Nhà hát rộng 2.600m2 là công trình biểu tượng của Thủ đô, từng huy động tới 300 công nhân, 35.000 cọc tre, xây dựng trong suốt 10 năm
Nơi đây là nhân chứng cho nhiều mốc son lịch sử của dân tộc.
Nằm giữa trung tâm thành phố, Nhà hát Lớn Hà Nội từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa - lịch sử không chỉ của Thủ đô mà còn của cả nước. Hơn một thế kỷ qua, công trình vẫn sừng sững, trang nghiêm giữa lòng Hà Nội, chứng kiến bao thăng trầm của đất nước.
Dấu ấn kiến trúc Pháp giữa lòng Hà Nội
Nhà hát Lớn được xây dựng trên vùng đất từng là đầm lầy của hai làng Thạch Tần và Tây Luông (thuộc tổng Phúc Lân, huyện Thọ Xương). Năm 1899, Hội đồng thành phố Hà Nội, dưới quyền chủ tọa của Công sứ Richard đã đề xuất xây dựng một nhà hát. Dự án được phê duyệt, giao cho hai kiến trúc sư người Pháp Harlay và Broyer thiết kế.
Ngày 7/6/1901, công trình chính thức khởi công. Khi ấy, kiến trúc sư Harlay phụ trách giám sát kỹ thuật. Hai nhà thầu thi công là Travary và Savelon. Theo một số tài liệu, quá trình san lấp nền đầm lầy để xây nhà hát vô cùng vất vả, mỗi ngày có khoảng 300 công nhân làm việc, đóng hơn 35.000 cọc tre với khối bê tông dày 90cm để đảm bảo nền móng vững chắc.
Năm 1911, sau 10 năm xây dựng, Nhà hát Lớn Hà Nội đã chính hoàn thành. Diện tích của nhà hát là 2.600m2, dài 87m, rộng 30m, điểm cao nhất so với mặt đường là 34m. Lấy cảm hứng từ kiến trúc cổ Hy Lạp Corinth kết hợp với lâu đài Tuileries và Nhà hát Opera Paris, công trình mang đậm hơi thở châu Âu nhưng vẫn hài hòa với cảnh quan Hà Nội.
Thiết kế của nhà hát rất đặc biệt, phía trước là hệ thống bậc thang bề thế hướng ra quảng trường nơi từng là vị trí đón xe của giới chức thuộc địa. Không gian bên trong được thiết kế với phòng khán giả rộng 24x24m, có 870 chỗ ngồi bọc nhung, bọc da; tầng giữa là khu phòng riêng cho khách có vé riêng.
Cầu thang giữa lên tầng hai có một sảnh chính với diện tích khá rộng. Phía sau nhà hát có một phòng quản trị, có 18 buồng cho diễn viên hóa trang, 2 phòng tập hát, 1 thư viện và phòng họp. Ở phía mặt trước trên tầng 2 còn có một phòng gương rất lộng lẫy. Được biết, kinh phí xây dựng nhà hát được duyệt vào lúc đó là 2.000.000 Franc Pháp.
Nơi lưu dấu những trang sử vàng của dân tộc
Theo thông tin từ website chính thức của Nhà hát Lớn Hà Nội, đây không chỉ là một công trình kiến trúc tiêu biểu mà còn là chứng nhân lịch sử, gắn liền với nhiều mốc son của cách mạng Việt Nam, cụ thể:
- Ngày 17/8/1945, tại Quảng trường Nhà hát đã diễn ra cuộc mít tinh ra mắt Mặt trận Việt Minh.
- Ngày 29/8/1945, Đoàn quân giải phóng Việt Bắc về Hà Nội ra mắt tại Quảng trường Nhà hát Lớn Hà Nội.
- Ngày 16/9/1945, tại Quảng trường Nhà hát đã diễn ra Tuần lễ vàng.
- Đầu tháng 10/1945, tổ chức ngày Nam Bộ kháng chiến tại Quảng trường Nhà hát.
- Ngày 5/3/1945, Quốc hội nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa họp khóa đầu tiên tại Nhà hát Lớn Hà Nội.
- Ngày 2/9/1946, cuộc họp kỷ niệm 1 năm Chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và đó cũng là ngày Bác Hồ lần đầu tiên đặt chân vào Nhà hát Lớn Hà Nội.
- Ngày 28/10/1946, Quốc hội họp khóa II thông qua Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa và kể từ đó, Nhà hát Lớn Hà Nội là nơi Quốc hội họp kỳ thứ nhất, thứ hai, thứ tư và mấy khóa kế tiếp cho đến ngày có Hội trường Ba Đình.
Năm 1994, Chính phủ đã phê duyệt dự án trùng tu, nâng cấp toàn diện nhà hát. Năm 1995, công trình trùng tu được khởi công tới năm 1997 thì hoàn thành, phục hồi gần như nguyên vẹn nét kiến trúc ban đầu, đồng thời trang bị hệ thống kỹ thuật hiện đại đạt chuẩn quốc tế.
Ngày nay, Nhà hát Lớn Hà Nội không chỉ là trung tâm nghệ thuật hàng đầu, nơi tổ chức các buổi hòa nhạc, opera, ballet, kịch nói, mà còn là địa điểm diễn ra nhiều sự kiện chính trị - văn hóa trọng đại của quốc gia và khu vực Đông Nam Á.
Mới đây, Nhà hát Lớn Hà Nội tổ chức họp báo thông báo sẽ cho ra mắt dự án đặc biệt mang tên “115 năm nhà hát kể chuyện - Di sản cất lời bằng ánh sáng và công nghệ”. Đây là chương trình nghệ thuật ứng dụng công nghệ trình chiếu hiện đại, tái hiện lịch sử hơn một thế kỷ của công trình.
Chương trình được Nhà hát Lớn Hà Nội phối hợp với Hexogon Vietnam tổ chức. Dự kiến sẽ triển khai từ 22/11-31/12. Đây cũng là chương trình nghệ thuật cuối cùng trước khi nhà hát bước vào giai đoạn sửa chữa dự kiến kéo dài từ 1,5 đến 2 năm.
Hơn một thế kỷ trôi qua, Nhà hát Lớn Hà Nội vẫn sừng sững giữa lòng Thủ đô, như một “nhân chứng sống” của lịch sử, một công trình văn hóa và "thánh đường âm nhạc". Với vẻ đẹp kiến trúc tráng lệ cùng giá trị tinh thần vĩnh cửu, công trình này là biểu tượng văn hóa bất diệt của Hà Nội ngàn năm văn hiến.
