Phó Thống đốc NHNN: Ngân hàng nào không ứng dụng công nghệ số sẽ đứng ngoài cuộc chơi

Sáng ngày 29/7, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp với Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) tổ chức tọa đàm “Tăng cường năng lực quản trị rủi ro, nâng cao chất lượng tín dụng với mô hình xếp hạng, chấm điểm tín dụng áp dụng công nghệ mới”.

Ứng dụng công nghệ - Chìa khóa nâng cao chất lượng tín dụng

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng đánh giá, trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, việc đảm bảo an toàn tín dụng và quản trị rủi ro ngày càng trở thành yếu tố then chốt với các tổ chức tín dụng (TCTD), đặc biệt là khối ngân hàng thương mại.

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (machine learning) và phân tích dữ liệu lớn (big data) đang mở ra cơ hội mới trong tối ưu hóa quy trình chấm điểm tín dụng, tăng độ chính xác trong đánh giá rủi ro và nâng cao chất lượng danh mục tín dụng.

Ông Hùng cho biết, ngành ngân hàng đã có những bước tiến đáng kể trong việc áp dụng các công cụ quản trị rủi ro hiện đại, từ xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, triển khai tiêu chuẩn Basel II, Basel III đến việc tuân thủ các quy định mới như Thông tư 31/2024/TT-NHNN và Thông tư 14/2025/TT-NHNN. Đến nay, phần lớn các TCTD lớn đã xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ phục vụ việc xét duyệt tín dụng và quản lý rủi ro.

Tuy vậy, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận một số hạn chế còn tồn tại: dữ liệu tài chính của khách hàng (ngoại trừ công ty đại chúng) chưa minh bạch; hệ thống dữ liệu kết nối giữa ngành ngân hàng với các cơ quan như thuế, bảo hiểm xã hội, hải quan, viễn thông vẫn còn thiếu; nhiều TCTD còn sử dụng dữ liệu truyền thống, chưa khai thác dữ liệu phi truyền thống để đánh giá tín dụng.

Hiện mỗi TCTD xây dựng mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ riêng, dẫn đến tình trạng một khách hàng có thể được đánh giá tín dụng khác nhau tại từng ngân hàng. Trong nhiều trường hợp, sự chênh lệch lớn giữa các kết quả xếp hạng có thể gây ra phản ứng tiêu cực từ phía khách hàng.

Chuyển đổi số là xu thế bắt buộc, không phải lựa chọn

Cũng phát biểu tại sự kiện, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng khẳng định, chuyển đổi số không còn là khuyến nghị, mà là yêu cầu bắt buộc từ Đảng và Chính phủ. Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị đã nêu rõ: chuyển đổi số là động lực đột phá cho phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, mọi tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp kể cả khu vực công lẫn tư đều phải ưu tiên triển khai chuyển đổi số.

Trong ngành ngân hàng, chuyển đổi số không chỉ giúp thích ứng với công nghệ mà còn góp phần tiết giảm chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành, giảm lãi suất cho vay và tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân, doanh nghiệp. Phó Thống đốc cho biết, từ năm 2016, Đề án 06 đã xác định cho vay trực tuyến là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần ưu tiên thực hiện.

Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng phát biểu chỉ đạo tại Toạ đàm

Để triển khai cho vay online, điều kiện tiên quyết là phải chấm điểm tín dụng online, quản trị rủi ro online và xếp hạng khách hàng trực tuyến. Đó là lý do NHNN ban hành Thông tư 12/2024/TT-NHNN, cho phép cho vay online với hạn mức tối đa hiện nay là 100 triệu đồng. Một số ngân hàng như VietinBank, MB, Vietcombank… đã triển khai thuận lợi nhờ sớm ứng dụng các giải pháp công nghệ như eKYC, chấm điểm tín dụng tự động...

Tuy nhiên, muốn cho vay online toàn trình, thì trước hết phải có hệ thống chấm điểm, xếp hạng khách hàng được số hóa. Đây không chỉ là yêu cầu từ thị trường mà còn là chỉ đạo nhất quán từ lãnh đạo Đảng và Chính phủ.

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, Phó Thống đốc Dũng bày tỏ ấn tượng với mô hình của các tổ chức như FICO, IFC và đặc biệt là NICE INFO – công ty công nghệ hàng đầu Hàn Quốc. Các nền tảng này tích hợp nhiều nguồn dữ liệu từ tài chính, hành vi đến dữ liệu phi tài chính như tần suất sử dụng thiết bị, email, lịch sử thuế, bảo hiểm… giúp ngân hàng xây dựng hồ sơ khách hàng toàn diện và ra quyết định tín dụng chính xác hơn.

Phó Thống đốc đặc biệt nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của dữ liệu phi tài chính – xu hướng đang được nhiều quốc gia ứng dụng mạnh mẽ trong hoạt động cấp tín dụng. “Tại Indonesia, đã có mô hình cho vay dựa vào mức độ kiên trì của khách hàng được xác định thông qua các hành vi như số bước đi mỗi ngày, tần suất sử dụng điện thoại... Đây là những dữ liệu có giá trị lớn, và Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp cận nếu xây dựng được hệ thống dữ liệu đủ tốt cùng với cơ chế chia sẻ phù hợp", Phó Thống đốc dẫn chứng.

Từ thực tiễn trên, Phó Thống đốc đề nghị Hiệp hội Ngân hàng và CIC cần thay đổi cách tiếp cận, không chỉ cung cấp dữ liệu "thô" mà cung cấp sản phẩm "tinh" theo hướng trọn gói: từ dữ liệu, mô hình đến kết quả chấm điểm, có thể tích hợp vào hệ thống ngân hàng.

“Hiệp hội Ngân hàng và CIC cần chuyển từ cung cấp nguyên liệu sang “bữa ăn hoàn chỉnh” phù hợp cho cả người ăn kiêng, người khỏe mạnh, người cần chế độ đặc biệt... Các ngân hàng chỉ việc dùng, không cần nấu nướng”, ông ví von. Phó Thống đốc nhấn mạnh một lần nữa ngân hàng nào không ứng dụng công nghệ số, không triển khai chấm điểm tín dụng thông minh sẽ đứng ngoài cuộc chơi. Ông cho biết thêm, đây là xu hướng không thể đảo ngược.

Với vai trò quản lý nhà nước, Phó Thống đốc khẳng định, NHNN cam kết sẽ tiếp tục đồng hành với các tổ chức tín dụng trong hành trình số hóa hoạt động tín dụng.

>> Đại diện VPBank: Chuyển đổi số không còn chỉ là chuyện riêng bộ phận IT, mà đã được tích hợp sâu vào mọi hoạt động nghiệp vụ của ngân hàng