia với nơi lắp ráp xe”.

Trong khi đó, Giám đốc thu mua toàn cầu Shilpan Amin cho biết tại một hội nghị tháng trước rằng GM không còn lựa chọn nhà cung cấp chỉ dựa trên giá rẻ: “Điều quan trọng lúc này là khả năng kiểm soát. Chúng tôi cần biết chính xác linh kiện của mình đến từ đâu và có thể duy trì nguồn cung ổn định ra sao”, ông nói.

Trong năm 2025, một loạt chính sách thuế mới từ Mỹ và các biện pháp trả đũa từ Trung Quốc đã thổi bùng nỗi lo thiếu hụt linh kiện.

Từ đầu năm, Trung Quốc đã siết xuất khẩu các linh kiện có chứa đất hiếm, khiến các hãng xe phải vội vã tích trữ. Đến tháng 10, Bắc Kinh tiếp tục hạn chế thêm nhiều loại đất hiếm chiến lược, đẩy nỗi lo thiếu hụt vật liệu lên cao.

Căng thẳng đạt đỉnh vào cuối tháng 10, khi một tranh chấp sở hữu trí tuệ giữa Trung Quốc và Hà Lan khiến Bắc Kinh ngừng cấp phép xuất khẩu chip của Nexperia, nhà cung cấp chip giá rẻ cho nhiều hãng xe toàn cầu. Quyết định này lập tức dấy lên cảnh báo về nguy cơ tê liệt chuỗi sản xuất toàn cầu.

Hành trình dài và tốn kém

Với các nhà cung ứng, việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc là quá trình tốn kém và phức tạp. Nhiều mảng sản xuất, từ chiếu sáng, điện tử, đến khuôn đúc linh kiện, đã bị Trung Quốc chiếm ưu thế tuyệt đối suốt hàng chục năm, khiến việc thay thế gần như bất khả thi trong ngắn hạn.

“Đây là một nỗ lực khổng lồ, các nhà cung cấp đang phải chạy đua”, một lãnh đạo doanh nghiệp linh kiện lớn thừa nhận.

Ông Collin Shaw, Chủ tịch Hiệp hội Nhà cung ứng MEMA, cho biết các hãng xe và nhà cung cấp đang cố gắng “giảm rủi ro” bằng cách cắt giảm dần tỷ lệ linh kiện có nguồn gốc Trung Quốc. Tuy nhiên, chuỗi sản xuất trong nước này đã hình thành từ 20–30 năm, và việc “tháo gỡ” nó chỉ trong vài năm là gần như bất khả thi.

“Không thể làm nhanh được. Chúng ta đang cố gắng đảo ngược một hệ thống đã xây dựng suốt 3 thập kỷ”, ông nói.

Theo Reuters