Thói quen này cũng là nguyên nhân chính gây ra đột quỵ, bệnh mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông Hồ Hồng Hải cho biết, hàng năm có khoảng 7 triệu người mất mạng vì tác động của thuốc lá, trong đó có 1 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, chi phí điều trị cho 5 nhóm bệnh trong tổng số 25 bệnh được gây ra bởi thuốc lá tại Việt Nam chiếm khoảng 1% của GDP (tương đương khoảng 67.000 tỷ đồng).
Trong những năm gần đây, nhờ vào sự nỗ lực của Bộ Y tế cùng các Bộ, ngành, tỉnh thành, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. So với năm 2015, tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới Việt Nam đã giảm từ 45,3% xuống còn 42,3%. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách 15 quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trưởng thành cao nhất trên thế giới.
Theo kết quả Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh vào năm 2020, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng 18 lần so với năm 2015, từ 0,2% lên 3,6%. Đặc biệt, tỷ lệ này tăng cao ở nhóm tuổi 15 - 24, đạt 7,3%, so với các nhóm tuổi khác như 25 - 44 tuổi (3,2%) và 45 - 64 tuổi (1,4%).
Việt Nam vẫn nằm trong danh sách 15 quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trưởng thành cao nhất trên thế giới
Theo kết quả của cuộc điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Theo cuộc điều tra năm 2022 về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm độ tuổi 13 - 15 là 3,5%.
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá thuộc Bộ Y tế cho biết hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm như đột quỵ, bệnh mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và ung thư phổi. "Đây là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam", bà Hải nhấn mạnh. Nghiên cứu tại Bệnh viện K cũng đã chỉ ra rằng tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có thói quen hút thuốc chiếm 96,8%.
Một vấn đề đáng lưu ý trong cuộc chiến phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam là trong những năm gần đây, thuốc lá truyền thống đang dần bị thay thế bởi thuốc lá điện tử. Sự phổ biến của thuốc lá điện tử đang gia tăng, đặc biệt là trong giới trẻ.
Các chuyên gia y tế cho rằng hầu hết các chất độc hại mà thuốc lá điện tử tạo ra đến từ các hợp chất hóa học trong khói và hương liệu, tác động của chúng trở nên nghiêm trọng hơn khi tiếp xúc kéo dài. Điều này áp dụng cho cả người hút chủ động và thụ động. Những hợp chất được tạo ra trong quá trình đốt cháy và phát sinh khói có thể gây ra những tác động nghiêm trọng lên hệ hô hấp và tim mạch. Những tác động lâu dài này có thể dẫn đến tổn thương tế bào và tăng nguy cơ phát triển ung thư.
Theo thống kê sơ bộ từ Trung tâm chống độc tại Bệnh viện Bạch Mai, từ năm 2020 đến nay, đã có khoảng 100 trường hợp ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử.
Để giảm thiểu tác hại của thuốc lá và thúc đẩy công tác phòng chống, Việt Nam đã áp dụng nhiều quy định liên quan như cấm quảng cáo và sử dụng thuốc lá tại nơi công cộng. Tuy nhiên, mặc dù đã có những chính sách thuế nhằm giảm thiểu tác động của thuốc lá, nhưng mức thuế vẫn còn thấp, dẫn đến hiệu quả giảm hạn chế và tác hại của thuốc lá không cao.
Phòng chống tác hại của thuốc lá là một nhiệm vụ dài hạn và yêu cầu sự đóng góp từ nhiều phía cũng như các chính sách mạnh mẽ. Xây dựng một môi trường không khói thuốc đòi hỏi sự hợp tác của nhiều bên. Do đó, các chuyên gia nhấn mạnh sự quan trọng của việc tăng cường truyền thông về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, đặc biệt là đối với các sản phẩm thuốc lá mới, nhằm đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng.
