Vị lãnh tụ Cuba từng là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất vượt Vĩ tuyến 17, tới vùng chiến sự Việt Nam giữa chiến tranh khốc liệt
Chuyến thăm đó là biểu tượng cao nhất cho tình đoàn kết, ủng hộ mạnh mẽ của Tổng Tư lệnh Fidel Castro và nhân dân Cuba đối với Việt Nam.
Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba - Raul Castro, từng phát biểu trong lễ chuyển giao chức vụ Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba (2/2008): “Fidel là Fidel! Không ai ở Cuba có thể thay thế được Fidel. Sự nghiệp của người sẽ còn sống mãi đối với mọi thế hệ cách mạng Cuba.”
Cuộc đời của lãnh tụ Fidel luôn gắn liền với những bản anh hùng ca bất diệt và những chặng đường vẻ vang của cách mạng Cuba. Ông là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn, là biểu tượng cho tinh thần kiên cường đấu tranh vì độc lập dân tộc và khát vọng đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.
Cuộc đời huyền thoại
Fidel Castro (1926 - 2016) sinh ra trong một gia đình khá giả tại thị trấn nhỏ Biran. Tuy nhiên, ông đã lựa chọn con đường vô sản, quyết dấn thân để đấu tranh vì công lý cho nhân dân lao động.
Tên tuổi Fidel gắn liền với vận mệnh đất nước và đời sống của nhân dân Cuba kể từ thời điểm ông phát động cuộc tấn công pháo đài Moncada vào ngày 26/7/1953 nhằm lật đổ chế độ quân sự do Batista cầm quyền.
Dù cuộc tấn công thất bại, Fidel và các chiến sĩ cách mạng bị bắt và đưa ra xét xử, nhưng chính tại phiên tòa này, ông đã tự biện hộ bằng bài phát biểu vang dội mang tên: “Lịch sử sẽ phán quyết tôi vô tội”.
Trận tiến công trại lính Moncada là cuộc đấu tranh vũ trang đầu tiên của cách mạng Cuba, đánh dấu bước ngoặt trong nhận thức chiến lược của Fidel: “Kẻ thù sợ nhất nhân dân khi họ cầm vũ khí đấu tranh; đấu tranh vũ trang phải đi đầu”. Cuộc tấn công này trở thành hạt giống cách mạng do chính tay Fidel ươm trồng.
Ngày 1/1/1959, Batista phải chạy ra nước ngoài. Quân khởi nghĩa do Fidel lãnh đạo tiến vào Thủ đô, lập nên chính quyền cách mạng lâm thời – khởi đầu cho một kỷ nguyên mới, nơi người dân Cuba được làm chủ vận mệnh của chính mình.
Sau thắng lợi, Fidel Castro nhanh chóng thực hiện các hoạt động ngoại giao cấp cao và trở thành nguyên thủ quốc gia nổi bật trên chính trường quốc tế, với mục tiêu tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè năm châu và phản đối chính sách cấm vận từ Mỹ.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Cuba do Fidel đứng đầu, đất nước này đã trải qua hơn 60 năm chuyển mình sâu sắc. Cuba hiện có hệ thống y tế thuộc hàng đầu thế giới; tỷ lệ biết chữ lên tới 98% và 100% trẻ em được đến trường với nền giáo dục hoàn toàn miễn phí.
Nguyên thủ đầu tiên đến vùng chiến sự Việt Nam giữa khói lửa chiến tranh
Từ nhiều thập kỷ qua, trong trái tim người Việt, Cuba và lãnh tụ Fidel Castro luôn là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần quật cường và khát vọng tự do. Nhân dân Việt Nam dành cho Cuba, cho Fidel tình cảm tin yêu, sự khâm phục và đồng cảm sâu sắc.
Cuba là quốc gia đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (12/1961); quốc gia đầu tiên thành lập Ủy ban đoàn kết với Việt Nam (9/1963) và là nước duy nhất lập Sứ quán bên cạnh Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại vùng giải phóng (tháng 7/1967).
Đặc biệt, ngày 15/9/1973, lãnh tụ Fidel Castro đã tới thăm Quảng Trị (nơi có Vĩ tuyến 17 dọc theo sông Bến Hải) trong bối cảnh vùng đất này mới giải phóng, Hiệp định Paris vừa được ký kết, trụ sở Chính phủ cách mạng lâm thời đã được xây dựng và ra mắt tại tỉnh. Ông đã tới thăm Đông Hà và một số địa phương, sau đó đã tham dự cuộc mít tinh của hàng nghìn người dân Quảng Trị.
Giữa lúc chiến tranh vẫn khốc liệt, chuyến thăm của Fidel Castro là minh chứng cao nhất cho tình đoàn kết, là lời khẳng định mạnh mẽ về sự ủng hộ của nhân dân Cuba đối với Việt Nam, là sự cảm phục trước cuộc kháng chiến kiên cường không chỉ vì độc lập – thống nhất đất nước, mà còn cho lý tưởng tự do và quyền tự quyết của các dân tộc trên thế giới.
Fidel là người lèo lái con thuyền cách mạng Cuba vượt qua muôn vàn giông tố do các thế lực phản động gây ra. Ông từng là mục tiêu của hàng loạt âm mưu ám sát, nhưng vẫn quyết tâm đến thăm Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam khi chiến sự chưa chấm dứt.
Đó không chỉ là sự hiện diện mang ý nghĩa chính trị mà còn là nguồn cổ vũ tinh thần to lớn với bộ đội và nhân dân Việt Nam trên con đường tiến về giải phóng Sài Gòn, hoàn thành tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào, Bắc – Nam thống nhất”.
Tại chiến trường Quảng Trị, Chủ tịch Fidel Castro đã vượt Dốc Miếu, nơi từng là hàng rào điện tử McNamara, đến Đông Hà, rồi ngược Đường 9 tới Khu Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở huyện Cam Lộ. Tại đây, ông đã phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam trên Cao điểm 241 – căn cứ Carol, giữa đống hoang tàn của chiến tranh, cùng quân và dân Quảng Trị.
Chuyến thăm lịch sử của vị nguyên thủ đầu tiên và duy nhất đến chiến trường miền Nam Việt Nam còn lưu lại một tuyên ngôn bất hủ, thể hiện trọn vẹn nghĩa tình sắt son của ông cũng như của nhân dân Cuba: “Vì Việt Nam, nhân dân Cuba sẵn sàng hiến dâng cả giọt máu của mình”.
