Ông Trump ký sắc lệnh trừng phạt các ngân hàng ‘chọn khách’, giới tiền số thắng lớn
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 7/8 đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm ngăn chặn tình trạng ngân hàng từ chối cung cấp dịch vụ cho khách hàng vì lý do liên quan đến niềm tin chính trị, tôn giáo hoặc lĩnh vực kinh doanh hợp pháp.
Sắc lệnh này được xem là bước đi quan trọng trong nỗ lực bảo vệ giới bảo thủ và các doanh nghiệp tiền mã hóa – những đối tượng từng nhiều lần cáo buộc bị “gạt ra ngoài hệ thống tài chính” bởi các định chế lớn.
Sắc lệnh yêu cầu các cơ quan quản lý ngân hàng liên bang gỡ bỏ cụm từ “rủi ro danh tiếng” (reputation risk) khỏi các hướng dẫn đang áp dụng cho tổ chức cho vay. Đây là một khái niệm mơ hồ nhưng được cho là lý do khiến nhiều ngân hàng từ chối phục vụ doanh nghiệp tiền mã hóa và các tổ chức bảo thủ, dù những đơn vị này không vi phạm pháp luật.

Ông Trump tuyên bố sắc lệnh này nhằm đối phó với hiện tượng “debanking” – tức việc ngân hàng từ chối hoặc đóng tài khoản khách hàng mà không cần giải thích rõ ràng.
“Nhiều cá nhân, doanh nghiệp và gia đình tại Mỹ đã bị loại khỏi hệ thống ngân hàng chỉ vì quan điểm chính trị, tín ngưỡng tôn giáo hoặc hoạt động kinh doanh hợp pháp của họ", nội dung sắc lệnh nêu rõ.
Sắc lệnh cũng yêu cầu các cơ quan giám sát đánh giá liệu ngân hàng có từng áp dụng chính sách (chính thức hoặc không chính thức) nào dẫn tới việc phân biệt đối xử hay không.
Tự do tài chính hay thiên vị chính trị?
Về mặt pháp lý, người dân Mỹ không có quyền hiến định để sở hữu tài khoản ngân hàng, và việc bị từ chối phục vụ thường diễn ra dưới nhiều lý do như quy định chống rửa tiền, phòng chống khủng bố tài chính, hoặc các vấn đề về giấy tờ tùy thân. Từ lâu, những người không có giấy tờ hoặc thu nhập thấp đã gặp khó khi tiếp cận hệ thống ngân hàng, buộc phải tìm đến các tổ chức cho vay “chợ đen” với lãi suất cao.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, thuật ngữ “debanking” được các nhóm bảo thủ sử dụng để cáo buộc giới tài chính đang bị chi phối bởi hệ giá trị thiên tả, và có hành vi loại trừ chính trị có hệ thống.
Các ngân hàng lớn đã nhiều lần phủ nhận điều này. Nhưng trước sắc lệnh của ông Trump, một số ngân hàng cho biết hoan nghênh việc chính quyền giảm nhẹ quy định.
Trong một tuyên bố gây chú ý hôm thứ Ba, Trump khẳng định bản thân từng bị từ chối phục vụ sau khi kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên. “Các ngân hàng đã phân biệt đối xử với tôi một cách nghiêm trọng, dù tôi từng giúp họ rất nhiều”, ông Trump nói trên CNBC, nhắc đến JPMorgan Chase và Bank of America.
JPMorgan sau đó ra thông cáo phản hồi, tái khẳng định không đóng tài khoản vì lý do chính trị, song đồng tình rằng “cần thay đổi quy định càng sớm càng tốt”.
Người phát ngôn Bank of America từ chối bình luận, nhưng CEO Brian Moynihan nói trên CNBC rằng ông ủng hộ việc xem xét lại các quy định hiện hành: “Tổng thống đang đề cập đúng vấn đề”.
Ngành ngân hàng phản ứng trái chiều
Một số người trong ngành tài chính chia sẻ với CNN rằng họ không đồng tình với cáo buộc của Trump, nhưng chấp nhận kết quả nếu điều đó giúp nới lỏng quy định vốn đang gây nhiều áp lực.
“Chúng tôi không đóng tài khoản vì lý do chính trị,” một người nói. “Nhưng đúng là các cơ quan quản lý trước đây rất khắt khe, dùng khái niệm ‘rủi ro danh tiếng’ để ép chúng tôi làm vậy”.
Nguồn tin khác cho biết: “Chúng tôi chưa bao giờ tuyên bố sẽ không phục vụ người bảo thủ. Nhưng nếu sắc lệnh này giúp giảm giám sát và áp lực, thì chúng tôi chấp nhận”.
Hiện nay, do hạn chế từ quy định, ngân hàng không được phép giải thích lý do vì sao tài khoản bị đóng, điều này càng làm dấy lên nghi ngờ và tranh cãi.
Theo CNN