UBCKNN đẩy mạnh các giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2025

Trong thời gian vừa qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý, đồng thời phối hợp tích cực với các Bộ, ngành liên quan quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm từng bước đáp ứng các tiêu chí của các tổ chức đánh giá xếp hạng thị trường hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Bộ Tài chính, UBCKNN đã tổ chức nhiều buổi làm việc, trao đổi, đối thoại với các tổ chức tài chính và xếp hạng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), MSCI, FTSE Russell, Hiệp hội Lưu ký toàn cầu (AGC), Hiệp hội các Thị trường Tài chính và Ngành chứng khoán Châu Á (ASIFMA); các tổ chức này đều đánh giá cao những nỗ lực cải cách của Việt Nam.

Nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp cụ thể trong năm 2025.

Một trong những nội dung trọng tâm là triển khai Thông tư số 68/2024/TT-BTC với một số điều chỉnh quan trọng. Theo quy định mới, nếu NĐTTCNN không thực hiện mua lại cổ phiếu, công ty chứng khoán (CTCK) nơi nhà đầu tư đặt lệnh sẽ phải công bố thông tin về giao dịch không thanh toán, bao gồm cả thông tin đại diện có thẩm quyền của tổ chức. Tuy nhiên, phía FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần công bố danh tính người đại diện. Do đó, UBCKNN đang xem xét sửa đổi phụ lục công bố thông tin của Thông tư theo hướng loại bỏ yêu cầu công bố danh tính đại diện có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, việc triển khai giao dịch không có tiền trước (NPF) vẫn tồn tại một số bất cập khi mỗi CTCK áp dụng cách xử lý khác nhau, chẳng hạn như danh mục chứng khoán bị hạn chế tại một số CTCK, sự khác biệt trong cách xác định số tiền phải có khi đặt lệnh, cũng như quy trình xử lý giao dịch lỗi (fail trade). UBCKNN đã trao đổi với các CTCK để thống nhất cách thức xử lý, hạn chế tối đa sự khác biệt nhằm tạo sự đồng nhất trên thị trường.

Một vấn đề khác liên quan đến room ngoại khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu. Theo Thông tư 68, nếu CTCK dùng tiền để thanh toán giao dịch NPF mà NĐTTCNN thiếu tiền, chứng khoán sẽ được hạch toán vào tài khoản tự doanh của CTCK. Điều này có thể khiến room ngoại bị lấp đầy, dẫn đến việc NĐTTCNN không thể thực hiện giao dịch mua lại. Để khắc phục, hệ thống KRX sẽ cho phép giữ room đến thời điểm T+3, và dự kiến hệ thống KRX sẽ được triển khai sau quá trình kiểm thử, với thời gian vận hành dự kiến vào tháng 5 hoặc tháng 6/2025.

Một bước tiến khác trong việc hiện đại hóa thị trường là xây dựng hệ thống giao tiếp điện tử giữa các CTCK và ngân hàng lưu ký (STP). VSDC đã hoàn thành bổ sung chức năng mới trên Cổng giao tiếp điện tử, cho phép trao đổi thông tin phục vụ giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư. Hệ thống này hiện đã hoàn tất giai đoạn thử nghiệm với các thành viên thị trường và sẽ chính thức đi vào vận hành trong tháng 3/2025.

Để đảm bảo tính minh bạch và chuẩn bị cho hệ thống KRX, các Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) và VSDC sẽ công bố đầy đủ các tính năng cải tiến và điểm khác biệt của hệ thống trước khi triển khai chính thức. Thời gian công bố dự kiến vào tháng 4/2025.

Một sáng kiến quan trọng khác là việc triển khai tài khoản giao dịch tổng (OTA - Omnibus trading account). Đây là tài khoản cho phép công ty quản lý quỹ thực hiện mua/bán chứng khoán đồng thời cho tất cả các quỹ mà công ty đó quản lý mà không cần đặt lệnh riêng lẻ cho từng quỹ. Việc triển khai tài khoản giao dịch tổng sẽ giúp nhà đầu tư tổ chức nước ngoài và các công ty quản lý quỹ đơn giản hóa quy trình giao dịch và đảm bảo khớp lệnh ở cùng một mức giá. UBCKNN đang nghiên cứu triển khai, trước mắt áp dụng cho các quỹ đầu tư nước ngoài. Trước tháng 8/2025, UBCKNN sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 120/2020/TT-BTC để bổ sung quy định về tài khoản tổng và làm rõ quy trình phân bổ lệnh giao dịch tổng.

Ngoài ra, thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đang hướng đến việc triển khai cơ chế thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP - Central Counterparty) nhằm tăng cường tính an toàn và hiệu quả trong giao dịch. Một số công việc cần thực hiện gồm thành lập công ty con của VSDC, hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và thành viên, đồng thời cho phép ngân hàng thương mại (NHTM) trở thành thành viên bù trừ. Cơ chế này dự kiến sẽ được triển khai trong năm 2026, sau khi NHNN cấp phép cho các ngân hàng tham gia.

Để hỗ trợ việc nâng hạng thị trường chứng khoán, UBCKNN cũng đang thành lập nhóm đối thoại chính sách nhằm trao đổi với các cơ quan quản lý về những khó khăn mà nhà đầu tư nước ngoài đang gặp phải. Nhóm đối thoại này sẽ bao gồm đại diện UBCKNN, chuyên gia, quỹ đầu tư, tổ chức đầu tư quốc tế, một số CTCK và ngân hàng lưu ký. Nhóm sẽ chính thức hoạt động từ tháng 3/2025.

Cuối cùng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài, Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN để đơn giản hóa và rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp. Việc sửa đổi này dự kiến sẽ hoàn tất trong tháng 3/2025.

Những kế hoạch triển khai này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả và tính minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam mà còn tạo tiền đề quan trọng cho việc nâng hạng thị trường, thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế trong thời gian tới.

>> Công ty chứng khoán tiết lộ thời điểm vận hành hệ thống KRX và nâng hạng thị trường