Mỹ sắp áp thuế lên đến 50% với một mặt hàng của Việt Nam, hàng tỷ USD xuất khẩu chịu tác động trực tiếp

Từ ngày 14/10/2025, Mỹ sẽ chính thức áp thuế 10% đối với gỗ và gỗ xẻ nhập khẩu, đồng thời áp mức 25% đối với tủ bếp, tủ phòng tắm và đồ nội thất bọc nệm. Đến ngày 1/1/2026, các mức thuế này sẽ tăng mạnh, trong đó, thuế với tủ bếp, bàn trang điểm có thể lên đến 50%, còn thuế với đồ nội thất bọc nệm khoảng 30%.

Động thái này được chính quyền Tổng thống Donald Trump viện dẫn theo Mục 232 của Đạo luật Thương mại 1974, với lý do “nhập khẩu gỗ và đồ nội thất đang xói mòn an ninh quốc gia, làm suy yếu ngành gỗ nội địa và đe dọa chuỗi cung ứng liên quan đến hạ tầng và quốc phòng”. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, lập luận này có phần mâu thuẫn, khi lý do ban đầu là an ninh quốc gia, sau đó lại chuyển sang bảo hộ ngành công nghiệp trong nước.

Xuất khẩu gỗ Việt Nam chịu tác động trực diện

Trong một phiên trao đổi trực tuyến (webinar) giữa các hiệp hội ngành hàng gỗ, doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ, và đại diện cơ quan thương vụ, đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ đã được tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam Ngô Sỹ Hoài cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu đồ nội thất lớn nhất vào Mỹ. Trong 7 tháng năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu gần 8,2 tỷ USD đồ nội thất sang Mỹ, tiệm cận mức 8,4 tỷ USD của Trung Quốc. Với tốc độ tăng trưởng này, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt Trung Quốc để trở thành nhà cung cấp đồ nội thất lớn nhất cho Mỹ ngay trong năm nay.

“Mỹ hiện là thị trường tiêu thụ lớn nhất đối với sản phẩm gỗ và đồ nội thất của Việt Nam. Vì vậy, bất kỳ biến động thuế quan nào cũng tác động trực tiếp đến xuất khẩu, doanh thu, lợi nhuận và việc làm của hàng trăm nghìn lao động trong ngành,” ông Hoài nhấn mạnh.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2026, mức thuế tăng mạnh sẽ khiến hơn 9 tỷ USD sản phẩm gỗ và nội thất của Việt Nam rơi vào nhóm chịu thuế cao. “Chúng ta gần như không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải chấp nhận, bởi mức thuế 25% chắc chắn sẽ được áp dụng,” ông Hoài nói thêm.

Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ “tác động kép”. Một mặt, các doanh nghiệp FDI đặt nhà máy tại Việt Nam sẽ chịu mức thuế cao hơn khi xuất khẩu sang Mỹ, khiến khả năng mở rộng đầu tư mới bị hạn chế. Mặt khác, các doanh nghiệp Việt cũng mất lợi thế cạnh tranh khi giá bán bị đẩy lên do thuế.

Cũng trong phiên trao đổi, ông Trần Lê Huy - Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, cho rằng cần phải hiểu rõ về chính sách thuế tại Mỹ với từng mã HS sản phẩm, thì mới giải được bài toán kỹ thuật tại thị trường này. Theo nhóm kỹ thuật của Hiệp hội Gỗ và Forest Trends, Mỹ phân loại các sản phẩm gỗ thành 3 nhóm:

- Nhóm 1: Gỗ mềm và gỗ xẻ: thuế 10% từ 14/10/2025

- Nhóm 2: Đồ nội thất gỗ bọc nệm: hàng từ Anh 10%, từ EU và Nhật 0–15%, các quốc gia khác (trong đó có Việt Nam) 25% đến 31/12/2025, tăng lên 30% từ 1/1/2026

- Nhóm 3: Tủ bếp, tủ bàn trang điểm: từ Anh 10%, EU/Nhật 0–15%, các quốc gia khác 25% đến hết 2025, tăng lên 50% từ 2026.

Ngoài ra, ván ép sẽ bị áp thuế 20%, trong khi gỗ xây dựng không bị đánh thuế, nhưng nếu có gia công, dễ bị quy sang nhóm 9403, tức phải chịu thuế cao hơn.

Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Tập đoàn AA Corporation, cho biết nhiều khách hàng Mỹ đã giảm hoặc hủy đơn hàng ngay sau thông tin áp thuế. Một số doanh nghiệp sofa có vốn Trung Quốc tại Việt Nam báo cáo tới 30% đơn hàng bị hủy. Điều này cho thấy tác động trực tiếp, đặc biệt với phân khúc bọc nệm.

Hướng đi nào cho ngành gỗ sắp tới

Trước diễn biến này, ông Phạm Quang Huy, Tham tán phụ trách Nông nghiệp, Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ, cho biết: “Thuế mới không chỉ tác động đến nhà sản xuất tại Việt Nam mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới chuỗi cung ứng và người tiêu dùng Mỹ. Tòa án Tối cao Mỹ đang xem xét tính hợp pháp của mức thuế, nhưng ngay cả khi bị vô hiệu, chính quyền Tổng thống Donald Trump vẫn có thể tiếp tục sử dụng công cụ thuế 232”.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, cho biết Việt Nam có thặng dư thương mại gần 100 tỷ USD với Mỹ trong 7 tháng đầu năm 2025. “Các mặt hàng gỗ nổi lên như nhóm xuất khẩu lớn nhất khiến Mỹ đặc biệt chú ý. Ngoài gỗ, các ngành như thủy sản, nông nghiệp, thậm chí công nghiệp bán dẫn cũng có thể chịu ảnh hưởng từ xu hướng bảo hộ này,” ông Hưng nhận định.

Trước thách thức lớn, Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ đã xác định ba nhiệm vụ trọng tâm. Một, đối thoại và vận động chính sách: truyền tải đầy đủ quan ngại, kiến nghị của Việt Nam. Hai, thúc đẩy hợp tác hiệp hội – doanh nghiệp: duy trì chuỗi cung ứng, tìm giải pháp hài hòa. Ba, khẳng định cam kết Việt Nam: đảm bảo tuân thủ quy định, phát triển ngành gỗ bền vững.

Đề cập về giải pháp, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam Ngô Sỹ Hoài cũng phân tích thêm, cần thực hiện song song 2 nhóm giải pháp ngắn hạn và dài hạn Cụ thể, về ngắn hạn, cầ tăng cường truyền thông, chứng minh chuỗi cung ứng gỗ Việt Nam minh bạch, hợp pháp, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Cùng với đó, khẳng định không có trung chuyển từ Trung Quốc; nhiều sản phẩm là bán thành phẩm, được hoàn thiện tại Mỹ. Việt Nam cũng nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Mỹ, tạo thế cân bằng. Về dài hạn, cần cơ chế khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất tại Mỹ, dù quy mô nhỏ nhưng mang tính biểu tượng, tạo việc làm cho người dân sở tại; đồng thời, các doanh nghiệp tăng sử dụng nguyên liệu gỗ Mỹ trong chuỗi sản xuất để củng cố quan hệ thương mại.

Dưới tác động tiềm ẩn từ chính sách thuế quan của Mỹ, các chuyên gia đều có chung nhận định rằng, ngành gỗ cũng nên đẩy mạnh xuất khẩu sang nhiều thị trường hơn như châu Âu, Nhật Bản, Australia, Canada, Trung Đông và thị trường Trung Quốc nhằm bù đắp lượng sụt giảm tại Mỹ.

Dù áp lực lớn, đây cũng là cơ hội để ngành gỗ Việt Nam tái cơ cấu toàn diện. Theo ông Nguyễn Chánh Phương, các doanh nghiệp nên hướng tới phân khúc cao cấp – nơi người tiêu dùng ít nhạy cảm với giá và ưu tiên chất lượng. “Sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, thiết kế khác biệt và thương hiệu mạnh sẽ vẫn giữ được chỗ đứng tại Mỹ bất chấp rào cản thuế,” ông nói.

Là ngành xuất khẩu chiếm từ 20-26% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp, đồ gỗ và sản phẩm từ gỗ luôn đóng góp tăng trưởng cao cho ngành nông nghiệp. Ngành gỗ Việt Nam hiện đạt doanh thu 16-17 tỷ USD/năm, là một trong số ít ngành nông nghiệp không phải “giải cứu”. Nếu tận dụng được thời gian còn lại để đổi mới công nghệ, tự động hóa sản xuất và đa dạng hóa thị trường, ngành gỗ Việt Nam không chỉ vượt qua cú sốc thuế mà còn có thể bước sang giai đoạn phát triển bền vững hơn.