Hóa đơn điện tử: Người trong nghề chóng mặt, hộ kinh doanh 'toát mồ hôi'

Nghị định 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1/6/2025, quy định về hóa đơn, chứng từ và thay đổi nhiều nội dung quan trọng trong việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Đáng chú ý, nghị định này đặc biệt tập trung vào việc sử dụng hóa đơn điện tử và máy tính tiền.

Lo ngại làm sai

Từ ngày 1/6 đến nay, hộ kinh doanh của ông Đỗ Hữu Toàn (ở Hà Nội) mới chỉ xuất được 2 hóa đơn vì không rành thao tác. Ông Toàn đã ngoài 70 tuổi, buôn bán đồng hồ và máy tính. Nếu không có sự hỗ trợ từ con cháu, việc kinh doanh có lẽ phải dừng lại vì không đáp ứng được yêu cầu mới.

Không rành thao tác, hộ kinh doanh lớn tuổi mới xuất được 2 hóa đơn.

Người con trai trông nom cửa hàng cùng ông Toàn cho biết, vẫn còn nhiều thắc mắc cần được hỗ trợ. Tuy nhiên, sau buổi hướng dẫn ban đầu, khi phát sinh vướng mắc, liên hệ với nhân viên bán phần mềm thì không được phản hồi. “Xuất hóa đơn sau thì không huỷ được, mà quy trình sửa thì lằng nhằng, không ai chỉ cho”, anh nói và cho biết đang dự định đến văn phòng công ty phần mềm để được giải đáp thêm, về việc hóa đơn đã xuất không hiện chữ ký số, không rõ có hợp lệ hay không.

Tại một ki-ốt kinh doanh phụ kiện ở chợ Đồng Xuân, chủ cửa hàng chia sẻ dù nhân viên trẻ tuổi đã quen thao tác trên phần mềm, nhưng khi áp dụng quy định mới, vẫn phát sinh các lỗi như sai định dạng căn cước công dân, không biết lập hóa đơn điều chỉnh, chưa rõ cách lập biên bản thay thế hóa đơn... “Mỗi khi gặp lỗi, nhân viên gọi tổng đài của đơn vị cung cấp phần mềm, nhưng nghe hướng dẫn xong vẫn không hiểu. Nếu có thể, cần hình thức ‘'cầm tay chỉ việc’', nhân viên phần mềm sau khi bán phải hỗ trợ trực tiếp tại cửa hàng trong thời gian đầu”, tiểu thương đề xuất.

“Những ngày đầu, chúng tôi rất vất vả nhập tay từng dòng cho cả trăm mã hàng. Sau này mới được hướng dẫn cách nhập bằng bảng kê Excel, tuy nhiên vẫn phải mất thêm bước nhập kho từng mã”, hộ kinh doanh phản ánh.

Cách nào xử lý hàng tồn không hóa đơn?

Theo các chuyên gia, vướng mắc của tiểu thương rất đa dạng, từ thao tác kỹ thuật, xử lý tình huống nghiệp vụ đến khả năng tiếp cận văn bản pháp luật. Nhiều quy định đã có trong Nghị định, Thông tư, nhưng không dễ để hộ kinh doanh, với trình độ, quy mô, điều kiện khác nhau có thể tiếp cận, nắm bắt đầy đủ.

Thực tế này càng rõ khi thời gian chuẩn bị cho việc triển khai Nghị định 70 chỉ vỏn vẹn ba tháng, trong khi văn bản hướng dẫn quan trọng - Thông tư 32, lại đến sát ngày 31/5 mới ban hành. Ngày 1/6 áp dụng, tức là gần như không có thời gian “chuyển tiếp”.

Một đại lý thuế cho biết, ngay cả người làm nghề cũng “chóng mặt” với các quy định mới: “Ngày 31/5 ban hành thông tư, ngày 1/6 đã có hiệu lực thì hộ kinh doanh hết lựa chọn. Lĩnh vực thuế không dễ hiểu, văn bản hướng dẫn đọc mãi mới hiểu. Tâm lý chung của hộ kinh doanh là lo ngại những điều họ không hiểu, đặc biệt với người dân buôn bán nhỏ lẻ”.

Nhiều hộ kinh doanh lo ngại việc xử lý hàng tồn kho, hàng được nhập từ trước không có hóa đơn điện tử.

Tại buổi giao lưu trực tuyến do báo Tuổi Trẻ và Cục Thuế tổ chức ngày 12/6, nhiều hộ kinh doanh đặt vấn đề lo ngại, việc không có hóa đơn điện tử cho những hàng tồn kho, hàng được nhập từ trước ngày 1/6 trở về trước.

Về vấn đề hóa đơn đầu vào, Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam - lưu ý, theo các văn bản pháp lý hiện hành, hàng hóa bán ra phải có hóa đơn chứng từ hợp pháp để chứng minh nguồn gốc. Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, một số hộ kinh doanh còn lượng hàng tồn kho không đầy đủ hóa đơn.

Bà Cúc đề xuất hướng xử lý, các hộ phải rà soát lại toàn bộ hàng tồn kho, loại trừ tất cả các hàng hóa có nguồn gốc không hợp pháp: Hàng giả, hàng lậu; hàng trộm cắp (nếu có) ra khỏi hàng tồn kho, và xử lý tiêu hủy khỏi hàng chuẩn bị bán ra. Khi chuyển sang nộp thuế theo kê khai, các hộ sẽ nộp thuế trên doanh thu thực tế bán ra. Bà Cúc đề nghị cơ quan thuế không truy cứu hàng hóa tồn kho không đủ hóa đơn, chứng từ, trừ trường hợp hàng phi pháp đã loại trừ nêu trên.

>> Hộ kinh doanh vừa bán trực tiếp vừa bán online có phải tách mã số thuế?