TỔNG THUẬT: Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị; Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, các Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Hồ Đức Phớc, Bùi Thanh Sơn, Nguyễn Chí Dũng Mai Văn Chính cùng dự Hội nghị.

Tham dự Hội nghị có lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, một số hiệp hội ngành nghề, cùng đại diện 150 doanh nghiệp vừa và nhỏ, 20 ngân hàng thương mại.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng tình hình khu vực và quốc tế diễn biến rất nhanh, đang phân cực hóa, chủ nghĩa đa phương bị đe dọa; đồng thời quá trình số hóa, xanh hóa, các nguy cơ như già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu cực đoan… đòi hỏi chúng ta phải thích ứng linh hoạt, phù hợp, hiệu quả.

Ở trong nước, năm 2024, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà thường xuyên, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, đồng lòng của Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, sự hợp tác của bạn bè, đối tác quốc tế, chúng ta đã đạt và vượt toàn bộ 15 chỉ tiêu chủ yếu, với nhiều kết quả nổi bật trên tất cả các lĩnh vực. Trong thành tựu chung của đất nước, có đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Theo Thủ tướng, năm 2025, tình hình quốc tế và khu vực tiếp tục phức tạp, nhưng yêu cầu đặt ra cao hơn, với mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8%, tạo đà, tạo lực, tạo thế cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm tới, đòi hỏi cả hệ thống chính trị, toàn dân và cộng đồng doanh nghiệp phải nỗ lực, vào cuộc, phát huy cơ chế Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.

Vừa qua, Thường trực Chính phủ đã có các cuộc làm việc với các doanh nghiệp nhà nước, các ngân hàng thương mại, doanh nghiệp tư nhân lớn và hôm nay tiếp tục gặp gỡ với các doanh nghiệp nhỏ và vừa để thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng.

Đánh giá cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đại đa số là có quy mô nhỏ và vừa, cho biết Chính phủ đang xây dựng nghị quyết mới trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương về phát triển doanh nghiệp tư nhân, Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá về thực trạng các doanh nghiệp nhỏ và vừa; trao đổi thẳng thắn, thảo luận, định hướng một số công việc lớn, xác định các nút thắt, điểm nghẽn cần tháo gỡ, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện, tinh thần là cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển.

Yêu cầu xuyên suốt là phát triển nhanh nhưng phải bền vững trên cơ sở ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Trình bày báo cáo trung tâm, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Tâm cho biết: Thời gian vừa qua, đội ngũ doanh nhân và cộng đồng doanh nghiệp luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm cũng như đánh giá cao, mà trong đó là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Có thể nói, đây là lực lượng sản xuất chủ yếu của nền kinh tế, đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Qua gần 40 năm Đổi mới, DNNVV đã phát triển lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, đến nay, DNNVV Việt Nam chiếm gần 98% trong tổng số hơn 940 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động.

Các DNNVV có vai trò quan trọng trong tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, cải thiện thu nhập cho người lao động, đóng góp vào ngân sách nhà nước và tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, là lực lượng chủ yếu khai thác các thị trường ngách, huy động tối đa nguồn lực trong dân phục vụ phát triển kinh tế, xã hội. Ngay cả trong những thời kỳ khó khăn, các DNNVV vẫn nỗ lực duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, thể hiện trách nhiệm xã hội với cộng đồng; là nơi khởi nguồn đổi mới sáng tạo trong kinh doanh và là cầu nối đưa các kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ vào thực tiễn cuộc sống.

Năm 2024, các DNNVV tiếp tục có những bước phát triển tích cực, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế. GDP của nước ta năm 2024 ước tăng 7,09%, trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng, nơi tập trung phần lớn các DNNVV, tăng 8,24%, đóng góp trên 45% vào tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế. Các DNNVV trong lĩnh vực dịch vụ cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Giá trị tăng thêm của khu vực dịch vụ năm 2024 đạt 7,38%, cao hơn so mức tăng 6,9% của năm 2023. Đặc biệt, các ngành bán buôn, bán lẻ, vận tải, kho bãi, tài chính, ngân hàng và bảo hiểm đều có mức tăng trưởng ấn tượng, trong đó có đóng góp đáng kể của khu vực DNNVV. Ngoài ra, các DNNVV trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản cũng duy trì đà tăng trưởng ổn định, với giá trị tăng thêm năm 2024 đạt 3,27%. Điều này cho thấy sự phục hồi và phát triển bền vững của các DNNVV trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.

Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, khuyến khích, dành nguồn lực ưu tiên cho phát triển các DNNVV. Năm 2017, lần đầu tiên Quốc hội ban hành Luật Hỗ trợ DNNVV với các nhóm nhiệm vụ giải pháp toàn diện hỗ trợ các doanh nghiệp như: tiếp cận tín dụng, tài chính; hỗ trợ thuế và kế toán; hỗ trợ mặt bằng sản xuất; hỗ trợ công nghệ; đổi mới sáng tạo; hỗ trợ mở rộng thị trường; thông tin, tự vấn, pháp lý, phát triển nguồn nhân lực... Những chính sách này thể hiện sự quan tâm kịp thời của các cấp, các ngành, giúp cộng đồng DNNVV khôi phục và gia tăng niềm tin, tăng cường đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh.

Bên cạnh các kết quả tích cực kể trên, cộng đồng doanh nghiệp nói chung, đặc biệt các DNNVV còn gặp nhiều khó khăn thách thức, còn nhiều rào cản, hạn chế để phát triển thực chất, bền vững.

Về phía cung, khu vực nông nghiệp, dịch vụ, du lịch đối mặt với chi phí sản xuất tăng cao. Sản xuất công nghiệp phụ thuộc vào sự phục hồi kinh tế thế giới, các ngành, lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, chip, bán dẫn, AI... mặc dù có cải thiện nhưng chưa có chuyển biến rõ nét, nguy cơ không bắt kịp được với thế giới và khu vực nếu không có cơ chế, chính sách đột phá.

Về phía cầu, đầu tư phục hồi chậm. Sức mua trong nước tăng thấp. Doanh nghiệp tiếp tục đối mặt với áp lực cạnh tranh tăng cao ở cả thị trường thế giới và trong nước, rủi ro bị kiện phòng vệ thương mại, áp thuế chống bán phá giá, đồng thời phải đáp ứng nhanh hơn các tiêu chuẩn mới của thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh đó, ổn định kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi nhất là các yếu tố bên ngoài. Tốc độ tăng CPI bình quân có dấu hiệu giảm, nhưng áp lực lạm phát tiếp tục cần được theo dõi sát. Tín dụng tăng trưởng chưa cao; khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế và doanh nghiệp còn yếu.

Không những vậy, chúng ta vẫn chưa giải quyết được triệt để, kịp thời những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thể chế, pháp luật để phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển. Việc phân cấp, phân quyền, cắt giảm một số quy định, thủ tục hành chính, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, điều kiện kinh doanh còn chưa triệt để. Một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự quyết liệt, chủ động đồng hành cùng doanh nghiệp để giải quyết, tháo gỡ khó khăn.

Mặt khác, quá trình phát triển của đội ngũ DNNVV nước ta còn non trẻ so với các nước trong khu vực và trên thế giới, chưa có tích lũy nhiều về: vốn, tri thức, công nghệ và kinh nghiệm kinh doanh. Quy mô doanh nghiệp nhỏ, số vốn ít (trên 90% có quy mô dưới 10 tỷ đồng), công nghệ còn lạc hậu, trình độ quản lý chưa cao, chưa chuyên nghiệp, năng lực huy động và hấp thụ vốn thấp. Năm 2024 dư nợ tín dụng cho DNNVV chỉ đạt gần 17,6%. Phần lớn DNNVV hoạt động manh mún, tập trung chủ yếu trong lĩnh vực thương mại dịch vụ. Tỷ trọng doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực sản xuất rất hạn chế.

Hơn nữa, năng lực cạnh tranh, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số chỉ tập trung ở số ít doanh nghiệp quy mô vừa và lớn, hầu hết các DNNVV chưa có công nghệ gốc, chưa đủ tiềm lực để số hóa và xanh hóa hoạt động kinh doanh, công tác đổi mới quản trị doanh nghiệp còn chậm, chưa tiệm cận với các nguyên tắc và thông lệ quốc tế tốt, chưa đáp ứng được yêu cầu là lực lượng nòng cốt của kinh tế đất nước.

Ngoài ra, phần lớn DNNVV chưa tham gia được vào hoạt động xuất khẩu và chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Mặc dù chiếm trên 90% về số lượng doanh nghiệp nhưng chỉ đóng góp khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng năm. Số lượng doanh nghiệp trong nước tham gia sản xuất và xuất khẩu gián tiếp hoặc trực tiếp chỉ chiếm 8,2%. Liên kết giữa các các doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp FDI rất hạn chế, điều này làm cản trở quá trình chuyển giao công nghệ giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước.

Công tác hỗ trợ DNNVV tuy được Chính phủ quan tâm nhưng việc triển khai trong thực tiễn còn nhiều khó khăn, vướng mắc, mức độ hấp thụ chính sách của doanh nghiệp còn hạn chế.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, thế giới đang chứng kiến nhiều thay đổi lớn như sự ra đời của các ngành công nghiệp mới; sự thay đổi chính sách của các nền kinh tế lớn kéo theo sự dịch chuyển các dòng vốn đầu tư; sự điều chỉnh trong cấu trúc thương mại, gia tăng hàng rào thuế quan; đặc biệt là rủi ro về một "cuộc chiến thương mại" toàn cầu đang hiện hữu. Điều này vừa đặt ra các nguy cơ, thách thức nhưng đồng thời cũng mang đến cho các quốc gia, doanh nghiệp thời cơ, vận hội mới.

Về cơ hội: Kinh tế vĩ mô của Việt Nam ổn định, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện, niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước được củng cố. Các ngành kinh tế mới như: Kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang tạo cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam hình thành các chuỗi giá trị, liên kết mới, 17 hiệp định thương mại tự do đã ký kết tạo lợi thế cho các doanh nghiệp của Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, đổi mới trang thiết bị, công nghệ với chi phí hiệu quả hơn nhằm nâng cao năng lực và sức cạnh tranh. Vị thế, uy tín và vai trò của nước ta trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao, đồng thời Việt Nam tiếp tục là điểm đến thu hút các nguồn lực đầu tư, công nghệ và tri thức phục vụ cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bên cạnh những thuận lợi trên, tình hình trong nước và quốc tế còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ và thách thức: Thị trường đầu ra, thị trường nguyên nhiên vật liệu của doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào các diễn biến phức tạp, bất định chung toàn cầu, nhất là các xung đột về kinh tế chính trị thế giới; chính sách tài khóa, tiền tệ của các nền kinh tế lớn khó có thể chuyển biến nhanh trong ngắn hạn; biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp tiếp tục ảnh hưởng lớn đến sản xuất kinh doanh. Xu hướng tiêu dùng và yêu cầu của các thị trường về sản xuất kinh doanh bền vững đang ngày càng cao trong khi các doanh nghiệp Việt Nam chưa quan tâm đầy đủ và đầu tư thích đáng cho kế hoạch và chiến lược kinh doanh bền vững, dẫn đến nguy cơ bị mất cơ hội để tham gia và tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu...

Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với đất nước. Đây là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển KTXH 5 năm 2021-2025, là năm tăng tốc, bứt phá, về đích. Với quan điểm phát triển đột phá, chủ động quyết định tương lai, lấy phát triển để duy trì ổn định, ổn định để thúc đẩy phát triển, nước ta đã xác định mục tiêu tăng trưởng năm 2025 phải đạt 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc để tăng trưởng hai con số từ năm 2026 nhằm hiện thực hóa khát vọng, tầm nhìn về Kỷ nguyên phát triển mới và mục tiêu chiến lược đến năm 2030, nước ta trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và năm 2045, phải trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Để đạt được mức tăng trưởng hai con số thì khu vực kinh tế ngoài nhà nước trong đó có vai trò quan trọng của các DNNVV cần tăng khoảng 11%/năm.

Trước yêu cầu phát triển mới, cộng đồng doanh nghiệp nói chung, đội ngũ DNNVV nói riêng cần phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, sứ mệnh của mình trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Với phương châm "Đảng lãnh đạo, Quốc hội quyết định, Chính phủ điều hành, địa phương thực hiện,"; để thúc đẩy DNNVV bứt phá trong kỷ nguyên mới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xin gợi mở một số định hướng và giải pháp.

Đối với các bộ, ngành, địa phương: Với tinh thần "Nhà nước kiến tạo", theo nghĩa Nhà nước phải thực hiện tốt vai trò tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh, xây dựng thể chế chính sách thuận lợi, minh bạch, công bằng, ổn định, dễ dự đoán, tạo niềm tin cho doanh nghiệp, các bộ, ngành, địa phương cần:

Thứ nhất, thống nhất cao nhận thức về vai trò đặc biệt quan trọng của doanh nghiệp nói chung, DNNVV nói riêng trong phát triển kinh tế - xã hội. Xác định doanh nghiệp là lực lượng tiên phong, trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội, là động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, trong đó, khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện thể chế, pháp luật, xác định thể chế là "đột phá của đột phá", tạo mọi điều kiện cho người dân, doanh nghiệp gia nhập và rút lui khỏi thị trường, tiếp cận các nguồn lực sản xuất kinh doanh. Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng "kiến tạo phát triển", từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm"; đề cao phương pháp "quản lý theo kết quả đầu ra"; chuyển mạnh từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát. Thực hiện nghiêm nguyên tắc người dân, doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm, tạo niềm tin, tâm lý xã hội tích cực để huy động tối đa mọi nguồn lực trong dân vào sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế, để mỗi người dân đều thuận lợi khởi nghiệp, lập nghiệp khi có nhu cầu.

Thứ ba, tập trung cải cách hành chính, giải quyết nhanh các thủ tục đầu tư, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, dự án. Đẩy mạnh phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số để giúp doanh nghiệp tiếp cận thông tin và các dịch vụ công thuận lợi, nhanh chóng, góp phần nâng cao mức độ tin cậy với môi trường kinh doanh và bộ máy quản lý nhà nước.

Thứ tư, đẩy mạnh việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 57- NQ/TW của trung ương và Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ; khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn các chính sách mới, đột phá đã được Quốc hội cho phép thí điểm về đầu tư, tài chính, đấu thầu, thử nghiệm có kiểm soát, cơ chế quỹ, đầu tư mạo hiểm, quỹ khoa học công nghệ và thương mại hóa kết quả nghiên cứu của doanh nghiệp... để tháo gỡ điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc trong hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh triển khai Luật hỗ trợ DNNVV, sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước. Tiếp tục đẩy mạnh và đổi mới công tác truyền thông về chính sách hỗ trợ DNNVV tới cộng đồng doanh nghiệp. Hỗ trợ doanh nghiệp khai thác hiệu quả cơ hội từ 17 FTA đã ký kết; mở rộng, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nhất là các quốc gia mới nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược và chiến lược toàn diện với Việt Nam; nhanh chóng đàm phán, kết thúc đàm phán FTA với các nước Trung Đông, Thụy Sỹ, Na Uy, Phần Lan... tăng cường khai thác các thị trường mới, tiềm năng, thị trường Trung Đông, Halal, Mỹ La- tinh, châu Phi.

Thứ sáu, Đẩy mạnh triển khai các chương trình, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số, đặc biệt là chuyển đổi số bao trùm, "chuyển đổi kép". Hỗ trợ nâng cấp các DNNVV đạt tiêu chuẩn liên kết với các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp đầu chuỗi, doanh nghiệp FDI.

Thứ bảy, khẩn trương xây dựng, trình Trung ương ban hành Nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân; trong đó nòng cốt là các doanh nghiệp (bao gồm cả DNNVV và doanh nghiệp lớn), xác định các giải pháp đột phá để phát triển kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, DNNVV: Trước yêu cầu phát triển mới, cộng đồng doanh nghiệp nói chung, trong đó trên 97% là các DNNVV cần nỗ lực cao hơn, quyết tâm lớn hơn, hành động quyết liệt hơn để phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong phát triển KTXH, tiên phong đi đầu trong đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, tập trung cho các động lực tăng trưởng truyền thống, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như: kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ, chống biến đổi khí hậu.

Các DNNVV cần bám sát diễn biến của thị trường để chủ động thích ứng, điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh, cắt giảm chi phí hoạt động. Tận dụng tối đa lợi thế của 17 Hiệp định Thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, đặc biệt là các Hiệp định tự do thế hệ mới để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và nguồn cung thay thế.

Tăng cường đầu tư và ứng dụng công nghệ thông tin; chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong hoạt động, sản xuất kinh doanh; nâng cao chất lượng, trình độ quản trị doanh nghiệp; hoàn thiện quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn tham gia chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp FDI. Tích cực tìm hiểu và tham gia các chương trình hỗ trợ của nhà nước, các tổ chức quốc tế để nâng cao năng lực.

Tiếp tục phát huy tinh thần dân tộc, đoàn kết sức mạnh để cùng tạo dựng thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế; nêu cao tinh thần hợp tác, liên kết với nhau hướng tới giá trị, lợi ích chung; tăng cường trách nhiệm với cộng đồng, với xã hội, với quốc gia, dân tộc; tiếp tục làm tốt công tác bảo đảm an sinh xã hội, tích cực triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát, nhà ở xã hội, sẵn sàng hỗ trợ Nhân dân khi gặp khó khăn, vượt qua khó khăn thiên tai, bão lũ, dịch bệnh...

Không ngừng nâng cao năng lực, phẩm chất, chất lượng nguồn nhân lực, năng lực lãnh đạo, quản lý, quản trị doanh nghiệp, cũng như phát triển văn hóa doanh nghiệp, xây dựng đội ngũ doanh nhân đủ tài, đủ tâm, đủ tầm. Không ngừng học hỏi, chủ động trang bị kiến thức, điều kiện, bản lĩnh để nâng cao năng lực cạnh tranh, vươn tầm khu vực và quốc tế.

Về phía các tổ chức hiệp hội doanh nghiệp: Các hiệp hội cần tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp hội viên, các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, hợp tác cùng phát triển. Tập trung đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại trong và ngoài nước thông qua việc tập hợp hội viên là các nhà sản xuất, xuất khẩu lớn theo từng ngành hàng. Cùng với đó, phát huy vai trò đại diện cho doanh nghiệp hội viên trong việc vận động chính sách, bảo vệ quyền lợi hội viên trong các tranh chấp. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hỗ trợ doanh nghiệp của Trung ương và địa phương để xây dựng và triển khai hiệu quả các chương trình, chính sách, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp.

Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam Nguyễn Văn Thân: Khu vực kinh tế tư nhân đang vươn lên mạnh mẽ, đóng góp khoảng 50% GDP, 56% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, và đặc biệt là tạo ra hơn 82% việc làm. Trong đó, khối doanh nghiệp tư nhân trong nước chiếm tỷ trọng 28% GDP, cao hơn tất cả các khu vực kinh tế khác, bao gồm cả khối FDI. Điều này chứng tỏ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, phát luật của Nhà nước đối với khu vực này đã phát huy hiệu quả.

Với khả năng đóng góp của kinh tế tư nhân chiếm tới 50% GDP như đã nêu, nếu khu vực này tăng trưởng bền vững ở mức 2 con số thì mục tiêu tăng trưởng trên 8% vào năm 2025 và 2 con số vào năm 2026-2030 chắc chắn thành công.

Hiệp hội DNNVV Việt Nam kiến nghị Chính phủ sớm quy định cụ thể đối với các doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước khi tham gia các dự án trọng điểm quốc gia như Dự án Đường sắt, đường bộ cao tốc và cảng hàng không…; có chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp FDI theo tỷ lệ nội địa hóa ít nhất là 30% và các mức ưu đãi sẽ tăng dần tương ứng theo mức tăng tỷ lệ nội địa hóa (theo thông lệ quốc tế).

Thứ hai là Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế TNDN, quy định giảm thuế cho toàn bộ khối DNNVV để nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ tái đầu tư vào sản xuất - kinh doanh, cụ thể hóa Khoản 1 Điều 10 Luật Hỗ trợ DNNVV (năm 2017): DNNVV được áp dụng có thời hạn mức thuế suất thuế TNDN thấp hơn mức thuế suất thông thường; đồng thời cần sửa đổi Luật Hỗ trợ DNNVV để doanh nghiệp sớm được thụ hưởng những chính sách hỗ trợ khác của Nhà nước một cách hiệu quả.

Thứ ba là khuyến khích hệ thống các tổ chức tín dụng đẩy mạnh hình thức cho vay thế chấp dựa trên tài sản hình thành trong tương lai. Hiện nay chỉ có khoảng 30-35% DNNVV có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng với tài sản thế chấp hiện có, trong khi đó, "lác đác" một số ngân hàng thực hiện cho vay dựa trên tài sản hình thành trong tương lai nhưng "rất nhỏ giọt"

Thứ tư là Chính phủ tiếp tục chỉ đạo cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính; ít nhất 30% chi phí kinh doanh, đặc biệt là hải quan, chi phí tuân thủ quy định, chi phí không chính thức, và bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.

Thứ năm là kiến nghị Chính phủ giao chỉ tiêu về phát triển DNNVV cho các địa phương; đồng thời giao nhiệm vụ cụ thể bằng văn bản cho Hiệp hội DNNVV Việt Nam theo dõi, giám sát, đánh giá việc thực hiện chỉ số này; báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Thứ sáu là xem xét các chế tài phù hợp đối với doanh nhân, doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước trong bối cảnh cần khuyến khích tăng trưởng như hiện nay; theo hướng, những vi phạm mang tính chất kinh tế, dân sự nên xử lý bằng hình thức khắc phục hậu quả kinh tế hoặc các hình thức hành chính khác. Mục tiêu là nâng cao tinh thần thượng tôn pháp luật nhưng đồng thời cũng giảm bớt tâm lý lo ngại cho doanh nhân, doanh nghiệp.

Lãnh đạo Hiệp hội DNNVV Việt Nam cũng nêu một số kiến nghị nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về định giá đất; đầu tư vào lĩnh vực nhà ở xã hội, năng lượng...

Hiệp hội DNNVV đề xuất được tham gia theo dõi, giám sát, đánh giá độc lập quá trình xây dựng và thực thi pháp luật, và các chương trình, kế hoạch phát triển của Nhà nước liên quan đến kinh tế tư nhân nói chung và DNNVV nói riêng; tham gia vào Hội đồng quản lý của các quỹ hỗ trợ Nhà nước liên quan đến DNNVV; thực hiện cung cấp một số dịch vụ công...

Ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam: Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động mạnh mẽ, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Chính phủ ban hành nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực như: gia hạn, giảm thuế, phí, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh; đặc biệt khuyến khích cơ chế hợp tác giữa các doanh nghiệp lớn và DNNVV đã tạo ra chuỗi giá trị nội địa, phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi còn có nhiều thách thức.

Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam xin kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các ngân hàng thương mại, tùy quy mô, dành khoảng từ 5-20 nghìn tỷ đồng cho các DNNVV vay với lãi suất ưu đãi với các điều kiện cấp tín dụng rõ ràng, cụ thể; gia hạn thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ít nhất 6-12 tháng đối với DNNVV; tăng cường đơn giản hoá thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thực hiện 30-50%; tổ chức các chương trình đào tạo, tư vấn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.

Hiệp hội cũng mong được cử đại diện tham gia các hội nghị, hội thảo lớn của Chính phủ, các bộ, ngành để tham gia đóng góp ý kiến, đặc biệt là các dự thảo thảo luật có liên quan.

Ông Phan Thanh Lộc, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Việt Nam Food: Việt Nam Food là một công ty khoa học công nghệ, với chiến lược là công nghệ để từ đó sản xuất nguyên liệu sinh học và kinh tế tuần hoàn, từ đó chiết xuất nguyên liệu sinh học, tạo ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Kinh nghiệm thế giới cho thấy rằng các nước, các nền kinh tế có ngành nông nghiệp phát triển ứng dụng rất mạnh mẽ khoa học công nghệ để gia tăng giá trị tối đa cho sản phẩm nông nghiệp.

Hiện nay, ngành nông nghiệp của Việt Nam đang có trung bình 200 triệu tấn phụ phẩm nông nghiệp hàng năm, phần lớn chưa được xử lý một cách hoàn chỉnh, đúng nghĩa, cũng như có khả năng ảnh hưởng đến môi trường.

Một trong những mô hình mà chúng tôi nghĩ rằng rất phù hợp với Việt Nam là Iceland, quốc gia đã đã tăng giá trị phụ phẩm nông nghiệp lên khoảng 28 lần và tạo ra một ngành công nghiệp hàng tỷ USD; đồng thời đang tạo ra một hệ sinh thái hoàn chỉnh. Tháng 8/2023, Iceland đã tạo ra doanh nghiệp "kỳ lân" đầu tiên trên thế giới làm về phụ phẩm nông nghiệp, đã được mua lại với giá 1,4 tỷ USD.

Việt Nam Food đã được truyền cảm hứng từ những câu chuyện như vậy và tập trung nghiên cứu và cho ra 94 sản phẩm từ đầu tôm, phụ phẩm trong quá trình chế biến tôm xuất khẩu. Năm 2023, trong Hội nghị thượng đỉnh của ngành tôm, Việt Nam Food được bầu là công ty sáng tạo nhất toàn ngành tôm toàn thế giới.

Ông Phan Thanh Lộc kiến nghị cần có chiến lược phát triển ngành phụ phẩm nông nghiệp phục vụ chế biến thức ăn chăn nuôi; xây dựng những mô hình xử lý phụ phẩm nông nghiệp giảm thiểu ô nhiễm môi trường; tạo lập hệ sinh thái cho ngành kinh tế phụ phẩm nông nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Bảo Hiền – Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam: Hiệp hội được thành lập với sứ mệnh kết nối và hỗ trợ phát triển cộng đồng nữ doanh nhân Việt Nam, góp phần nâng cao vị thế của phụ nữ trong nền kinh tế. Trong hơn mười năm qua, Hiệp hội nữ đã tập hợp được 34 hội địa phương đồng hành với gần 10.000 nữ doanh nhân trên khắp cả nước, tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp do nữ làm chủ thuộc nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, thường gặp khó khăn về vốn, công nghệ, nguồn nhân lực, cơ hội tiếp cận thị trường và năng lực quản trị.

Lãnh đạo Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam kiến nghị Chính phủ xây dựng các chính sách tín dụng ưu đãi, quỹ bảo lãnh tín dụng dành riêng cho doanh nghiệp do nữ làm chủ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp này có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn với lãi suất hợp lý, giúp họ mở rộng quy mô và đổi mới công nghệ.

Hỗ trợ cho các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp cho đội ngũ lãnh đạo DNNVV nói chung và các doanh nghiệp do nữ làm chủ nói riêng để họ có thể chèo lái, có tiền, doanh nghiệp sẽ vượt qua những khó khăn, thách thức và do thiên tai, biến đổi khí hậu, biến động về chính trị trên toàn thế giới.

Nhà nước cần có chương trình đào tạo kỹ năng số, ứng dụng công nghệ 4.0 và quản trị doanh nghiệp, cũng như nâng cao nhận thức về an toàn thông tin trên không gian mạng, để nâng cao hiệu quả và giảm tối thiểu rủi ro, thiệt hại tiềm ẩn; khuyến khích doanh nghiệp nữ tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử, công nghệ tài chính để nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp nữ thông qua nhiều kênh, nhiều phương thức khác nhau để họ có thông tin và khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, kết nối doanh nghiệp lớn để phát triển thị trường trong nước và mở rộng cơ hội xuất khẩu.

Xây dựng chính sách khuyến khích doanh nghiệp nữ tham gia vào các lĩnh vực đổi mới sáng tạo công nghệ cao, đồng thời tăng cường hỗ trợ pháp lý và tư vấn chiến lược kinh doanh cho các nữ doanh nhân.

Hỗ trợ cho các chương trình khởi nghiệp dành riêng cho nữ giới, khuyến khích tinh thần đổi mới và sáng tạo cộng đồng cho các nữ doanh nhân, nâng cao năng lực, nguồn lực, cơ hội phát triển mạng lưới và kết nối trong nước và quốc tế cho các hiệp hội nói chung và Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam và các Hội Nữ doanh nhân các địa phương nói riêng.

Bà Đặng Thị Kim Oanh - Chủ tịch Kim Oanh Group: Kim Oanh Group trải qua 17 năm hình thành và phát triển trong ngành bất động sản, đã có nhiều nỗ lực đóng góp cho cộng đồng và sự phát triển tại TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, thông qua hàng chục dự án phục vụ nhu cầu ở thật của người lao động, luôn hoạt động theo tiêu chí "Sản phẩm thật, giá trị thật" Hướng đến nhân văn và bền vững.

Hưởng ứng Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội (NƠXH) của Chính phủ và mong muốn góp phần phát triển cộng đồng, Kim Oanh Group đang tiến hành chuyển đổi các dự án nhà ở thương mại thành chuỗi dự án nhà ở xã hội hiện đại, chuẩn mực, nâng tầm mức sống cho người dân Việt Nam.

Cụ thể, Kim Oanh Group đã đặt mục tiêu có sẵn quỹ đất từ nay đến năm 2028 sẽ phát triển 40.000 sản phẩm NƠXH, tập trung tại Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu. Đây là các thành phố rất đông người lao động sinh sống, nhu cầu nhà ở vô cùng lớn nhưng nguồn cung đang rất khan hiếm vì các chủ đầu tư chỉ tập trung làm nhà ở thương mại do giá đất các khu vực này khá cao.

Qua triển khai thực tế đầu tư các dự án NOXH, chúng tôi nhận thấy doanh nghiệp cần được Nhà nước tháo gỡ, hỗ trợ một số vấn đề sau: Rút ngắn thời gian và đơn giản hóa thủ tục để thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng NƠXH; giảm lãi suất vay mua NƠXH và kéo dài thời gina cho vay; nới mức trần lợi nhuận đầu tư, xây dựng NƠXH của doanh nghiệp.

Doanh nhân Nguyễn Kim Hùng, Chủ tịch HĐQT của Tập đoàn Kim Nam: Với chủ đề của Hội nghị, chúng tôi xin đề xuất một số kiến nghị giúp cộng đồng doanh nghiệp, trong đó đặc biệt là DNNVV. Theo đó, Chính phủ cần sớm ban hành cơ chế thí điểm (Sandbox) để dẫn dắt đột phá cho DNNVV, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo..

Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, xem xét ban hành sớm quy định định danh tài sản số, phương pháp định giá tài sản số cho doanh nghiệp để có thể tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng thương mại, từ đó đầu tư vào ngắn hạn, trung và dài hạn. Nếu chúng ta tháo gỡ được thì dòng tiền từ ngân hàng chảy vào cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ tốt hơn bây giờ và lúc đó sẽ có động lực phát triển hơn, các nước trên thế giới cũng có nhiều đột phá về định danh tài sản số.

Năm 2024, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa đã ra mắt nền tảng học tập số cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hiện tại nền tảng cũng đã sẵn sàng với mục tiêu phát triển 6.000 khoá học với trên 1,5 triệu doanh nghiệp học tập hoàn toàn miễn phí. Chúng tôi đủ cơ sở và công nghệ, kính mong Thủ tướng Chính phủ xem xét cho các chương trình quốc gia tới đây sẽ đưa các chương trình đào tạo ưu tiên lên nền tảng của Hiệp hội để đông đảo cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa được tiếp cận miễn phí.

Chủ tịch HĐQT T&T Group Đỗ Quang Hiển: Hiện nay số lượng của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam theo thống kê của một số chuyên gia còn khiêm tốn so với một số quốc gia trong khu vực, mục tiêu trước hết là tăng số lượng doanh nghiệp, trong đó có DNNVV. Chúng ta phải xuất phát từ các sinh viên khởi nghiệp, hằng năm, nên có các cuộc bảo trợ của các doanh nghiệp lớn, lựa chọn những dự án khởi nghiệp sáng tạo của sinh viên và bảo trợ các dự án. Sinh viên nhiều ý tưởng sáng tạo nhưng thiếu sự dẫn dắt, định hướng về thực tập, ứng dụng công nghệ, tài chính.

Thứ hai, hiện nay DNNVV rất cần về vốn, quản lý yếu, không có tài sản bảo đảm, ý tưởng hay nhưng chưa đủ năng lực lập kế hoạch kinh doanh, vai trò của ngân hàng là đồng hành, không chỉ là cấp tín dụng mà còn tư vấn. Khi cho vay đối với các DNNVV sẽ có rủi ro, kiến nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cho cơ chế, cho phạm vi mức độ có rủi ro cho DNNVV miễn là không được tiêu cực, có cơ chế để cán bộ ngân hàng triển khai cho vay.

Thứ ba, là thông qua các tham tán thương mại Việt Nam tại các nước tăng cường kết nối xúc tiến thương mại đầu tư quốc tế.

Về mặt bằng sản xuất, hiện nay các doanh nghiệp tiểu thủ công nghiệp sản xuất ô nhiễm, nhưng chưa có chính sách cụ thể, rõ ràng, đồng bộ để hỗ trợ họ chuyển vào các khu công nghiệp nên chưa khuyến khích được các doanh nghiệp làng nghề gây ô nhiễm trong khu dân cư chuyển vào các khu công nghiệp.

Các doanh nghiệp lớn với tinh thần doanh nhân dân tộc cần hỗ trợ cho DNNVV, đây cũng chính là lợi ích của doanh nghiệp lớn, muốn đi xa, đi lâu, đi bền vững thì phải có doanh nghiệp vệ tinh, DNNVV nằm trong chuỗi cung ứng.

Bà Phạm Thị Nhung, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng VP Bank: Ngân hàng chúng tôi đang có giao dịch với 74.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đặc điểm của các DN này là tài sản yếu và thiếu, hệ thống quản trị DN tài chính đơn giản. Chính vì thế VP Bank đã đề ra các giải pháp dành riêng, chia nhóm DN này ra thành 3 nhóm với giải pháp, chi nhánh, nhân lực riêng

Hiện nay VP Bankđã cho vay tín chấp lên đến 5 tỷ đồng/DN để phục vụ sản xuất và thương mại, dư nợ tín dụng là hơn 10.000 tỷ đồng.

Đối với các DN xuất nhập khẩu, VP Bank có ưu đãi lãi suất thấp hơn từ 1-1,5% hơn so với lãi suất thông thường. Chúng tôi cũng tham gia hoạt động liên kết vùng sản xuất lúa gạo, trái cây để hỗ trợ cho các DN sản xuất về nông nghiệp. Đồng thời đầu tư công nghệ, xây dựng ứng dụng (App) riêng dành cho DNNVV.

VP Bank cam kết sẽ đồng lòng, đồng tâm và đồng lực cùng với các DN làm đúng, làm trúng và thành công.

Ông Đặng Đình Chính, Chủ tịch HĐQT Công ty CP SMP Holdings: Hiện tại, chúng tôi đang cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho hơn 70 doanh nghiệp FDI trong ngành điện tử tại Việt Nam; là doanh nghiệp Việt Nam duy nhất sản xuất và lắp ráp cụm linh kiện điện tử cho các dòng điện thoại và máy tính bảng cao cấp của tập đoàn Samsung.

Đây là minh chứng cho việc các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng khắt khe của các tập đoàn công nghệ hàng đầu của thế giới.

Trong năm 2024, Việt Nam xuất khẩu hơn 120 tỷ USD các sản phẩm điện tử. Tôi khẳng định các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vào thị trường tỷ USD, thậm chí, có thể làm nhanh hơn, rẻ hơn và tốt hơn. Để hiện thực hoá điều này chúng ta cần sự kết hợp chặt chẽ từ Chính phủ và doanh nghiệp.

Đầu tiên, về phía các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất, ngoài việc chuẩn bị các yếu tố về đất đai, nhà xưởng máy móc thì phải coi quản trị là một loại công nghệ và dành nguồn lực đầu tư một cách tương xứng. Chúng ta đang sở hữu một tài sản vô giá là đội ngũ những nhà quản lý hiện đang làm việc cho các tập đoàn lớn nhất thế giới. Đây là điều kiện tiên quyết để bắt đầu xây dựng những nhà máy sản xuất hiện đại, quy mô tầm cỡ thế giới.

Về phía Chính phủ, chúng tôi mong muốn nhận được nhiều sự hỗ trợ hơn, với hai đề xuất: Đàm phán với các tập đoàn FDI tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam trở thành nhà cung cấp sản xuất lắp ráp linh kiện, giao cho các hiệp hội lựa chọn các đơn vị đáp ứng đủ tiêu chuẩn để được nhận đề bài trực tiếp từ các tập đoàn FDI; có các chính sách ưu đãi lãi suất cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc thậm chí góp vốn cùng trong giai đoạn đầu và thoái vốn theo tiến độ để có thể đáp ứng được yêu cầu về năng lực sản xuất cho các doanh nghiệp FDI.

Ông Phan Đăng Tuất – Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam: Để công nghiệp hỗ trợ chế tạo phát triển, tôi xin đưa ra mấy ý kiến sau: Nhận thức lại vai trò công nghiệp chế tạo, cụ thể công nghiệp hỗ trợ là "hạt nhân" của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; kết nối với các doanh nghiệp nước ngoài; xây dựng các trung tâm kiến tạo hỗ trợ cho DNNVV thuê, thử nghiệm máy móc, thiết bị sản xuất trước khi quyết định đầu tư; thành lập các trung tâm kiểm định sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đạt chất lượng quốc tế; ban hành luật riêng về công nghiệp hỗ trợ.

Ông Ngô Minh Phương, Giám đốc Công ty TNHH Việt Trường: Ngành thủy sản Việt Nam đã góp phần quan trọng vào nền kinh tế, tạo việc làm cho hàng triệu lao động và đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp thủy sản đang đối mặt với hai áp lực lớn: Các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe, cạnh tranh mạnh mẽ từ các nước khác; chính sách quản lý chồng chéo, chưa bám sát thực tiễn, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Từ thực tế này, chúng tôi xin kiến nghị một số giải pháp cụ thể: Sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về quản lý chất lượng sản phẩm theo quy chuẩn kỹ thuật như quốc tế, chuyển từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" theo nguyên tắc rủi ro, điện tử hóa thủ tục hành chính; triển khai các biện pháp để sớm gỡ bỏ thẻ vàng của EC về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU)...

TS. Cao Anh Tuấn - nhà sáng lập công nghệ giải mã gene Genetica: Khi Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được ban hành, những người làm khoa học rất vui mừng.

Theo tôi có 3 vấn đề nổi cộm như sau: Thứ nhất là rất khó để một doanh nghiệp Việt Nam mở rộng ra nước ngoài khi chúng ta chưa có một thương hiệu quốc gia về phát triển khoa học công nghệ.

Thứ hai, là làm sao để mời gọi các nhà khoa học tầm cỡ quốc tế đến Việt Nam sống và hợp tác để phát triển nghiên cứu khoa học công nghệ ở Việt Nam, tiếp cận với công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo chẳng hạn.

Thứ ba là chúng ta chưa đào tạo được đội ngũ các nhà khoa học, kỹ sư với tiêu chuẩn quốc tế.

Từ 3 vấn đề như trên, chúng tôi xin đề xuất các giải pháp như sau:

Thứ nhất là mong muốn Chính phủ có cơ chế để tạo được các thương hiệu quốc gia về phát triển khoa học và đổi mới sáng tạo.

Vấn đề thứ hai là làm sao để tạo được thói quen của những nhà nghiên cứu ở các trường đại học lớn, các nhà nghiên cứu của các công ty lớn trên thế giới muốn đến Việt Nam thường xuyên hơn, từ đó giúp phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Cuối cùng, phải có cơ chế để các Tập đoàn lớn như Google, Facebook, Microsoft... mở các Trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) ở Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng: Qua ý kiến của các đại biểu, tôi xin tập trung 2 vấn đề các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp quan tâm.

Một là, liên quan đến chính sách thuế phí. Trong giai đoạn cả thế giới và Việt Nam bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19 từ năm 2020 đến nay, Bộ Tài chính đã tham mưu, đề xuất, trình Chính phủ và tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội về gia hạn, giảm các khoản thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất để hỗ trợ các doanh nghiệp, người dân. Tính đến thời điểm hiện nay, ngân sách dành để hỗ trợ doanh nghiệp là khoảng 900.000 tỷ đồng. Đây là con số rất lớn trong bối cảnh ngân sách còn khó khăn. Năm 2025, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đang tiếp tục nghiên cứu, đề xuất tiếp các giải pháp chính sách để hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Nhiều chính sách hiện nay đang tiếp tục được gia hạn thực hiện.

Về vấn đề Chủ tịch Hiệp hội DNNVV đã trao đổi là giảm thuế thu nhập cho tất cả DNNVV, nội dung này, Bộ Tài chính rất đồng tình, ủng hộ về việc có chính sách để hỗ trợ giảm thuế thu nhập cho tất cả đối tượng là DNNVV. Tuy nhiên, về mức độ cụ thể, Bộ Tài chính sẽ có báo cáo, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ .

Thứ hai, về cải cách thủ tục hành chính, trong năm 2024, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều quyết định cắt giảm, bãi bỏ các thủ tục hành chính và trong năm 2024 đã bãi bỏ 64 thủ tục hành chính, sửa đổi 54 thủ tục hành chính. Trong năm 2025, Bộ Tài chính phấn đấu cắt giảm tối thiểu 30% thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Thứ ba, về xây dựng các quy định liên quan đến việc quản lý tài sản số, tiền số, hiện nay Bộ Tài chính đang được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng nghị định để quản lý tài sản mã hóa cũng như các tài sản số để hỗ trợ, tạo điều kiện cho đối tượng có nhu cầu, có thể có sàn giao dịch để thực hiện giao dịch tài sản số, tài sản mã hóa. Nội dung này, chúng tôi đang tích cực triển khai và sẽ trình các cấp trong thời gian sớm nhất.

Nhân hội nghị, Bộ Tài chính cũng có kiến nghị, bên cạnh việc đa số DNNVV chấp hành nghiêm túc các quy định về kê khai, nộp thuế, vẫn còn một số doanh nghiệp chấp hành chưa tốt, vẫn có tình trạng trốn thuế, gian lận thuế, làm ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của DNNVV. Chính vì thế, đề nghị Hiệp hội doanh nghiệp tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến vấn đề này đến các thành viên.

Ngành thuế đang đẩy mạnh số hóa trong kê khai, nộp thuế, do vậy, đề nghị các DNNVV tiếp tục hợp tác, tham gia, nhằm rút giảm thủ tục hành chính, cùng nhau xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định: Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ngay sau đó, Chính phủ đã khẩn trương lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, ban, ngành xây dựng, rà soát và hoàn thiện Nghị quyết số 03, ngày 9/1/2025, của Chính phủ ban hành Chương trình hành động triển khai với 41 chỉ tiêu, 7 nhóm nhiệm vụ và 140 nhiệm vụ cụ thể nhằm tăng cường đầu tư hạ tầng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

Doanh nghiệp muốn phát triển thì phải luôn luôn cải thiện năng suất lao động. Muốn đột phá được thì phải có đổi mới sáng tạo. Vì vậy, các chủ trương này sẽ được thể chế hóa trong các dự án Luật mà hiện nay Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các Bộ, ngành thực hiện sửa đổi toàn diện: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; sửa đổi Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật, sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử.

Một số ý kiến của các đại biểu đã đề cập đến những khúc mắc trong vấn đề tiêu chuẩn, quy chuẩn sẽ được giải quyết trong dự thảo Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn và sẽ được thông qua khoảng tháng 5 này.

Để doanh nghiệp có thể phát triển một cách bền vững và đột phá thì yếu tố khoa học công nghệ là yếu tố then chốt. Bởi vì muốn nâng cao năng suất lao động, ngoài kỹ năng lao động được đào tạo, trình độ quản lý thì kiến thức và tri thức của nhân loại kết tinh vào trong máy móc, thiết bị thể hiện ở đổi mới công nghệ đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao năng suất lao động.

Vì vậy, trong thời gian vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo các đơn vị khẩn trương phối hợp, tháo gỡ những rào cản. Từ trước đến nay, cơ chế hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ cho doanh nghiệp chủ yếu thực hiện qua việc thành lập một quỹ phát triển khoa học công nghệ doanh nghiệp. Tuy nhiên, quỹ này chỉ phù hợp với các doanh nghiệp lớn, có doanh thu lớn, doanh số lớn mới trích đủ phần trăm để thành lập. Tuy nhiên, việc chi tiêu vẫn còn bị hạn chế, ràng buộc và sắp tới sẽ được tháo gỡ trong dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Nhưng ngay trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57, Chính phủ đã trình ra Quốc hội để ban hành Nghị quyết 193 ngày 19/2/2025 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tôi lấy ví dụ, lúc nãy có đại biểu đề cập đến vấn đề có thể thành lập một quỹ cho khởi nghiệp sáng tạo và tính chi phí hợp lý cho doanh nghiệp không? Tôi xin trả lời rằng ngay trong Điều 9 của Nghị quyết số 193 của Quốc hội đã giải quyết được điều này. Tôi xin đọc toàn văn: Điều chỉnh lại thuế cho doanh nghiệp và cá nhân hoạt động khoa học công nghệ, các khoản tài trợ của doanh nghiệp cho nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, khoản chi cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo được tính vào các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế cho doanh nghiệp.

Đây là một chính sách sẽ lan tỏa và hỗ trợ phù hợp với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bởi vì doanh nghiệp nhỏ và vừa không đủ sức để thành lập quỹ phát triển khoa học công nghệ của mình. Doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng không có đủ năng lực đào tạo để tiến hành nghiên cứu trong đơn vị của mình. Đây chính là phần mà doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể trích kinh phí để phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học và các doanh nghiệp khác nhằm tiến hành nghiên cứu, cải thiện và đổi mới công nghệ, đổi mới quy trình, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của chính doanh nghiệp. Khoản chi phí này sẽ được tính vào chi phí xử lý, chi phí chịu thuế và sẽ lan tỏa cho tất cả các doanh nghiệp.

Ngoài ra, các chương trình khoa học công nghệ quốc gia, Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển và công nghệ quốc gia cũng sẽ phối hợp với doanh nghiệp và hiệp hội để xác định đúng đối tượng nào được nhận ưu đãi trong các việc liên quan đến phát triển công nghệ.

Chúng tôi xin đề cập đến ba ưu tiên trọng tâm để phát triển khoa học công nghệ trong DNNVV.

Thứ nhất, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sản xuất kinh doanh, và tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, tiếp cận công nghệ tiên tiến như: Trí tuệ nhân tạo, công nghệ xanh… nhằm nâng cao năng suất, tính khả thi và tính cạnh tranh. Đây chính là chìa khóa để doanh nghiệp nâng cao năng suất và phát triển theo thị trường.

Thứ hai, tiếp tục thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và xây dựng mạng lưới các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo.

Thứ ba, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong doanh nghiệp nhỏ và vừa, hỗ trợ ứng dụng các nền tảng công nghệ số cho sản xuất kinh doanh và thương mại điện tử.

Trong thời gian sắp tới, tinh thần của Nghị quyết 57 sẽ được lan tỏa, cụ thể hóa, thể chế hóa qua các Luật, đặc biệt là trong Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục nhận được ý kiến góp ý từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa để hoàn thiện cơ chế này.

Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Đào Minh Tú: Năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã có rất nhiều cuộc họp trực tiếp với các Hiệp hội, các DNNVV để bàn và xử lý những khó khăn, vướng mắc. Sau khi Luật DNNVV được ban hành, đã có 7 Nghị định, 13 Thông tư được ban hành để hướng dẫn thi hành. Trong 12 ý kiến phát biểu, có 6 ý kiến liên quan đến nguồn vốn đầu tư tăng thêm hỗ trợ cho DNNVV, có những giải pháp mạnh hơn nữa, hỗ trợ nhiều hơn nữa về lãi suất, điều kiện tiếp cận vốn cũng như những chính sách hỗ trợ đặc biệt cho những DN, dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ngành ngân hàng đã nhiều lần làm việc với Hiệp hội DNNVV nhưng đúng là dư nợ tín dụng của lĩnh vực DN nhỏ và vừa tăng không nhanh, chỉ đạt khoảng 10 -11% trong những năm vừa qua, trong khi tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế tăng khoảng hơn 15%.

Chính sách lãi suất, cơ cấu lại nợ do ảnh hưởng dịch bệnh, thiên tai dành cho DNNVV, thường ở lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, các HTX mạnh hơn rất nhiều so với DN lớn hay DN Nhà nước.

Về vấn đề thế chấp tài sản hình thành trong tương lai, tín chấp, sử dụng quỹ bảo lãnh, Ngân hàng Nhà nước uỷ quyền cho các ngân hàng thương mại quyết định, nhưng muốn làm được điều này phải có sự tín nhiệm của doanh nghiệp với ngân hàng. Chúng ta cần tiếp tục tìm ra giải pháp tích cực hơn trong thời gian tới để hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng đối với DNNVV.

Cổng TTĐT Chính phủ tiếp tục cập nhật...

>> Khơi thông điểm nghẽn về vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ