Trái Đất sẽ tiếp tục nóng lên, đe dọa môi trường sống của con người

Ngày 13/11, Ngân hàng Carbon Toàn cầu (Global Carbon Budget) công bố Báo cáo Ngân sách Carbon Toàn cầu 2025. Kết quả cho thấy lượng khí thải CO2 vẫn tiếp tục gia tăng, khiến mục tiêu hạn chế mức nóng lên toàn cầu dưới 1,5 độ C gần như không thể đạt được.

Theo báo cáo, lượng khí thải CO2 từ nhiên liệu hóa thạch trong năm 2025 dự kiến đạt 38,1 tỷ tấn. Dù nhiều quốc gia đang nỗ lực khử carbon trong ngành năng lượng nhưng những biện pháp này vẫn chưa đủ để bù đắp nhu cầu năng lượng thế giới ngày càng tăng.

Tổng lượng CO2 phát thải từ hoạt động thay đổi mục đích sử dụng đất, bao gồm nạn phá rừng, dự kiến giảm xuống còn 4,1 tỷ tấn vào năm 2025, giúp tổng lượng phát thải CO2 toàn cầu thấp hơn đôi chút so với năm trước.

Một yếu tố quan trọng trong năm nay là sự kết thúc của hiện tượng El Ninõ 2023-2024, vốn gây nắng nóng và hạn hán ở nhiều khu vực. Khi El Ninõ kết thúc, khả năng hấp thụ CO2 của các hệ sinh thái tự nhiên (gọi là “bể hấp thụ carbon trên đất liền”) đã phục hồi về mức trước El Ninõ.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng khoảng 8% sự gia tăng nồng độ CO2 trong khí quyển kể từ năm 1960 là do biến đổi khí hậu làm suy yếu khả năng hấp thụ carbon của hệ sinh thái trên đất liền và đại dương.

Hiện nay, ngân sách carbon còn lại để giữ mức nóng lên dưới 1,5 độ C gần như đã cạn kiệt. Nồng độ CO2 trong khí quyển tiếp tục tăng, kéo theo những tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu mà chưa có dấu hiệu giảm.

Giáo sư Pierre Friedlingstein - Viện Hệ thống Toàn cầu Exeter, nhận định: "Với lượng khí thải CO2 không ngừng tăng, việc giữ mức nóng lên toàn cầu dưới 1,5 độ C không còn khả thi nữa. Ngân sách carbon còn lại là 170 tỷ tấn CO2 sẽ cạn kiệt trước năm 2030 nếu tốc độ phát thải hiện nay tiếp tục duy trì. Biến đổi khí hậu đang làm giảm khả năng hấp thụ carbon của các hệ sinh thái tự nhiên, cho thấy nhu cầu giảm phát thải là cấp bách hơn bao giờ hết".

Giáo sư Corinne Le Quéré (Đại học Vùng Vịnh - UEA) bổ sung: "Một số quốc gia đã đạt tiến bộ đáng kể khi vừa giảm phát thải vừa duy trì tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, những tiến bộ này vẫn chưa đủ mạnh để tạo ra mức giảm phát thải toàn cầu bền vững".

Nhà nghiên cứu Glen Peters (CICERO) nhấn mạnh: "Dù đã có nhiều bước tiến, lượng khí thải từ nhiên liệu hóa thạch vẫn tăng. Các bể chứa carbon tự nhiên đang suy giảm khả năng hoạt động, đòi hỏi các quốc gia phải đẩy mạnh công nghệ sạch và nâng cao năng lực giảm phát thải".

Dự báo khí thải CO2 của các nền kinh tế lớn năm 2025:

Trung Quốc: Tăng 0,4%, mức tăng đã chậm lại nhờ năng lượng tái tạo phát triển mạnh.

Ấn Độ: Tăng 1,4%, cũng chậm hơn do thời tiết thuận lợi và năng lượng tái tạo tăng trưởng.

Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu: Dự kiến tăng lần lượt 1,9% và 0,4%, chủ yếu do thời tiết lạnh hơn.

Nhật Bản: Giảm 2,2%, tiếp tục theo xu hướng giảm những năm gần đây.

Phần còn lại của thế giới: Tăng 1,1%.

Ngoài ra, phát thải còn tăng ở một số ngành như hàng không quốc tế tăng mạnh 6,8%, vượt mức trước đại dịch Covid-19. Trong khi đó, vận tải biển quốc tế giữ mức ổn định.

Báo cáo cũng cảnh báo về tình trạng phá rừng và cháy rừng gia tăng, đặc biệt tại Đông Nam Á và Nam Mỹ, khiến các khu rừng nhiệt đới mất dần vai trò là “lá phổi xanh”. Giai đoạn 2015-2024, phát thải từ phá rừng vĩnh viễn duy trì ở mức cao, khoảng 4 tỷ tấn CO2/năm.

Nồng độ CO2 trong khí quyển được dự báo sẽ đạt 425,7 ppm vào năm 2025, cao hơn 52% so với thời kỳ tiền công nghiệp - mức cao chưa từng có trong lịch sử loài người.