Xuất khẩu bùng nổ không cứu được GDP Trung Quốc
Trung Quốc khẳng định nền kinh tế vẫn đang đi đúng hướng để đạt mục tiêu tăng trưởng trong năm nay, bất chấp GDP quý III chỉ ghi nhận mức tăng yếu nhất trong vòng 12 tháng, nhờ xuất khẩu bùng nổ giúp bù đắp đà chững lại của các lĩnh vực khác.
Theo số liệu được Cục Thống kê Quốc gia (NBS) công bố ngày 20/10, GDP Trung Quốc tăng 4,8% so với cùng kỳ năm trước trong 3 tháng kết thúc vào tháng 9, nhỉnh hơn dự báo của giới phân tích.
Cơ quan này nhận định kết quả tăng trưởng trong ba quý đầu năm đã tạo “nền tảng vững chắc” để hoàn thành mục tiêu cả năm khoảng 5%.
Báo cáo này được công bố ngay trước thềm Hội nghị toàn thể lần thứ IV (Fourth Plenum), sự kiện chính trị quan trọng nơi các nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ bàn thảo kế hoạch phát triển 5 năm tới.
Cùng thời điểm, căng thẳng thương mại với Mỹ lại leo thang khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent dự kiến gặp Phó Thủ tướng Hà Lập Phong tại Malaysia để chuẩn bị cho cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình vào cuối tháng này. Ông Trump cho biết Washington sẽ tập trung vào ba vấn đề then chốt: đất hiếm, fentanyl và đậu nành.
Tăng trưởng “vừa đủ”, áp lực kích thích giảm bớt
Tốc độ tăng trưởng 5,2% trong 9 tháng giúp giảm phần nào áp lực phải tung thêm các gói kích thích mới. Ding Shuang, kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc và Bắc Á tại Standard Chartered, cho rằng Bắc Kinh có thể trì hoãn việc cắt giảm lãi suất 10 điểm cơ bản mà thị trường từng dự báo.
Tuy vậy, dữ liệu công bố hôm thứ Hai vẫn hé lộ nhiều tín hiệu đáng lo. Doanh số bán lẻ tăng chậm nhất kể từ tháng 11 năm ngoái, trong khi đầu tư tài sản cố định ghi nhận mức giảm lần đầu tiên kể từ năm 2020. Điểm sáng hiếm hoi là sản lượng công nghiệp bất ngờ tăng 6,5% trong tháng 9, vượt toàn bộ dự báo của giới phân tích.
“Tăng trưởng đang chậm lại, nhưng mức độ phân hóa giữa các lĩnh vực là rất lớn,” chuyên gia Ning Zhang, kinh tế trưởng Trung Quốc tại UBS Group, nhận định.
Thị trường chứng khoán khởi sắc nhờ tín hiệu hòa hoãn
Ngay sau khi số liệu được công bố, chứng khoán Trung Quốc tăng mạnh: chỉ số CSI 300 có lúc nhích 1,3%, còn chỉ số các cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Hong Kong tăng tới 2,5% giữa phiên, nhờ tâm lý lạc quan khi ông Trump phát tín hiệu hạ nhiệt căng thẳng thương mại.
Động lực chính giúp Trung Quốc duy trì tốc độ tăng trưởng là xuất khẩu kỷ lục – được thúc đẩy bởi nhu cầu toàn cầu đối với hàng hóa sản xuất trong nước. Tuy nhiên, dưới bề mặt là hàng loạt điểm yếu: giảm phát kéo dài, cạnh tranh khốc liệt làm xói mòn lợi nhuận doanh nghiệp, và tiêu dùng vẫn ì ạch sau cú sốc bất động sản.
Đầu tư giảm sút phản ánh tâm lý bi quan lan rộng trong nền kinh tế. Sự sụt giảm chủ yếu đến từ lĩnh vực bất động sản, song đầu tư vào hạ tầng và sản xuất cũng chậm lại đáng kể.
Đáng chú ý, đầu tư hạ tầng chỉ tăng 1,1% trong 9 tháng đầu năm, mức thấp nhất kể từ 2020, trong khi đầu tư sản xuất giảm mạnh từ gần 10% hồi đầu năm xuống còn 4%.
Để hỗ trợ nền kinh tế, Bộ Tài chính Trung Quốc cho phép các địa phương huy động 500 tỷ nhân dân tệ (70 tỷ USD) từ hạn mức trái phiếu chưa sử dụng để củng cố tài khóa, bao gồm trả nợ doanh nghiệp, giảm nợ ngầm và mở rộng đầu tư tại các tỉnh đủ điều kiện.
“Nhờ hỗ trợ tài khóa mới, đầu tư hạ tầng có thể phục hồi trong quý IV sau khi giảm sâu trong giai đoạn tháng 7–9”, bà Jacqueline Rong, kinh tế trưởng Trung Quốc tại BNP Paribas, nhận định.
GDP danh nghĩa (chưa điều chỉnh theo giá cả) chỉ tăng 3,7% trong quý III, mức thấp nhất kể từ cuối năm 2022. Điều này đồng nghĩa với việc chỉ số giảm phát GDP giảm quý thứ 10 liên tiếp, chuỗi giảm dài nhất trong lịch sử hiện đại của Trung Quốc.
Bắc Kinh đặt kỳ vọng vào “chính sách vĩ mô chủ động hơn”
Theo NBS, chính phủ sẽ tiếp tục “thực thi các chính sách vĩ mô mang tính chủ động và hiệu quả hơn, tập trung ổn định việc làm, doanh nghiệp, thị trường và kỳ vọng, thúc đẩy phát triển chất lượng cao để duy trì tăng trưởng bền vững”.
Mặc dù Kế hoạch 5 năm lần thứ 15 chưa được thông qua hoàn chỉnh (dự kiến công bố vào tháng 3 năm sau), nhưng một số quyết sách lớn có thể được tiết lộ sau khi hội nghị toàn thể kết thúc vào thứ Năm tuần này.
Giới quan sát quốc tế đang dõi theo liệu ông Tập Cận Bình có sẵn sàng đặt trọng tâm thực sự vào việc chuyển hướng tăng trưởng sang tiêu dùng nội địa, bước đi có thể giúp giảm mất cân đối thương mại kéo dài và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các quan chức cấp cao Trung Quốc đã phát tín hiệu ưu tiên chi tiêu cho giáo dục, việc làm và an sinh, đặc biệt sau khi ông Trump tái đắc cử. Tuy nhiên, cho tới nay, Bắc Kinh vẫn mới chỉ đưa ra các bước đi thận trọng và chưa công bố mục tiêu cụ thể.
