Mảnh ghép tối mật trong thương vụ TikTok: Ai thực sự kiểm soát thuật toán triệu USD?

Theo quan chức cấp cao Nhà Trắng, nếu hoàn tất, thương vụ sẽ chuyển giao hoạt động TikTok Mỹ cùng bản sao thuật toán cho một liên doanh mới đặt trụ sở tại Mỹ, với cổ đông và ban lãnh đạo đa số là người Mỹ.

Nhóm cổ đông dự kiến bao gồm Oracle, quỹ Silver Lake, một số tập đoàn Mỹ và quốc tế đang góp vốn ở ByteDance, cùng nhà đầu tư mới. Tổng thống Donald Trump tiết lộ Michael Dell cùng gia đình Murdoch có thể tham gia, nhưng nguồn tin khẳng định Fox Corp. mới là nhà đầu tư, chứ không phải gia đình Murdoch trực tiếp.

Sau thương vụ, ByteDance sẽ nắm giữ dưới 20% cổ phần TikTok Mỹ. Danh sách đầy đủ các cổ đông vẫn chưa được chốt.

Theo Nhà Trắng, thương vụ đang được đẩy nhanh sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình cuối tuần trước. Dù vẫn cần Trung Quốc phê duyệt chính thức, Washington tỏ ra tin tưởng thỏa thuận sẽ sớm được ký kết.

“Chúng tôi tin chắc 100% thương vụ sẽ thành công”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói.

Ông Trump dự kiến ký sắc lệnh công nhận đây là một thương vụ thoái vốn hợp lệ theo luật “cấm hoặc bán” đã thông qua năm ngoái, đồng thời gia hạn 120 ngày để hoàn tất thủ tục pháp lý.

Trước đó, lệnh cấm TikTok đã được lùi đến 16/12, cho thấy thương vụ nhiều khả năng có thể chính thức chốt vào đầu năm 2026, sau nhiều năm Mỹ tìm cách đưa TikTok về quyền kiểm soát nội địa vì lo ngại an ninh quốc gia.

Tranh cãi quanh thuật toán

Thuật toán đề xuất nội dung là “linh hồn” của TikTok, nhưng cũng là nguồn cơn lo ngại an ninh. Washington lo ngại ByteDance có thể chịu áp lực từ Bắc Kinh để thao túng dư luận Mỹ. Vì thế, luật mới nghiêm cấm mọi “hợp tác vận hành thuật toán” giữa ByteDance và liên doanh Mỹ.

Theo thỏa thuận, liên doanh mới sẽ nhận bản sao mã nguồn thuật toán từ ByteDance, huấn luyện lại trên dữ liệu người dùng Mỹ, và để Oracle giám sát liên tục cách hệ thống phân phối nội dung. Việc này đặt ra câu hỏi liệu người dùng Mỹ có cần tải về một ứng dụng TikTok “phiên bản Mỹ” riêng biệt hay không.

Vai trò của Oracle và bất ngờ nhân sự

Thương vụ mở rộng vai trò của Oracle với TikTok, nối tiếp hợp tác lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ trước đây. Chủ tịch Larry Ellison vốn có quan hệ gần gũi với ông Trump.

Đáng chú ý, Oracle vừa thông báo CEO Safra Catz rời ghế điều hành, nhường chỗ cho hai đồng CEO Clay Magouyrk và Mike Silica, còn Catz chuyển sang vị trí Phó chủ tịch HĐQT. Chưa rõ sự thay đổi này có liên quan đến thương vụ TikTok, nhưng động thái có thể giúp Catz – cũng là đồng minh chính trị của Trump – tham gia vai trò lãnh đạo trong liên doanh mới.

Giới chức Nhà Trắng cho biết chưa quyết định có thu phí đàm phán thương vụ hay không, song khẳng định sẽ không nắm giữ “cổ phần vàng” hay quyền sở hữu trong liên doanh mới. Thương vụ TikTok được định giá nhiều tỷ USD và có thể khép lại quá trình kéo dài nhiều năm nhằm đặt ứng dụng này dưới sự kiểm soát của Mỹ, sau những lo ngại an ninh quốc gia từ phía Washington.

Theo CNN