Mỹ 'phản công' chiến dịch phi USD hóa, họp kín bàn kế hoạch đưa 8 nước gia nhập: Kế hoạch 'lật đổ' USD của BRICS sẽ thất bại?

Kế hoạch USD hóa

Các quan chức trong chính quyền Tổng thống Donald Trump đang bàn thảo về những cách thức nhằm khuyến khích các quốc gia khác chấp nhận đồng USD làm đồng tiền chính thức. Điều này diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang nỗ lực ứng phó với kế hoạch làm suy yếu vai trò thống trị toàn cầu của đồng bạc xanh.

Theo Financial Times, nhân viên của nhiều cơ quan Chính phủ - bao gồm Bộ Tài chính và Nhà Trắng - đã gặp Steve Hanke, Giáo sư tại Đại học Johns Hopkins, chuyên gia hàng đầu thế giới về USD hóa trong mùa hè vừa qua để thảo luận cách thức chính quyền có thể thúc đẩy chính sách này.

“Đây là một chính sách mà họ đang xem xét rất nghiêm túc, nhưng vẫn đang trong quá trình nghiên cứu. Chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra”, ông Hanke nói với Financial Times.

Cuộc trao đổi về USD hóa diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang can dự vào nỗ lực xoa dịu cuộc khủng hoảng thị trường tại Argentina. Một số nhà hoạch định chính sách và chuyên gia kinh tế coi nền kinh tế Nam Mỹ này là ứng viên hàng đầu cho việc chuyển sang dùng đồng USD, do niềm tin vào đồng peso liên tục bị xói mòn - mặc dù cả Mỹ và Argentina đều nói rằng họ chưa chính thức xem xét biện pháp này.

Tuy vậy, các quan chức trong chính quyền ông Trump ngày càng lo ngại trước việc Trung Quốc thúc đẩy các nền kinh tế mới nổi giảm sử dụng USD trong giao dịch xuyên biên giới.

Một phát ngôn viên của Nhà Trắng xác nhận rằng các quan chức đã có cuộc gặp với Hanke, song nhấn mạnh rằng chưa có bất kỳ quyết định chính thức nào về việc khuyến khích các quốc gia USD hóa.

“Tổng thống Trump nhiều lần khẳng định cam kết duy trì sức mạnh và tầm ảnh hưởng của đồng USD. Cũng như với nhiều vấn đề trọng yếu khác, chính quyền thường xuyên tìm kiếm ý kiến từ các chuyên gia bên ngoài. Tuy nhiên, những cuộc thảo luận này không nên được xem như là sự phản ánh chính sách chính thức hay định hướng hoạch định chính sách của chính quyền”, người phát ngôn Kush Desai cho biết.

Ông Hanke cũng cho biết, ông đã nói với các quan chức rằng Argentina là một ứng viên rõ ràng cho chính sách USD hóa, cùng với Liban, Pakistan, Ghana, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Venezuela và Zimbabwe.

Ngược lại: Chiến dịch phi USD hóa

Chiến dịch củng cố vị thế đồng bạc xanh của Mỹ diễn ra trong bối cảnh các quốc gia BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi) đang đẩy nhanh nỗ lực giảm phụ thuộc vào đồng USD và xây dựng hệ thống tài chính độc lập.

Nga, Trung Quốc và Ấn Độ đang kết nối các đồng tiền kỹ thuật số quốc gia - như rúp số, nhân dân tệ số và rupee số - vào một hạ tầng thanh toán kỹ thuật số chung, dự kiến sẽ đưa vào vận hành trong giai đoạn 2026-2027.

Thực tế, nhóm này đã giới thiệu BRICS Pay - một hệ thống nhắn tin thanh toán phi tập trung, cho phép giao dịch bằng đồng nội tệ, thay vì phải dùng USD. Hệ thống được xây dựng dựa trên công nghệ blockchain, giúp giao dịch minh bạch và chống can thiệp từ bên ngoài. Hệ thống này hướng tới mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào USD và các mạng lưới thanh toán phương Tây như SWIFT.

Hiện nay, giao dịch nội khối BRICS bằng USD đã giảm xuống chỉ còn khoảng một phần ba so với trước đây, được coi là một bước tiến lớn trong tiến trình “phi USD hóa” của khối.

Tuy nhiên, một mặt, hồi tháng 3 năm 2025, Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar cho biết lập trường của New Delhi là không có sự đồng thuận trong BRICS về việc thay thế đồng USD, đồng thời nhấn mạnh rằng đồng USD dự trữ vẫn là một nguồn ổn định kinh tế toàn cầu quan trọng.

Theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tỷ trọng của đồng USD trong dự trữ ngoại hối toàn cầu đã giảm dần trong nhiều thập kỷ - từ 85% vào thập niên 1970 xuống còn 58% vào năm 2022.