Sáp nhập các địa phương: Bánh cáy Thái Bình, tương bần Hưng Yên, phở bò Nam Định... sẽ được gọi thế nào?

Việt Nam sở hữu hệ sinh thái đa dạng, trải dài từ vùng núi, đồng bằng cho đến vùng biển, với cộng đồng các dân tộc anh em mang bản sắc văn hóa độc đáo. Nhờ đó, nền ẩm thực Việt cũng trở nên phong phú với vô số đặc sản mang đậm dấu ấn địa phương.

Mỗi làng, mỗi xã trên dải đất hình chữ S đều có những sản vật đặc trưng, không chỉ kết tinh từ đất trời mà còn thể hiện sự khéo léo, sáng tạo của người dân qua bao thăng trầm lịch sử.

Tên gọi bánh cáy Thái Bình, vải thiều Lục Ngạn sẽ thay đổi ra sao?

Dễ dàng nhận thấy, những món ăn đặc sản không chỉ gói gọn trong phạm vi làng xã mà ngày nay đã vươn xa ra thị trường trong nước và quốc tế. Nhiều cái tên đã trở thành thương hiệu nổi tiếng như tương Bần (Hưng Yên), vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang), bánh cáy làng Nguyễn (Thái Bình), phở bò Nam Định, bánh đậu xanh Hải Dương…

Chẳng hạn, nhắc đến Thái Bình không thể bỏ qua món bánh cáy – thức bánh dân dã nhưng mang hương vị đặc trưng, từng được dùng làm sản vật tiến vua.

Bánh cáy Thái Bình. Ảnh: Tổng hợp

Bánh cáy có nguồn gốc từ làng Nguyễn, xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình, với sự hòa quyện của vị ngọt, bùi, béo, giòn, dẻo dai. Đặc biệt, khi thưởng thức cùng trà xanh nóng trong tiết trời se lạnh, vị cay nhẹ của gừng trong bánh kết hợp với vị ấm của trà sẽ tạo nên trải nghiệm đầy khoan khoái.

>> Giá thịt lợn ‘nhảy đồng’, chủ trang trại ở Hải Phòng thừa nhận tình cảnh chăn nuôi hiện tại

Nguyên liệu làm bánh cáy bao gồm gạo nếp, vừng, lạc, kết hợp với các loại lá, quả để tạo màu sắc tự nhiên. Để có được hương vị thơm ngon, nguyên liệu phải được chọn lọc kỹ càng: nếp cái hoa vàng tròn mẩy, gấc chín đỏ, vừng, lạc rang vàng, mỡ phần, cơm dừa ướp đường, mứt bí dẻo thơm, mạch nha và tinh dầu hoa bưởi. Quá trình chế biến cũng đòi hỏi nhiều công đoạn công phu, với mỗi nguyên liệu đều có cách xử lý riêng biệt.

Tương tự, huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) là vùng đất nổi danh với vải thiều – loại quả không nơi nào có thể sánh bằng. Vải thiều Lục Ngạn khi chín có màu đỏ tươi, hạt nhỏ, cùi dày, vị ngọt sắc, giàu dưỡng chất.

Vải thiều Lục Ngạn. Ảnh: Tổng hợp

Đặc sản này không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn được xuất khẩu sang Trung Quốc, Thái Lan, Mỹ, Australia và nhiều quốc gia khác. Với hương vị thơm ngon tự nhiên, vải thiều không chỉ là lựa chọn hoàn hảo cho bữa ăn hàng ngày mà còn là nguyên liệu tuyệt vời cho món tráng miệng, đồ uống giải nhiệt. Hơn thế, loại quả này còn mang đến nhiều lợi ích sức khỏe nhờ chứa chất chống oxy hóa, chất xơ và các dưỡng chất thiết yếu.

Phở bò là đặc sản của Nam Định. Ảnh: Tổng hợp

Hay như phở bò Nam Định – từ lâu đã khẳng định vị thế trong nền ẩm thực Việt Nam. Người Nam Định mang nghề nấu phở đi khắp mọi miền, góp phần xây dựng thương hiệu phở Nam Định nổi tiếng. Việc phở Nam Định được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn góp phần phát triển du lịch, kinh tế, đồng thời khuyến khích bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của món ăn này.

Nhờ Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), nhiều đặc sản địa phương đã được nâng tầm. Đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 12.000 sản phẩm OCOP được đánh giá và phân hạng, trong đó 73,9% đạt 3 sao, 24,7% đạt 4 sao và 42 sản phẩm đạt 5 sao. Đồng bằng sông Hồng dẫn đầu với 30,7% tổng số sản phẩm, tiếp đến là Đồng bằng sông Cửu Long (18,3%), miền núi phía Bắc (16,8%) và Đông Nam Bộ (5,8%).

Những đặc sản này không chỉ gắn liền với lịch sử phát triển của mỗi vùng đất hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương. Tuy nhiên, khi có chủ trương sáp nhập xã, sáp nhập tỉnh, nhiều người đặt câu hỏi liệu những đặc sản, món ăn như tương Bần Hưng Yên, vải thiều Lục Ngạn, bánh cáy làng Nguyễn, phở bò Nam Định… sẽ được gọi tên ra sao?

Chuyên gia giải đáp băn khoăn

Theo báo Dân Việt, người dân đồng thuận với việc sáp nhập nhằm mở ra không gian phát triển mới, tối ưu bộ máy quản lý, tiết kiệm nguồn lực. Dù vậy, vẫn có những băn khoăn về tên gọi các món ăn đã đi vào tiềm thức bao đời.

Về vấn đề này, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy cho rằng, dù có sáp nhập địa phương thì tên làng vẫn còn đó, các đặc sản vẫn nguyên vẹn, thậm chí còn có cơ hội phát triển mạnh hơn nhờ tập hợp được nguồn lực.

"Có thể trên nhãn hiệu, bao bì của một sản phẩm, tên xã, tên tỉnh có thể thay đổi theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhưng tôi tin rằng hồn cốt trong từng đặc sản địa phương, giá trị văn hóa của từng sản phẩm sẽ được lưu giữ và phát triển. Bánh cáy vẫn mãi là một đặc sản của làng Nguyễn (Thái Bình), trong khi phở bò luôn là niềm tự hào của người Nam Định.

Những cái tên đã được định vị trên bản đồ đặc sản Việt Nam chắc chắn sẽ không bao giờ mai một nếu người dân vẫn một lòng giữ gìn, phát huy chúng trong thời đại mới", chuyên gia Hoàng Trọng Thủy nhấn mạnh.

>> ‘Hoa hậu cấy lúa’ người Thanh Hóa: Cát xê từng lên đến 1 tỷ đồng, ở tuổi 24 làm Giám đốc