TP. HCM chuẩn bị di dời gần 15.000 căn nhà của 10 phường, 'lột xác' 8 tuyến kênh ô nhiễm giữa lòng đô thị

TP. HCM vừa chính thức công bố kế hoạch di dời toàn bộ 14.950 căn nhà xây trên và ven kênh rạch tại quận 8, mở đầu cho chiến dịch cải tạo đô thị quy mô lớn, kết hợp hoàn trả chức năng mạch nước thiên nhiên và cải thiện môi trường sống.

Theo đề án chỉnh trang đô thị do UBND TP phê duyệt, các căn nhà thuộc các tuyến kênh như Kênh Đôi, Kênh Xáng, Rạch Ông Bé, Kênh Bến Nghé, Sông Ông Lớn, Rạch Nhụy, Kênh Tàu Hũ, Kênh Ruột ngựa... sẽ được dọn sạch để tái thiết không gian ven nước.

Theo đề án của UBND quận 8, toàn quận hiện có 14.950 căn nhà trên và ven kênh rạch chưa được di dời, trải dài trên 54km qua 10 phường. Trong đó bao gồm: 9.440 căn nhà ven kênh, rạch; 1.589 căn nhà hoàn toàn trên kênh, rạch; 4.473 căn nhà một phần ven, một phần trên kênh, rạch; 448 căn hộ thuộc chung cư cũ Phạm Thế Hiển.

>> Dự án cải tạo rạch ô nhiễm nhất TP. HCM hơn 17.000 tỷ chính thức đạt mốc quan trọng

Tổng ngân sách cho dự án lên đến hơn 105.000 tỷ đồng, dự kiến dùng nguồn đấu giá quỹ đất sạch để bù đắp kinh phí, đồng thời xây mới 9 khu tái định cư với 11.471 căn tái định cư (trong đó có khoảng 9.581 căn theo ngân sách nhà nước) kiên cố tích hợp tiện ích xã hội như trường học, y tế và công viên ven sông trong vòng giai đoạn 2025–2030.

Không dừng lại ở việc di dời nhà ở, đề án còn xác lập các mục tiêu chỉnh trang hạ tầng ven kênh như nạo vét hơn 36,5km kênh rạch, xây dựng trên 73km đê kè, tạo mới gần 735.000m2 đường ven kênh, và phát triển 102.700m2 mảng xanh, công viên cùng hơn 247.000m2 đất thương mại dịch vụ.

Quận 8 sẽ nghiên cứu phát triển tuyến buýt đường sông, tổ chức các sự kiện văn hóa thường xuyên như Chợ Hoa Xuân, Tuần lễ trái cây "Trên bến dưới thuyền", gắn với các hoạt động du lịch đường thủy, nghệ thuật, kinh tế ban đêm - biến nơi từng là vùng trũng đô thị trở thành điểm đến hấp dẫn của TP. HCM.

Hầu hết các con kênh trên và ven quận 8, TP. HCM hiện đều rơi vào tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng. Nước đen ngòm, đặc quánh, mùi hôi bốc lên nồng nặc, đặc biệt vào mùa nắng nóng hoặc sau khi triều rút. Nhiều đợt khảo sát của cơ quan chức năng đã xác định chất lượng nước ở các kênh này chỉ đạt mức xấu đến rất xấu, không còn khả năng tự làm sạch. Hiện trạng đó không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe cộng đồng mà còn đe dọa nghiêm trọng đến an toàn môi trường và chất lượng sống đô thị.

Chính vì vậy, việc TP. HCM quyết định di dời gần 15.000 căn nhà ven kênh ở quận 8 được xem là bước đi cần thiết để khôi phục dòng chảy tự nhiên, cải thiện cảnh quan và tạo nền tảng cho các dự án chỉnh trang đô thị trong tương lai.