Phát hiện chủng cúm ‘kháng’ vaccine, có thể trở thành dịch bệnh toàn cầu

Các chuyên gia y tế Canada vừa phát đi cảnh báo về nguy cơ bùng phát dịch cúm trên quy mô toàn cầu, liên quan đến chủng cúm A H3N2 đang tiến hóa nhanh, tiềm ẩn khả năng giảm hiệu quả của vaccine hiện có.

Số liệu tại Australia cho thấy hơn 410.000 trường hợp mắc bệnh được xác nhận bằng xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Đây là năm thứ 2 liên tiếp quốc gia này ghi nhận số ca mắc cúm cao kỷ lục. Tại Anh, mùa cúm cũng đến sớm hơn dự kiến khoảng một tháng, với số ca tăng gấp 3 lần cùng kỳ năm ngoái, dự báo một mùa cúm kéo dài và phức tạp.

Tại Canada, theo dữ liệu liên bang công bố ngày 7/11, khoảng 2% xét nghiệm cho kết quả dương tính trên toàn quốc. Mặc dù chưa đạt ngưỡng 5% để tuyên bố dịch theo mùa, con số này phản ánh xu hướng gia tăng đáng kể.

Canada được dự báo có thể đối mặt với một mùa cúm nghiêm trọng hơn cả năm 2024 – năm ghi nhận mức độ bệnh nặng nhất trong thập kỷ qua.

Ở châu Á, số ca cúm cũng tăng mạnh. Nhật Bản thông báo dịch cúm xuất hiện sớm vào ngày 3/10, nhanh hơn 5 tuần so với thông lệ và là đợt bùng phát sớm thứ 2 trong 20 năm.

Trong tuần từ ngày 22 – 28/9, hơn 4.000 bệnh nhân đến điều trị - tương đương 1,04 người mỗi cơ sở y tế giám sát, vượt ngưỡng cảnh báo. Tuần tiếp theo, con số tăng lên hơn 6.000 - tương ứng 1,56 bệnh nhân mỗi cơ sở, cao gấp đôi cùng kỳ năm ngoái.

Tính đến đầu tháng 10, thống kê có 135 trường học và cơ sở chăm sóc trẻ em tại Nhật Bản buộc phải tạm đóng cửa, gấp 3 lần so với cùng thời điểm năm 2024. Trong 47 tỉnh thành, 28 địa phương ghi nhận số ca mắc gia tăng, với Okinawa là nơi chịu ảnh hưởng nặng nhất.

Các quốc gia khác trong khu vực, gồm Singapore, Thái Lan và Ấn Độ, đều chứng kiến xu hướng tương tự - đặc biệt ở các bang phía Bắc Ấn Độ, chủng A H3N2 đang lan rộng nhanh.

Tiến sĩ Martin Beer, phó Viện trưởng Viện Sức khỏe Động vật Liên bang Đức Friedrich Loeffler, cho biết H3N2 là biến thể bắt nguồn từ virus “cúm Hồng Kông” năm 1968, được hình thành nhờ sự tái tổ hợp giữa virus ở người và chim.

Virus cúm mùa do 4 loại A, B, C và D gây ra, trong đó A và B là nguyên nhân chính gây dịch trên người. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ lưu ý triệu chứng cúm tương tự cảm lạnh thông thường nhưng khả năng lây lan và mức độ nghiêm trọng khác nhau.

Một số nhà khoa học nhận định các ổ dịch xuất hiện sớm tại châu Á và châu Âu năm 2025 có thể phản ánh xu hướng virus cúm tiến hóa, lây lan nhanh hơn và không còn theo mùa cố định.

Giáo sư Yoko Tsukamoto (Đại học Khoa học Y tế Hokkaido) nhấn mạnh: “Mùa cúm năm nay khởi phát rất sớm và biến động khí hậu toàn cầu có thể khiến xu hướng này trở nên phổ biến trong tương lai”.

Bà Nicola Lewis, Giám đốc Trung tâm Cúm Toàn cầu (Viện Francis Crick, Anh), cảnh báo đại dịch toàn cầu tiếp theo nhiều khả năng sẽ do virus cúm gây ra. "Khả năng 'bệnh X' - một dịch bệnh chưa biết - bắt nguồn từ virus cúm có lẽ cao hơn bất kỳ nhóm mầm bệnh nào khác mà chúng ta biết đến", bà Lewis cho hay.

Trong khi đó, tiến sĩ Danuta Skowronski (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh British Columbia) nói rằng biến thể H3N2 đang xuất hiện những thay đổi cấu trúc rõ rệt khi lan ra các nước phía Bắc, có thể khiến vaccine hiện tại "không còn phù hợp" và tăng nguy cơ bùng phát đại dịch như những gì đang xảy ra tại Anh và Nhật Bản.

Chuyên gia y tế cũng nhấn mạnh trẻ em và người trên 60 tuổi thường là nhóm dễ chịu tác động nhất, khuyến nghị tiêm phòng vaccine cúm cùng các loại vaccine theo mùa khác để giảm nguy cơ bệnh nghiêm trọng.

Theo CBC, Yahoo News Canada