'Thần đồng' Toán học duy nhất Việt Nam 15 tuổi đạt điểm tuyệt đối 42/42 Olympic Toán quốc tế, gia nhập Viện Hàn lâm Khoa học quốc gia Mỹ
Tháng 8/2018, GS Đàm Thanh Sơn trở thành nhà khoa học gốc Việt Nam đầu tiên được trao Giải thưởng và Huy chương Dirac - giải thưởng danh giá nhất của Vật lý lý thuyết thế giới.
Nhắc đến một trong những “thần đồng” Toán học của Việt Nam, Đàm Thanh Sơn là cái tên nhận được nhiều quan tâm. Ông sinh năm 1969 tại Hà Nội, trong gia đình trí thức, bố là Giáo sư ngành Hóa Đàm Trung Bảo, mẹ là PGS.TS Nguyễn Thị Hảo, làm việc trong ngành Sinh - Hóa.
Ngay từ nhỏ, GS Đàm Thanh Sơn đã thể hiện tình yêu mãnh liệt với khoa học và thừa hưởng nền giáo dục chất lượng cao. Năm 7 tuổi, ông đã giải được bài Toán lớp 10 (tương đương lớp 12 hiện nay). Sau đó, ông theo học lớp chuyên Toán – Tin của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội. Từ đây, ông có thêm nhiều cơ hội thể hiện tài năng.
Năm 1984, khi mới 15 tuổi, ông được cử tham dự kỳ thi Olympic Toán quốc tế (IMO) và đạt điểm tuyệt đối 42/42. Thành tích của cậu học trò 15 tuổi năm đó đã khiến những người yêu Toán học không khỏi trầm trồ, ngưỡng mộ.
Dù học giỏi Toán hơn nhưng một năm sau, ông sang Moskva, chuyển hướng theo học khoa Vật lý tại Đại học Tổng hợp Lomonosov. Năm 1991, ông tốt nghiệp đại học. Chỉ bốn năm sau, Đàm Thanh Sơn nhận bằng Tiến sĩ Vật lý tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân Moskva. Kể từ đó, ông được mời làm việc, giảng dạy tại các trường đại học nổi tiếng thế giới.
Từ năm 1995 - 1999, ông là học giả hậu Tiến sĩ (postdoc) tại Đại học Washington (Seattle) và Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Hoa Kỳ.
Từ năm 1999 - 2002, Đàm Thanh Sơn được bổ nhiệm làm Giáo sư tại Đại học Columbia, đồng thời là học giả tại Trung tâm Nghiên cứu RIKEN-BNL thuộc Phòng thí nghiệm Quốc gia Brookhaven (Hoa Kỳ).
Từ năm 2002, ông trở lại Seattle và đảm nhiệm vị trí Giáo sư tại Khoa Vật lý, Đại học Washington, đồng thời là học giả cao cấp tại Viện Vật lý Hạt nhân trực thuộc trường này.
Tháng 9/2012, ông được bổ nhiệm làm Giáo sư tại Đại học Chicago (Hoa Kỳ).
Năm 2014, GS Đàm Thanh Sơn trở thành thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ. Cùng năm đó, ông cũng được bầu làm thành viên Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ.
Tháng 8/2018, GS Đàm Thanh Sơn trở thành nhà khoa học gốc Việt Nam đầu tiên được trao Giải thưởng và Huy chương Dirac - giải thưởng danh giá nhất của Vật lý lý thuyết thế giới. Ông được trao giải thưởng nhờ công trình nghiên cứu độc lập về cơ học lượng tử ảnh hưởng lên hệ nhiều vật. Huy chương Dirac của ICTP được trao tặng lần đầu vào năm 1985, được đặt theo tên của nhà khoa học người Anh Paul Adrien Maurice Dirac (1902 - 1984), một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất thế kỷ 20. Giải thưởng này được công bố hằng năm vào ngày 8/8, sinh của Paul Adrien Maurice Dirac.
Không chỉ được ngưỡng mộ bởi tài năng và kiến thức sâu rộng, GS. Đàm Thanh Sơn còn dành nhiều tâm huyết hỗ trợ sự phát triển của ngành Vật lý tại Việt Nam. Hằng năm, ông đều thu xếp về nước tham gia hội nghị có nhiều nhà Vật lý nổi tiếng thế giới.
Ông cũng tích cực tạo điều kiện để nhiều sinh viên Việt Nam có cơ hội học tập tại các quốc gia có nền khoa học tiên tiến.
Năm 2007, khi kỳ thi Olympic Toán quốc tế lần thứ 48 được tổ chức tại Việt Nam, GS Đàm Thanh Sơn về nước tham gia với vai trò giám khảo.
Năm 2008, khi Việt Nam đăng cai Olympic Vật lý quốc tế, ông là một trong ba Giáo sư Vật lý người Việt được mời tham gia Ban tổ chức.
Ngoài ra, trang web cá nhân của ông giống như một tạp chí khoa học thu nhỏ, đăng tải nhiều bài viết với kiến thức trong lĩnh vực Toán học và Vật lý. Khi tạp chí trực tuyến Epsilon ra đời, ông đã cho phép đăng lại nhiều bài viết của mình, đồng thời đóng góp ý tưởng cho nhiều chủ đề thú vị.
* Tổng hợp
