Vì sao Trung Quốc đột ngột thay đổi chính sách với doanh nghiệp tư nhân?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chủ trì hội thảo về doanh nghiệp tư nhân vào thứ Hai (19/2), nhấn mạnh sự phát triển lành mạnh và chất lượng cao của khu vực này.

Theo China Daily, cuộc họp không dừng lại ở việc ca ngợi thành tích mà tập trung vào các giải pháp cụ thể giúp doanh nghiệp tư nhân vượt qua thách thức hiện tại.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn và làn sóng chuyển đổi công nghệ, chương trình nghị sự thể hiện cam kết mạnh mẽ của Bắc Kinh trong việc thúc đẩy tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo, thông qua ba ưu tiên chiến lược hàng đầu.

Thúc đẩy tự chủ công nghệ

Sự kiện quy tụ những gương mặt hàng đầu trong giới công nghệ Trung Quốc, với sự hiện diện đặc biệt của ông Nhậm Chính Phi - nhà sáng lập Huawei và CEO Vương Truyền Phúc của BYD ngồi ở hàng ghế danh dự. Điều này phản ánh rõ ưu tiên quốc gia trong lĩnh vực xe điện và phát triển chip.

Hội thảo còn chứng kiến sự tham gia của nhiều doanh nghiệp đổi mới công nghệ nổi bật. Trong đó, DeepSeek gây chú ý với những đột phá về AI, được giới chuyên môn ví như "khoảnh khắc Sputnik" của Trung Quốc.

Ông Lei Jun (Lôi Quân), CEO Xiaomi, chia sẻ về hành trình mở rộng từ điện thoại thông minh sang lĩnh vực xe điện. Đáng chú ý có Wang Xingxing của Unitree Robotics, công ty gây tiếng vang với màn trình diễn robot "Yang BOT" trong Gala Tết Nguyên đán vừa qua.

Thời điểm tổ chức ngay sau Tết - khi các doanh nghiệp thường công bố chính sách năm mới - cho thấy quyết tâm của Bắc Kinh trong việc củng cố niềm tin và hỗ trợ khu vực tư nhân. Sự đa dạng của các doanh nghiệp tham dự, từ những tập đoàn công nghệ lớn đến các startup đổi mới, phản ánh chiến lược của Trung Quốc trong việc thúc đẩy hiện đại hóa thông qua sự phát triển của khu vực tư nhân.

Cuộc họp quan trọng hôm thứ Hai còn thu hút sự chú ý đặc biệt với sự xuất hiện của Jack Ma, doanh nhân từng rút lui khỏi đời sống công chúng sau sự kiện IPO của Ant Group bị đình chỉ năm 2020.

Sự kiện cũng đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chính sách của Trung Quốc. Từ DeepSeek đến Unitree Robotics, làn sóng doanh nghiệp công nghệ mới đang minh chứng cho năng lực đổi mới ngày càng tăng của khu vực tư nhân Trung Quốc, vượt xa vai trò truyền thống là các nhà sản xuất hiệu quả.

"Những doanh nhân tham dự hội nghị do ông Tập chủ trì, là đại diện cho công nghệ tiên tiến mà Bắc Kinh muốn thúc đẩy để tạo động lực tăng trưởng mới", Paul Triolo, chuyên gia tại DGA-Albright Stonebridge Group, nhận định.

Theo ông Alfredo Montufar-Helu, Giám đốc Trung tâm Trung Quốc tại The Conference Board, Trung Quốc ngày càng thừa nhận vai trò của khu vực tư nhân trong chiến lược tự chủ công nghệ, dù vẫn ưu tiên kinh tế nhà nước. "Trung Quốc muốn tận dụng khu vực tư nhân để thúc đẩy đổi mới và giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài", ông nói.

Christopher Beddor, Phó giám đốc nghiên cứu về Trung Quốc tại Gavekal Dragonomics, nhấn mạnh rằng những đổi mới mang tính đột phá chủ yếu đến từ khu vực tư nhân. "Chính phủ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc hỗ trợ họ nếu muốn cạnh tranh với Mỹ", ông bình luận.

Phát triển nền kinh tế nội địa

Nigel Green, CEO tập đoàn tư vấn tài chính deVere Group, chỉ ra rằng mô hình tăng trưởng của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua dựa vào đầu tư do nhà nước dẫn dắt và phát triển cơ sở hạ tầng. Dù giúp nền kinh tế trở thành một trong những lớn nhất thế giới, chiến lược này cũng kéo theo hệ lụy như nợ tăng cao, hiệu quả thấp và dư thừa công suất sản xuất.

Thay vì chỉ dựa vào kích thích tài khóa để tăng trưởng, giới chuyên gia cho rằng Trung Quốc cần khai thác tiềm năng của khu vực tư nhân nhằm tạo ra động lực phát triển bền vững.

Theo số liệu chính thức, doanh nghiệp tư nhân đóng góp hơn 60% GDP, 70% đổi mới công nghệ và 80% việc làm ở thành thị. "Họ là xương sống của nền kinh tế Trung Quốc, thúc đẩy từ công nghệ tiêu dùng đến năng lượng xanh", ông Green nhấn mạnh.

Tuy nhiên, các chính sách siết chặt quản lý trong những năm gần đây đã tác động tiêu cực đến doanh nghiệp tư nhân, khiến họ tăng trưởng chậm lại, hạn chế đầu tư và làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ.

GS. Xiaoyan Zhang của Đại học Thanh Hoa nhận định cuộc họp nhằm "tạo dựng niềm tin" và khẳng định vai trò then chốt của khu vực tư nhân. "Thông điệp rõ ràng là chính phủ muốn hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân thúc đẩy đổi mới công nghệ và tiêu dùng," bà nhận định với Reuters.

Khôi phục niềm tin của nhà đầu tư

Một trong những yếu tố then chốt của việc hỗ trợ khu vực tư nhân là củng cố niềm tin của nhà đầu tư. "Những can thiệp chính sách trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục và bất động sản đã khiến nhà đầu tư lo ngại, làm dịch chuyển dòng vốn ra bên ngoài", ông Nigel Green cho biết.

Số liệu cho thấy vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào Trung Quốc sụt giảm mạnh sau khi đạt kỷ lục 344 tỷ USD năm 2021. Năm ngoái, dòng vốn này tiếp tục thu hẹp, trong khi nhà đầu tư Trung Quốc cũng tăng cường chuyển vốn ra nước ngoài với tổng giá trị 173 tỷ USD, trong khi vốn FDI vào chỉ đạt 4,5 tỷ USD – thấp nhất kể từ năm 1992.

Theo giới phân tích, việc đảm bảo tính minh bạch trong chính sách, nhất quán trong quản lý và cắt giảm rào cản hành chính là chìa khóa để khơi dậy niềm tin kinh doanh. Nhà đầu tư cần sự đảm bảo rằng doanh nghiệp tư nhân sẽ không phải đối mặt với những thay đổi chính sách đột ngột hay các biện pháp hạn chế tăng trưởng.

Ngược lại, nếu không làm được điều này, Trung Quốc có nguy cơ chứng kiến dòng vốn tiếp tục chảy ra ngoài, tăng trưởng kinh tế trì trệ và ngày càng phụ thuộc vào các dự án do nhà nước dẫn dắt mà đôi khi là kém hiệu quả.

Khi lợi thế truyền thống về chi phí sản xuất và lao động suy giảm, khu vực tư nhân được kỳ vọng đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi của Trung Quốc sang một nền kinh tế do đổi mới dẫn dắt.

Hội thảo nhấn mạnh rằng khu vực tư nhân chỉ có thể tiếp tục phát triển mạnh mẽ nếu được đảm bảo quyền lợi pháp lý, nhận được nhiều hỗ trợ hơn cho đổi mới công nghệ và hoạt động trong một môi trường kinh doanh thuận lợi.

Trong cuộc phỏng vấn với đài truyền hình CCTV hôm thứ Ba (20/2), Phó Chủ tịch Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) Trịnh Bắc khẳng định Trung Quốc sẽ tiếp tục tháo gỡ các rào cản đầu tư, đồng thời điều chỉnh danh sách hạn chế tiếp cận thị trường, nhằm nới lỏng quy định trong một số lĩnh vực nhất định "càng sớm càng tốt".

Ông cho biết thêm, chính phủ sẽ triển khai các biện pháp để đảm bảo quyền tiếp cận bình đẳng giữa doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước đối với cơ sở hạ tầng quan trọng và các nền tảng nghiên cứu khoa học quốc gia. Song song đó, NDRC và các cơ quan hữu quan sẽ tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách như cải thiện khả năng tiếp cận nguồn tài chính với chi phí hợp lý cho khu vực tư nhân.

Các nhà phân tích cũng nhận định cuộc gặp giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và các lãnh đạo doanh nghiệp phản ánh quan ngại của giới hoạch định chính sách về đà tăng trưởng chậm lại, trong bối cảnh Mỹ tăng cường các biện pháp nhằm hạn chế sự phát triển công nghệ của Trung Quốc.

Thuế quan của Mỹ được dự báo có thể gây thêm sức ép lên nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đang đối mặt với nhu cầu tiêu dùng trong nước yếu và cuộc suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.

Tham khảo Reuters, China Daily

>> Bước tiến AI của DeepSeek khiến thị trường việc làm Trung Quốc càng thêm ảm đạm?