Loại tài sản từng sánh ngang BĐS nay mất giá hơn 80%, bong bóng ‘nổ tung’ giữa khủng hoảng ở nền kinh tế thứ 2 thế giới
Trà Phổ Nhĩ lên men và ủ lâu năm đã được ưa chuộng tại Trung Quốc suốt nhiều thế kỷ. Nhưng trong những thập niên gần đây, giá trị của loại trà này không chỉ nằm ở hương vị mà còn ở tiềm năng đầu tư, khiến nhiều người gọi nó là “cổ vật có thể uống”.
Với giới doanh nhân và tầng lớp trung lưu đang lớn mạnh, trà Phổ Nhĩ, chủ yếu sản xuất tại tỉnh Vân Nam, từng được xem là kênh giữ tài sản an toàn, sánh ngang cổ phiếu và bất động sản.
Tuy nhiên, thị trường này đang nguội lạnh nhanh chóng. Trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc suy yếu, lợi nhuận doanh nghiệp co hẹp và phong trào tặng quà xa xỉ giảm mạnh do thắt chặt chi tiêu và chống tham nhũng, giá trà Phổ Nhĩ đã rớt xuống mức thấp nhất kể từ năm 2019.
Nhiều sản phẩm cao cấp từng được coi như “đồng tiền trú ẩn” trong giới sưu tầm và đầu cơ nay mất giá hàng loạt, bất chấp khác biệt về thương hiệu hay niên vụ.
Ví dụ, một đơn vị trà tiêu chuẩn khoảng 15kg thuộc dòng Xuan Yuan của thương hiệu Dayi (Tae Tea), nhãn trà Phổ Nhĩ hàng đầu Trung Quốc, từng bán khoảng 70.000 nhân dân tệ vào năm 2017. Đến 2021, giá vọt gần 1,88 triệu tệ, rồi hạ còn 1,08 triệu tệ đầu 2023, trước khi rơi thẳng xuống khoảng 380.000 tệ (52.900 USD) vào tháng 6/2025 khi bong bóng đầu cơ vỡ tung, chưa bằng 20% giá đỉnh.
Giới phân tích cho rằng cú lao dốc của trà Phổ Nhĩ phản ánh áp lực rộng hơn của nền kinh tế Trung Quốc. “Giá nhà còn chưa tìm thấy đáy, huống hồ trà, rượu hay nghệ thuật, những thứ vốn không phải nhu yếu phẩm”, Simon Zhao, Phó khoa tại Trường Liên kết Quốc tế Đại học Bắc Kinh - Hồng Kông, nhận định. Ông cho rằng thị trường trà Puer đang bước vào một “mùa đông” mới, niềm tin suy giảm kéo theo dòng vốn tháo chạy.
Tan Tong, một thương nhân ở Quảng Châu, trung tâm phân phối và giao dịch trà lớn nhất cả nước, cho biết trước đây quan chức, giới giàu có và người nổi tiếng là những khách hàng cuồng nhiệt của các loại Phổ Nhĩ quý hiếm.
“Nhiều chủ nhà máy và doanh nhân ở Quảng Đông từng tích trữ trà tính bằng tấn”, bà nói, nhưng thú chơi này đang nguội đi với tốc độ chưa từng thấy.
Không ít nhà đầu cơ cất trữ hàng tấn trà trong kho với kỳ vọng giá trị sẽ tăng mãi và luôn có người mua mới trả giá cao hơn cho lô hàng cũ. Nhưng tâm lý thị trường đã đảo chiều mạnh trong năm qua.
“Chúng tôi thậm chí chứng kiến hiện tượng ‘bỏ kho’”, Tan kể. “Nhiều người không còn trả phí lưu kho vì vỡ nợ, khiến chủ kho phải bán đấu giá số trà vô chủ này, có lô chỉ bằng một phần ba giá thị trường”.
Ông Kevin Xing, nhà sáng lập thương hiệu trà Phổ Nhĩ Yixinghe ở Giang Tô, ước tính hơn 70% người tham gia thị trường là đầu cơ.
“Số lượng người uống thực sự quá ít để duy trì mức tăng giá phi mã”, ông nói. Nhiều nhà đầu tư hiện thấy tài sản của mình bốc hơi một nửa. Dù một số thương hiệu lớn cố giữ niềm tin thị trường bằng niêm yết giá cao, giao dịch thực tế rất hiếm. “Một khách từng chi 10.000 tệ mua trà của tôi nay chỉ dám chi tối đa 5.000”, Xing cho hay.
Tại Quảng Châu, nhà đầu tư trà Phổ Nhĩ, Tang Yue, dự báo xu hướng giảm sẽ còn kéo dài. Dù vậy, ông vẫn tiếp tục thuê kho lưu trữ trà, hy vọng vào chu kỳ hồi phục trong tương lai.
“Nếu bất động sản còn chưa chạm đáy thì đừng nói đến trà”, Tang thở dài. “Nhưng tôi vẫn phải cắn răng chịu đựng”.
Ông Zhao của UIC cảnh báo đợt suy thoái này khác hẳn những lần trước.
“Trong thập niên qua, trà Phổ Nhĩ, hàng xa xỉ và nghệ thuật từng nhiều lần sốt giá rồi lao dốc, nhưng khi đó kinh tế Trung Quốc vẫn trên đà đi lên, niềm tin vào bất động sản và tài chính còn mạnh. Lần này, niềm tin đã đứt gãy chưa từng thấy. Nhiều người Trung Quốc dự đoán thời kỳ suy thoái sẽ kéo dài hàng thập kỷ”, ông nói.
Theo SCMP
