Tin AI mù quáng: 1 phút tiết kiệm, 1 giờ lãng phí

Một nhân viên ngành tài chính từng chia sẻ nhờ ChatGPT, anh chỉ mất 1 phút để tạo công thức Conditional Formatting cho Excel, thay vì 20 phút như trước. Nhưng khi phát sinh thêm điều kiện, hỏi cả ChatGPT và Copilot, công cụ AI vẫn trả lời vòng vo, không giải quyết được vấn đề. Anh phải tự thêm dấu “$” để công thức hoạt động chính xác và mất 60 phút mới hoàn thành. Câu chuyện này cho thấy khi cần xử lý logic sâu, con người mới khui ra tận cùng vấn đề. AI vẫn chưa thể thay thế tư duy, kiểm chứng và sáng tạo của con người.

Trong môi trường báo chí, AI xử lý bài viết tự động, tóm tắt tin, tạo tiêu đề... giúp tiết kiệm thời gian đáng kể. Nhiều cơ quan báo đã dùng AI để xử lý dữ liệu, chuyển đổi nội dung sang video hay audio và giúp phóng viên tập trung vào phân tích chuyên sâu hơn. Tuy nhiên, công nghệ này cũng làm dấy lên những lo ngại về độ tin cậy và đạo đức thông tin.

AI chưa thể thay thế tư duy, kiểm chứng và sáng tạo của con người. Ảnh minh họa

Ví dụ, hai tờ báo Chicago Sun-Times và The Philadelphia Inquirer đã từng đăng một bài giới thiệu sách, trong đó chứa nhiều đầu sách không hề tồn tại. Tác giả bài viết đã bị sa thải khi nhờ AI hỗ trợ tìm kiếm tư liệu nhưng không kiểm chứng thông tin.

Tờ Il Foglio (Italy) từng thử nghiệm ấn phẩm viết hoàn toàn bằng AI và kết quả có nhiều lỗi sai, nội dung rập khuôn, đạo văn. Cuối cùng, họ phải để con người tham gia kiểm duyệt nghiêm ngặt.

AI thường mắc các lỗi “hallucination”, tạo ra thông tin sai hoặc bịa đặt mà không có sự cảnh báo rõ ràng. Một nhà tâm lý học ví việc lệ thuộc AI như "junk food", tức tiện lợi, nhưng lâu dài sẽ khiến các kỹ năng con người như giao tiếp, tư duy, kết nối xã hội bị thui chột.

Các hệ thống AI được huấn luyện trên dữ liệu có sẵn. Nếu dữ liệu chứa thiên kiến, AI có thể nhân rộng và khuếch đại chúng. Do đó, báo chí có thể đưa ra thông tin thiếu công bằng, thiếu đa chiều.