Nhạc sĩ từng từ chối danh hiệu NSND, là nghệ sĩ đầu tiên được phong hàm Thiếu tướng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Văn hóa Nghệ thuật Quân đội
Tên tuổi của ông với nhiều ca khúc bất hủ, hàng triệu người đều thuộc như Ca dao em và tôi, Chín bậc tình yêu, Huế thương, Biển và em, Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác, Mẹ Việt Nam anh hùng...
An Thuyên là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng tài hoa của Việt Nam. Tên tuổi của ông với nhiều ca khúc bất hủ, hàng triệu người đều thuộc như Ca dao em và tôi, Chín bậc tình yêu, Huế thương, Biển và em, Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác, Mẹ Việt Nam anh hùng...
Sinh ra tại làng Kẻ Đáy, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, An Thuyên lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Cha mẹ và các anh chị của ông đều theo nghề diễn. Chính môi trường này đã sớm nuôi dưỡng tâm hồn nghệ sĩ trong ông. Khi mới 11 tuổi, An Thuyên đã biết chơi sáo, kéo nhị và rong ruổi theo đoàn hát gia đình đi biểu diễn khắp nơi. 4 năm sau, ông đã bắt đầu tự mình sáng tác ca khúc đầu tay.
Sau khi tốt nghiệp Trường Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, An Thuyên về công tác tại Ty Văn hóa tỉnh. Năm 1975, ông nhập ngũ và hai năm sau được điều động về Đoàn Văn công Quân khu 4. Đây chính là cột mốc quan trọng đánh dấu bước ngoặt trong hành trình âm nhạc của ông.
Từ năm 1981 - 1988, ông theo học tại Nhạc viện Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp, ông trở lại phục vụ trong lĩnh vực văn nghệ quân đội. Đến năm 1992, nhạc sĩ An Thuyên chuyển công tác về Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội và nhanh chóng được bổ nhiệm làm hiệu trưởng chỉ sau một năm.
Ông từng giành nhiều giải thưởng lớn như Giải của Bộ Quốc phòng cho Hành quân lên Tây Bắc (1984), Thơ tình của núi (1994); Giải Nhất của Bộ Văn hóa – Thông tin và Hội Nhạc sĩ Việt Nam với Khi xe tăng qua miền quan họ (1985), Mẹ Việt Nam anh hùng (1995); Giải Nhì của Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho Chín bậc tình yêu (1992)...
Năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật. Cùng năm đó, An Thuyên còn được đặc cách phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân mà không trải qua giai đoạn Nghệ sĩ Ưu tú – điều chưa từng xảy ra trước đó trong lịch sử phong tặng danh hiệu văn nghệ sĩ tại Việt Nam. Tuy nhiên, nhạc sĩ An Thuyên đã từ chối danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân để tránh hiểu lầm vì ông là thành viên trong Hội đồng.
Với cương vị là Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, An Thuyên đã góp phần đào tạo, dìu dắt hàng trăm tài năng âm nhạc trẻ. Nhiều học trò của ông sau này trở thành những nghệ sĩ tên tuổi như NSND Phạm Phương Thảo, ca sĩ Hồ Quỳnh Hương, Ngọc Anh, Vương Dung...
Đặc biệt, nhạc sĩ An Thuyên là nghệ sĩ đầu tiên của ngành văn hóa nghệ thuật được phong hàm Thiếu tướng Quân đội Nhân dân Việt Nam – một sự ghi nhận hiếm có, thể hiện vị thế và tầm ảnh hưởng sâu rộng của ông không chỉ trong giới âm nhạc mà còn trong hệ thống chính trị và quân đội.
Dù đạt nhiều đỉnh cao trong sự nghiệp, An Thuyên luôn trân trọng giá trị gia đình. Ông có một mái ấm đầm ấm bên người vợ – nghệ sĩ Ngô Huyền Lâm, cùng hai người con theo nghiệp cha là nhạc sĩ An Hiếu và ca sĩ Bông Mai.
Năm 2015, sau một cơn nhồi máu cơ tim, nhạc sĩ An Thuyên đột ngột từ giã cõi đời ở tuổi 66, để lại niềm tiếc thương khôn nguôi trong lòng công chúng, bạn bè, học trò và đồng nghiệp. Tuy ông đã khuất, nhưng những giai điệu ông để lại sẽ mãi ngân vang – là lời tự tình dịu dàng và chân thực nhất của một trái tim trọn đời sống vì âm nhạc và con người.
>>NSND là Tiến sĩ, Phó Giám đốc Nhạc viện, gia đình hiếm hoi có hai anh em trai đều là NSND
