Xuất khẩu điều nhân tăng vọt, nhập khẩu điều thô sụt giảm khiến tồn kho cạn kiệt
Sự thay đổi này đang tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp.
Ngành điều Việt Nam đang trải qua một giai đoạn biến động lớn khi xuất khẩu điều nhân tăng mạnh trong năm 2024, trong khi nhập khẩu điều thô sụt giảm đáng kể, dẫn đến tình trạng tồn kho cạn kiệt. Sự thay đổi này đang tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp trong ngành, đồng thời tác động không nhỏ đến chiến lược kinh doanh trong năm 2025.
Xuất khẩu điều nhân đạt đỉnh cao mới
Xuất khẩu hạt điều của Việt Nam từng đạt đỉnh cao kỷ lục vào năm 2021, với giá trị ấn tượng 3,63 tỷ USD. Tuy nhiên, năm 2022 chứng kiến sự sụt giảm đáng kể khi kim ngạch xuất khẩu giảm 10,3% về lượng và 15,1% về giá trị, chỉ còn 519.782 tấn và 3,08 tỷ USD. Đến năm 2023, xuất khẩu hạt điều bắt đầu hồi phục mạnh mẽ, tăng trưởng 18% so với năm trước, đạt 3,6 tỷ USD. Tuy vậy, con số này vẫn chưa thể vượt qua kỷ lục của năm 2021. Năm 2024 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi xuất khẩu hạt điều Việt Nam lập kỷ lục mới, đạt 730 nghìn tấn, trị giá 4,37 tỷ USD. Mức tăng trưởng này tương ứng 13,3% về lượng và 20,2% về giá trị so với năm 2023, khẳng định sự bứt phá mạnh mẽ của ngành hạt điều Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Theo ông Trần Hữu Hậu, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Điều Việt Nam, mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức về mùa vụ và biến động thị trường trong năm qua, ngành nhân điều xuất khẩu của Việt Nam vẫn khẳng định sức mạnh khi tiếp tục nằm trong nhóm 7 mặt hàng nông nghiệp có kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD. Đáng chú ý, Việt Nam tiếp tục duy trì vị thế quốc gia xuất khẩu nhân điều lớn nhất thế giới trong 18 năm liên tiếp. Với việc chiếm khoảng 80% tổng sản lượng nhân điều xuất khẩu toàn cầu, ngành điều Việt Nam đã củng cố vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng nông sản thế giới, đồng thời khẳng định uy tín và chất lượng trên thị trường quốc tế.
 |
| Lũy kế lượng điều nhân xuất khẩu của Việt Nam qua các năm |
Nhập khẩu điều thô giảm mạnh
Ngược lại, nhập khẩu điều thô lại giảm mạnh, chỉ đạt khoảng 1 triệu tấn trong năm 2024, giảm 30% so với năm trước. Nguyên nhân chính được xác định là giá điều thô tại các nước xuất khẩu như Bờ Biển Ngà và Nigeria tăng cao, trong khi chất lượng không ổn định. Ngoài ra, việc một số quốc gia cung cấp điều thô tăng cường chế biến nội địa đã làm giảm nguồn cung xuất khẩu sang Việt Nam.
 |
| Lượng điều thô nhập khẩu của Việt Nam các tháng trong 3 năm từ 2022 đến 2024 |
>> 'Át chủ bài' trong kỷ nguyên AI đội giá lên gấp 4 lần, phương Tây chật vật tìm lối thoát
Lượng hàng nhập về Việt Nam trong 6 tháng cuối năm giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, công suất hoạt động của các nhà máy luôn ở mức cao so với cùng kỳ năm trước, sản lượng điều nhân xuất khẩu tăng trưởng dương ở hầu hết các tháng (trừ tháng 2/2024 do trùng với kỳ nghỉ tết Nguyên đán ở Việt Nam), theo đó tồn kho điều thô tại nhà máy gần như cạn kiệt. Theo VINACAS, tính đến cuối năm 2024, lượng điều tồn kho chỉ đủ đáp ứng khoảng 2 tháng sản xuất, so với mức trung bình 4-5 tháng những năm trước.
Điều này đặt ra thách thức lớn cho ngành trong năm 2025, khi nhu cầu toàn cầu dự kiến tiếp tục tăng.
Triển vọng năm 2025
Các chuyên gia nhận định, mặc dù ngành điều đang đối mặt với khó khăn ngắn hạn về nguồn cung, triển vọng dài hạn vẫn rất tích cực nhờ nhu cầu toàn cầu tăng cao.
Quy mô thị trường hạt điều toàn cầu năm 2024 được định giá 7,78 tỷ USD và dự kiến sẽ đạt 8,14 tỷ USD vào năm 2025, tiếp tục tăng lên 11,67 tỷ USD vào năm 2033, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 4,6% trong giai đoạn dự báo (2025-33), theo báo cáo của Straits Research.
 |
| Quy mô thị trường hạt điều dự kiến |
Xu hướng ưa chuộng chế độ ăn thuần chay và thực vật đã làm cho nhu cầu về các loại hạt và thực phẩm chế biến từ hạt tăng cao, trong đó có hạt điều... Đây sẽ là cơ hội tốt để ngành Điều Việt Nam bứt tốc hơn nữa trong thời gian tới.
