Ít ai biết: Hà Nội vừa khánh thành công trình nghìn tỷ lớn thứ 2 thế giới

Ngày 13/10, tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), UBND thành phố Hà Nội đã chính thức khánh thành Nhà máy điện rác Sóc Sơn, công trình xử lý rác thải có quy mô lớn nhất Việt Nam, lớn nhất Đông Nam Á và đứng thứ hai thế giới, chỉ sau nhà máy ở Thâm Quyến (Trung Quốc). Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt trong nỗ lực hiện đại hóa và xanh hóa công tác xử lý rác thải của Thủ đô.

Nhà máy điện rác Sóc Sơn có tổng vốn đầu tư hơn 7.500 tỷ đồng, do Công ty Cổ phần Năng lượng Môi trường Thiên Ý Hà Nội làm chủ đầu tư, xây dựng trên diện tích gần 17,5 ha. Dự án khởi công từ năm 2019 và dù chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, công trình vẫn hoàn thành đúng tiến độ, hòa lưới điện quốc gia từ tháng 7/2022.

Nhà máy được thiết kế với 5 lò đốt và 3 tổ máy phát điện, có khả năng xử lý từ 4.000 đến 5.000 tấn rác mỗi ngày, tương đương khoảng 70% lượng rác phát sinh của toàn thành phố Hà Nội. Sản lượng điện tối đa đạt 90 MW, đủ cung cấp cho khoảng 150.000 hộ dân mỗi ngày.

Điểm đặc biệt của nhà máy là công nghệ đốt rác không cần phân loại tại nguồn. Tất cả các khâu từ tiếp nhận, lưu trữ, đảo trộn đến đốt, xử lý khí thải và nước rỉ rác đều được tự động hóa, đảm bảo tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt của Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU 2010). Hệ thống xử lý khép kín giúp hạn chế tối đa việc phát tán bụi, mùi và các chất độc hại ra môi trường.

Từ khi vận hành thử nghiệm đến nay, nhà máy đã xử lý hơn 1,2 triệu tấn rác sinh hoạt và khoảng 245.000 m³ nước rỉ rác, góp phần giảm đáng kể áp lực cho hai bãi chôn lấp lớn là Nam Sơn và Xuân Sơn, những điểm nóng về ô nhiễm nhiều năm qua.

Trung bình mỗi ngày, Hà Nội phát sinh từ 6.500 đến 7.000 tấn rác thải, phần lớn trước đây được xử lý bằng hình thức chôn lấp. Việc nhà máy Sóc Sơn đi vào hoạt động giúp giảm hàng chục hecta đất phải dùng để chôn rác mỗi năm, tiết kiệm nguồn tài nguyên quý giá và giảm thiểu phát thải khí nhà kính.

Không chỉ xử lý rác, nhà máy còn góp phần sản xuất năng lượng sạch, cung cấp điện cho lưới điện quốc gia, qua đó giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Tro bay, sản phẩm phụ của quá trình đốt, hiện đang được nghiên cứu tái chế thành vật liệu xây dựng, góp phần hình thành mô hình kinh tế tuần hoàn xanh mà Hà Nội đang hướng tới.

Thành phố đang đẩy nhanh giai đoạn 2 của dự án nhằm tăng công suất xử lý rác, đồng thời phối hợp xử lý khoảng 1 triệu tấn rác cũ đang chôn lấp tại khu Nam Sơn trong 5 đến 7 năm tới. Mục tiêu đến năm 2030, Hà Nội sẽ chấm dứt hoàn toàn việc chôn lấp rác sinh hoạt, biến các bãi rác cũ thành công viên và không gian sinh thái phục vụ cộng đồng.

Công ty Thiên Ý Hà Nội cũng đề xuất bổ sung thêm hai lò đốt mới, mỗi lò công suất 800 tấn một ngày, nâng tổng số lên bảy lò đốt mà không cần mở rộng diện tích hiện tại. Giải pháp này giúp xử lý lượng rác tồn đọng và ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm tái phát.

Không chỉ là biểu tượng cho mô hình biến rác thành tài nguyên, Nhà máy điện rác Sóc Sơn còn được định hướng trở thành điểm đến giáo dục môi trường. Thành phố dự kiến tổ chức các chuyến tham quan cho học sinh và người dân để nâng cao nhận thức cộng đồng về phân loại, tái chế và giảm thiểu rác thải.