Phát hiện hồ nước gần 3.000km2 nằm ở độ cao hơn 1.400m, đẹp như chốn tiên cảnh nhưng lại được coi là 'quả bom nổ chậm' đang đe dọa hàng triệu người

Với diện tích mặt nước khoảng 2.700km2, nằm ở độ cao hơn 1.400m, hồ Kivu toạ lạc giữa biên giới Rwanda và Cộng hòa Dân chủ Congo mang đến một cảnh quan tuyệt đẹp khi được bao quanh bởi những ngọn núi lửa cao chót vót và những sườn núi xanh tươi tốt.

Thoạt nhìn, hồ Kivu mang vẻ đẹp thanh bình như nhiều hồ nước khác. Xung quanh, các thảm thực vật vẫn phát triển mạnh mẽ, tạo nên cảnh tượng như thơ như mộng. Nhưng chẳng ai ngờ, dưới mặt nước lại tiềm ẩn mối nguy hiểm rùng rợn là một "quả bom khí độc" không biết sẽ phát nổ lúc nào.

Cụ thể, hồ Kivu có cấu trúc thẳng đứng phức tạp, một số suối nước nóng nằm rải rác cung cấp carbon dioxide và methane cho lớp nước sâu của nó. Sergei Katsev, chuyên gia nghiên cứu hồ nước ở Đại học Minnesota Duluth, chia sẻ với truyền thông rằng: trong khi lớp nước ở trên cùng hòa lẫn thường xuyên, phần còn lại của hồ phân tầng. Gần 300km3 carbon dioxide và 58km3 methane hòa tan lẫn với hydro sulfide độc, vẫn mắc kẹt ở đáy hồ. Chúng nằm ở độ sâu 259m bên dưới mặt nước, vị chuyên gia cho biết.

Những khí này có thể phát nổ phía trên mặt nước. Khi hồ đạt độ bão hòa 100% (hiện nay là hơn 60%), nó sẽ phun trào ngay lập tức. Philip Morkel, kỹ sư kiêm nhà sáng lập Hydragas Energy, tổ chức đang tìm kinh phí cho dự án khai thác methane từ hồ để sản xuất điện, cho biết: hồ nước này như một ấm nước sôi có vẻ yên tĩnh cho tới khi bắt đầu sủi bọt. Hồ nước cũng có thể phun trào nếu các lớp nước bị xáo trộn như động đất hoặc dung nham chảy nhiều.

Ngoài ra, phía ngoài khu vực tách giãn nằm ngay dưới hồ, có hai núi lửa đang hoạt động trong phạm vi 24km. Vụ phun trào của hồ Kivu sẽ trở thành thảm họa. Theo Morkel, hồ nước sẽ giải phóng tương đương 2 - 6 giga tấn carbon vào khí quyển trong một ngày (giga viết tắt G là một tiền tố được viết liền trước một đơn vị đo lường quốc tế). Để so sánh, tổng lượng khí thải carbon dioxide trên toàn cầu hiện nay xấp xỉ 38 giga tấn mỗi năm. Lượng khí phun trào đó sẽ lơ lửng bên trên hồ trong đám mây sương mù từ vài ngày tới vài tuần. Những sinh vật ở quanh hồ vào thời gian phun trào sẽ tử vong vì khí cực độc. Bất cứ ai ở trong đám mây sẽ chết chỉ sau một phút.

Một số chuyên gia cho rằng nỗ lực hiện nay nhằm loại bỏ khí từ hồ có thể kích hoạt vụ phun trào. Nếu bơm nước về lại lớp nước sâu của hồ, sẽ làm loãng vùng tài nguyên trong tương lai. Nhưng nếu bơm ở độ cao lớn hơn nước sẽ chìm xuống qua tầng nước đặc, khiến nước bị trộn lẫn theo chiều dọc. Nguy cơ phun trào sẽ gắn liền với chuyển động theo chiều dọc này.

Ở tốc độ hiện nay, cần hàng thế kỷ để loại bỏ lượng lớn khí từ hồ. Chính vì vậy, hồ Kivu được xem là một trong những hồ nước đẹp nhưng nguy hiểm nhất thế giới, có khả năng đe dọa đến cuộc sống của nhân loại và các loài động vật trên Trái Đất.

>> Khám phá hồ nước ngọt nhân tạo được ví như ‘Vịnh Hạ Long’ trên cạn ở một tỉnh miền Bắc Việt Nam, nơi người dân đánh bắt được 2.000 tấn cá ngon năm 2023