Ngôi trường chuyên nuôi dưỡng những 'thần đồng' Toán học Việt Nam vừa đón cầu truyền hình Olympia 2024, là 'lò đào tạo' huy chương Olympic quốc tế

Sau trận tranh tài cam go, Nguyễn Nguyên Phú – học sinh trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội – đã giành vòng nguyệt quế và trở thành một trong bốn "nhà leo núi" bước vào trận chung kết năm "Đường lên đỉnh Olympia" lần thứ 24. Từ đây, thông tin về ngôi trường cấp 3 chuyên này đã thu hút nhiều sự quan tâm.

"Cái nôi" của các lớp năng khiếu Toán

Trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội (hay còn gọi là trường Chuyên Sư phạm) được thành lập năm 1966. Tiền thân của trường là Khoa Toán Tin thuộc Đại học Sư phạm.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực cho nền khoa học nước nhà, đặc biệt là trong lĩnh vực Toán học. Vì thế, Bộ Giáo dục đã giao nhiệm vụ cho Trường Đại học Sư phạm Hà Nội - một cơ sở giáo dục hàng đầu chuyên đào tạo giảng viên và nhà nghiên cứu thành lập một trường dành riêng cho học sinh có năng khiếu Toán.

Ngày 24/12/1966, lớp Toán đặc biệt đầu tiên đã được khai giảng tại khu vực di tản ở huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên, với sự tham gia của 33 học sinh xuất sắc. Đây chính là nguồn gốc của Trường Trung học Phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội ngày nay.

Sau hàng chục năm xây dựng và phát triển, trường ngày càng gặt hái được nhiều thành công với nhiều bằng khen như Huân chương Lao động Hạng Ba năm 1986; Huân chương Lao động Hạng Nhì năm 1996; Huân chương Lao động Hạng Nhất năm 2001; Huân chương Lao động Hạng Nhất năm 2016; Bằng khen của TW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, năm 2004, 2011 và 2014; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, năm 2005 và 2013; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về thành tích đào tạo học sinh giỏi, năm 2008, 2011 và 2012...

Hiện nay, trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội nổi tiếng với kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 có độ cạnh tranh nhất nhì Hà Nội, vì vậy, THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội là niềm mơ ước của nhiều học sinh.

Năm học 2024 – 2025, trường tuyển tổng cộng 420 chỉ tiêu, bao gồm các chuyên ngành và chuyên ngành có học bổng, với 8 khối: chuyên Toán, chuyên Tin học (xét bằng môn Toán chuyên và môn Tin học), chuyên Sinh học, chuyên Vật lý, chuyên Hóa học, chuyên Ngữ văn, chuyên Tiếng Anh và chuyên Địa lý.

Đội ngũ cán bộ giáo viên của trường có chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm, đây là một trong những điểm tạo ấn tượng lớn về trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội. Hiện nay, trường có 7 Tiến sĩ và 25 Thạc sĩ thuộc biên chế, cùng nhiều giảng viên từ các trường đại học và chuyên gia tại các viện nghiên cứu tham gia giảng dạy. Nhờ đó, trường đã ghi dấu ấn vẻ vang và đóng góp lớn vào sự nghiệp giáo dục nước nhà.

Ngoài việc đầu tư vào chất lượng đào tạo, trường còn không ngừng nâng cao cơ sở vật chất nhằm tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho cán bộ giáo viên và học sinh. Hiện trường đã xây dựng được cơ sở khang trang với 40 phòng học, 2 phòng thực hành Tin học, 1 phòng học Tiếng Anh, 3 phòng thí nghiệm cho các môn Lý, Hóa, Sinh, cùng một phòng đa phương tiện, 2 phòng chờ giáo viên, các phòng tổ bộ môn, văn phòng Đoàn, phòng hành chính và phòng tài vụ... Các phòng học được trang bị hiện đại với điều hòa, máy chiếu và loa đài.

Học sinh của trường còn được sử dụng cơ sở vật chất chung của Đại học Sư phạm, bao gồm các phòng thí nghiệm phục vụ cho các kỳ thi Olympic quốc tế, thư viện với nhiều phòng đọc và nhiều đầu sách tham khảo quý giá, sân vận động hiện đại, và kí túc xá cho học sinh ở ngoại tỉnh.

"Lò đào tạo" huy chương Olympic quốc tế

Là ngôi trường cấp 3 có chất lượng đào tạo hàng đầu Việt Nam, trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội là "cái nôi" nuôi dưỡng nhiều nhân tài đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Các cựu học sinh nổi tiếng của trường có thể kể đến GS.TSKH Nguyễn Tự Cường (Viện Toán học), GS.TSKH Hồ Tú Bảo (Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản - Jais), GS.TSKH Nguyễn Đình Công (Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), và GS.TSKH Đỗ Đức Thái (Trưởng khoa Toán, Đại học Sư phạm Hà Nội).

Hàng năm, trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội có học sinh đại diện cho đất nước tham dự các kỳ thi Olympic quốc tế như Olympic Toán Quốc tế (IMO), Olympic Tin học Quốc tế (IOI), Olympic Vật lý Quốc tế (IPhO), Olympic Sinh học Quốc tế (IBO) và các kỳ thi khu vực như Olympic Toán học châu Á Thái Bình Dương (APMO) và Olympic Vật lý châu Á (Apho). Trong số đó, nhiều học sinh đã giành được Huy chương Vàng, Huy chương Bạc, Huy chương Đồng và nhiều bằng khen khác.

Hàng chục năm qua, trường có 60 học sinh tiêu biểu đã giành huy chương trong các kì thi Olympic quốc tế (tỷ lệ giành huy chương là 100%). Trong đó có 15 Huy chương Vàng, 29 Huy chương Bạc, 19 Huy chương Đồng. Người đầu tiên mang về Huy chương Bạc quốc tế cho Việt Nam và cho trường Chuyên Sư phạm tại kỳ Olympic Toán học quốc tế (IMO) năm 1974 là PGS.TSKH Vũ Đình Hòa.

Một số "thần đồng" Toán học Việt Nam trưởng thành từ ngôi trường này còn có thể kể đến Đinh Tiến Cường - người đã xuất sắc giành huy chương Vàng đầu tiên cho trường Chuyên Sư phạm với số điểm tuyệt đối 42/42 tại kỳ IMO năm 1989 diễn ra ở Cộng hòa Liên bang Đức. Hiện GS Đinh Tiến Cường đang giảng dạy tại Đại học Paris 6 và là thành viên của Viện Đại học Pháp từ năm 2007, đồng thời tham gia Hội đồng khoa học của Viện nghiên cứu cao cấp về Toán.

Hay GS Vũ Kim Tuấn, cựu học sinh của Chuyên Sư phạm, là người bảo vệ luận án tiến sĩ khoa học trẻ nhất tại Liên bang Xô Viết vào năm 1987, khi mới 26 tuổi. Ông cũng từng giành huy chương Bạc tại kỳ IMO lần thứ 20 tổ chức tại Rumani năm 1978, với điểm số cao nhất trong đoàn Việt Nam. Ở tuổi 33, ông được phong Phó Giáo sư và năm năm sau trở thành Giáo sư tại Đại học Kuwait.

Cựu học sinh Vũ Ngọc Minh là một trong số ít những người hai lần đạt huy chương Vàng quốc tế. Anh đã xuất sắc giành hai huy chương vàng Toán học quốc tế liên tiếp vào các năm 2001 và 2002. Sau khi tốt nghiệp từ Đại học Bách khoa Paris, hiện anh đang sinh sống và làm việc tại Paris, Pháp.

Những thành tích, huy chương này góp phần nâng cao vị thế của giáo dục Việt Nam. Đồng thời, khẳng định chất lượng đào tạo của Chuyên Sư phạm, truyền cảm hứng cho các thế hệ học sinh kế tiếp.

>>Tháp được làm từ 100 khối đá của Việt Nam, từng được vinh danh 'Công trình du lịch hàng đầu thế giới' lần đầu tiên đón cầu truyền hình Olympia