Sản lượng trong nước sụt giảm, doanh nghiệp buộc nhập khẩu để hạ nhiệt thị trường 'vàng đen'

Các doanh nghiệp trong nước đã chi mạnh tay để nhập khẩu gần 31.500 tấn hạt tiêu chỉ trong vòng 7 tháng đầu năm 2025 – con số gần bằng cả năm 2024. Đây là diễn biến bất ngờ đối với một mặt hàng vốn được mệnh danh là “vàng đen” và đã từng đưa Việt Nam trở thành cường quốc xuất khẩu hồ tiêu hàng đầu thế giới.

Theo số liệu từ Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam, từ tháng 1 đến tháng 7/2025, Việt Nam xuất khẩu 145.046 tấn hạt tiêu, thu về 988 triệu USD. Trong đó, tiêu đen chiếm 124.271 tấn (tương đương 820,3 triệu USD), còn tiêu trắng đạt 20.775 tấn (167,7 triệu USD). So với cùng kỳ 2024, lượng xuất khẩu giảm 12%, nhưng giá trị lại tăng 29,7% – phản ánh xu hướng giá tiêu quốc tế leo thang.

Điều đáng chú ý là lượng tiêu nhập khẩu trong 7 tháng qua lên tới 31.472 tấn, trị giá 195,4 triệu USD. Con số này tăng 58,5% về sản lượng và 143,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Ba thị trường chính cung cấp hồ tiêu cho Việt Nam là Brazil, Campuchia và Indonesia. Lượng nhập khẩu này chỉ thấp hơn 5.255 tấn so với cả năm 2024, trong khi số tiền bỏ ra đã vượt 13% so với tổng kim ngạch nhập khẩu cả năm trước.

Chuyên gia hồ tiêu Hoàng Phước Bính cho biết, sản lượng hồ tiêu trong nước sụt giảm do cây trồng già cỗi, nông dân bỏ bê để chạy theo các cây trồng có lợi nhuận cao hơn như cà phê và sầu riêng. Ông phân tích: Hầu hết vườn tiêu hiện nay đều được trồng từ năm 2017 trở về trước, đến nay đã già cỗi, năng suất thấp; Nhiều nông dân “bỏ rơi” hoặc thậm chí phá bỏ tiêu để trồng sầu riêng, khiến diện tích và sản lượng sụt giảm mạnh; Sau kỷ lục 290.000 tấn năm 2019, sản lượng hồ tiêu Việt Nam liên tục giảm, chỉ còn 190.000 tấn trong niên vụ 2023-2024, trong khi riêng năm 2024 xuất khẩu gần 250.000 tấn.

Các doanh nghiệp trong nước đã chi mạnh tay để nhập khẩu gần 31.500 tấn hạt tiêu chỉ trong vòng 7 tháng đầu năm 2025

Với dự báo sản lượng năm 2025 tiếp tục giảm 5-10%, việc nhập khẩu để bù đắp nguồn cung gần như là tất yếu.

Giá hồ tiêu trong nước hiện dao động 140.000–180.000 đồng/kg, khiến doanh nghiệp buộc phải nhập khẩu để “hạ nhiệt” giá. Theo ông Hoàng Phước Bính, với mức giá hiện nay, nông dân vẫn lãi khoảng 60.000 đồng/kg. Tuy nhiên, lợi nhuận từ hồ tiêu không thể so sánh với cà phê và sầu riêng, nên khả năng nông dân quay lại với hồ tiêu trong ngắn hạn là rất thấp.

Ông dự báo, phải ít nhất 6-8 năm nữa (3-4 năm để nông dân quay lại trồng, thêm 3-4 năm để cây cho sản lượng), nguồn cung hồ tiêu mới có thể cải thiện, khi đó nhập khẩu mới giảm dần.

Diễn biến nhập khẩu hồ tiêu tăng vọt cho thấy một nghịch lý: Việt Nam vừa là cường quốc xuất khẩu hồ tiêu, vừa phải chi hàng trăm triệu USD để nhập khẩu bổ sung. Trong bối cảnh nguồn cung nội địa suy giảm, giá biến động mạnh, các doanh nghiệp nhập khẩu sẽ tiếp tục đóng vai trò “cân bằng cung – cầu” trên thị trường hồ tiêu trong vài năm tới.