TS. Cấn Văn Lực lý giải vì sao tiền ra nhiều mà Việt Nam vẫn giữ lạm phát ổn định?
“Tiền ra nhiều nhưng Việt Nam giữ được lạm phát nhờ hai yếu tố: kiểm soát giá hàng thiết yếu và vòng quay tiền chậm", TS. Cấn Văn Lực phân tích.
Ngày 25/9, tại Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam lần thứ ba (VWAS 2025), TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính – tiền tệ quốc gia, cho hay, cấu trúc thị trường vốn hiện nay đang mất cân đối. Năm 2024, tín dụng ngân hàng cung ứng khoảng 50% vốn toàn bộ nền kinh tế. Các kênh khác đóng góp rất khiêm tốn: phát hành cổ phiếu mới và IPO chỉ chiếm 3,3%, trái phiếu doanh nghiệp khoảng 11%, đầu tư công 16,3% và FDI khoảng 15%. Vốn góp thực tế từ doanh nghiệp tư nhân chỉ bằng 10% so với vốn đăng ký.
“Riêng 6 tháng đầu năm 2025, tín dụng ngân hàng đã chiếm tới 59% tổng vốn cung ứng cho nền kinh tế. Điều này phản ánh sự mất cân đối rất rõ và nhấn mạnh nhu cầu phát triển thị trường vốn mạnh mẽ hơn”, ông Lực nói.
Điều đáng chú ý là trong bối cảnh chính sách tài khóa và tiền tệ đều đang nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng, lạm phát của Việt Nam vẫn ổn định. Ông Lực phân tích:
Thứ nhất, kiểm soát chặt giá các mặt hàng thiết yếu. Ông nhấn mạnh: “Lương thực, thực phẩm và xăng dầu là ba nhóm hàng có sức lan tỏa mạnh nhất tới rổ hàng hóa tính CPI. Nếu giá ba nhóm này leo thang, lạm phát chắc chắn sẽ bùng phát. Nhưng thời gian qua, nhờ chính sách bình ổn giá kịp thời, nguồn cung dồi dào và điều hành linh hoạt, Việt Nam đã giữ được mặt bằng giá ổn định”. Đây là “van an toàn” quan trọng giúp kiềm chế áp lực giá cả.
Thứ hai, vòng quay tiền đang chậm lại. Theo ông Lực, vòng quay tiền, tức tốc độ lưu chuyển của dòng tiền trong nền kinh tế hiện chỉ đạt 0,65 lần, thấp hơn đáng kể so với mức thông thường 0,9–1 lần. Nói cách khác, dù lượng tiền bơm ra nền kinh tế lớn, nhưng do dòng tiền còn bị “ách tắc” ở nhiều khâu, đặc biệt trong giải ngân đầu tư công và lưu thông vốn trong khu vực tư nhân, nên chưa tạo áp lực lên giá cả hàng hóa, dịch vụ.
“Tiền ra nhiều nhưng không chảy nhanh, không xoay vòng mạnh, vì vậy lạm phát không dâng cao”, TS. Cấn Văn Lực phân tích. Nhờ vậy, chỉ số lạm phát tổng thể và lạm phát cơ bản trong 8 tháng đầu năm 2025 đều chỉ nhỉnh hơn 3%, mức được coi là an toàn và thấp hơn nhiều nước trong khu vực.
TS. Cấn Văn Lực cho biết tăng trưởng năm nay nhiều khả năng đạt 8%, và có thể hướng tới 9–10% trong giai đoạn 5 năm tới, mức cao nhất khu vực. Các động lực chính bao gồm xuất khẩu ròng, tiêu dùng, đầu tư, cùng với đà phục hồi của chứng khoán và bất động sản.
Đặc biệt, đầu tư công được coi là “lá bài chủ chốt”. Năm 2025, kế hoạch giải ngân gần 900.000 tỷ đồng (tăng 31% so với năm ngoái). “Nếu giải ngân 100%, GDP có thể cộng thêm 1,8–2 điểm phần trăm”, ông Lực khẳng định.
Bên cạnh những điểm sáng, ông Lực cũng chỉ rõ nhiều thách thức: Xuất nhập khẩu mất cân đối, 8 tháng đầu năm, xuất khẩu sang Mỹ tăng 26%, nhưng nhập khẩu từ Trung Quốc cũng tăng 27%. “Đây là vấn đề cần giải trình với Mỹ để tránh rủi ro bị coi là trung chuyển hàng hóa”, ông lưu ý.
Tỷ giá và dòng vốn ngoại: Đồng Việt Nam mất giá 3,4% so với USD từ đầu năm, một phần do nhập siêu dịch vụ và dòng vốn ngoại dịch chuyển. Tuy nhiên, xu hướng giảm lãi suất của FED sẽ giúp áp lực dịu đi.
Bất động sản và chứng khoán nóng: Chỉ số chứng khoán tăng hơn 30% từ đầu năm, riêng cổ phiếu bất động sản tăng trên 100%. Ông Lực cảnh báo: “Đà tăng này khó bền, thị trường sẽ cần có một cú điều chỉnh”.
