Tài sản số và blockchain sẽ là động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số
Các tài sản mã hoá đang có xu hướng bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và các hoạt động trái phép khác trên không gian mạng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự xã hội, thất thoát thuế và công tác điều hành vĩ mô của Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ.
Tại Diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá”, các chuyên gia kỳ vọng việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hoá và cơ hội để tài sản mã hoá trở thành Động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số theo chủ trương Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Trong xu hướng hội nhập, bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước, cho biết Việt Nam đang nằm trong “Danh sách xám” của FATF từ tháng 6/2023 và đang tích cực triển khai các hành động theo khuyến nghị từ tổ chức này. Đây cũng là lý do mà Luật Công nghiệp Công nghệ số có quy định phải thực hiện các quy định về AML/CFT và Nghị quyết 05/2025/NQ-CP quy định chặt chẽ về AML/CFT của các VASP.
“Các VASP ngoài việc phải thực hiện các yêu cầu như một tổ chức tài chính trong công tác này còn phải thực hiện một số yêu cầu đặc thù như xây dựng quy trình nhận diện khách hàng, giám sát giao dịch có giá trị từ 1.000 USD, lưu giữ dữ liệu tối thiểu 10 năm và báo cáo giao dịch bất thường”, bà Thơ lưu ý.
Trên góc độ phòng chống tội phạm trong lĩnh vực tài sản mã hoá, Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an, cho biết Nghị quyết 05 và Luật Công nghiệp Công nghệ số sẽ là căn cứ quan trọng giúp tăng cường hiệu quả công tác phòng chống tội phạm công nghệ.
Theo ông Chung, các tài sản mã hoá đang có xu hướng bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và các hoạt động trái phép khác trên không gian mạng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự xã hội, thất thoát thuế và công tác điều hành vĩ mô của Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ.
Theo thống kê, trong 5 năm, từ 15/12/2019 - 14/5/2024 đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo, liên quan đến hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng. Trong các vụ án, vụ việc lừa đảo chiếm đoạt sản trên không gian mạng, phần lớn tiền do phạm tội mà có được chuyển thành tài sản mã hoá thông qua giao dịch trao đổi, mua bán ngang hàng được tổ chức tại các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX,… với giá trị giao dịch hàng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Bên cạnh đó, đại diện Cục A05 còn lưu ý nguy cơ các sàn giao dịch tài sản mã hoá không được cấp phép thu thập, lưu trữ lượng lớn thông tin khách hàng nhưng không tuân thủ các quy định của Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân,…
“Vì vậy, việc giao dịch tài sản mã hoá tại các sàn giao dịch nội địa được cấp phép không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố của các cơ quan quản lý mà còn trực tiếp đảm bảo quyền lợi khách hàng khi có tranh chấp xảy ra,”, ông Chung nhấn mạnh.
Phát biểu tại Diễn đàn, GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng quy định pháp luật hiện hành mới dừng ở mức nguyên tắc, cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách để biến tài sản mã hoá từ tiềm năng thành động lực tăng trưởng “2 con số”.
Các cơ quan quản lý cần cụ thể hoá khung pháp lý cho tài sản số và blockchain, làm rõ các định nghĩa liên quan đến tài sản số, quyền sở hữu, xử lý tranh chấp, nghĩa vụ thuế, bảo vệ người tiêu dùng và tiêu chuẩn an ninh mạng.
“Chính sách phải vừa đủ để bảo vệ, vừa linh hoạt để tạo điều kiện cho đổi mới”, ông Lý nhấn mạnh.
Đồng thời, theo ông Lý, việc phát triển thị trường tài sản mã hoá cần bảo đảm an ninh, quyền con người và dữ liệu, phát triển sản phẩm số đi đôi với luật về dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, chống rửa tiền - những yêu cầu phù hợp với tinh thần hoàn thiện Nhà nước pháp quyền (Nghị quyết 27-NQ/TW).
Đặc biệt là nâng cao năng lực quản trị và nguồn nhân lực số để tận dụng blockchain và nền tảng số, Nhà nước cần đầu tư đào tạo, đổi mới cơ chế hành chính (quy trình số hóa), đồng thời tạo sân chơi công bằng cho tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW.
Đánh giá chung về thị trường tài sản mã hoá, ông Phan Đức Trung nhận định, việc sớm triển khai thí điểm với những loại tài sản có tính an toàn và minh bạch như trái phiếu Chính phủ, quỹ thị trường tiền tệ hay tín phiếu kho bạc phù hợp với định hướng tại Nghị quyết 05 sẽ giúp thị trường khởi động theo chuẩn mực quốc tế và tạo nền tảng phát triển bền vững.
Đồng thời, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, coi việc đẩy mạnh kết nối với các định chế tài chính hàng đầu như BlackRock, Franklin Templeton, HSBC hay JPMorgan là bước đi then chốt để tham khảo chuẩn mực, áp dụng thông lệ toàn cầu và thu hút dòng vốn dài hạn.
