2 nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam gặp khó

Để kịp bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư trong năm 2025, tỉnh Khánh Hòa đang tập trung tháo gỡ vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng hai dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Theo báo Đấu Thầu, tại dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, tổng diện tích thu hồi hơn 449ha, tác động đến 786 hộ có đất, 43 hộ có tài sản và 6 tổ chức. Công tác đo đạc, kiểm đếm đất và tài sản gắn liền đã cơ bản hoàn tất, bao gồm cả khu tái định cư và khu vực xây dựng nhà máy chính, hiện đang trong giai đoạn quy chủ và niêm yết công khai. Kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng ước tính hơn 5.280 tỷ đồng. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện còn chậm khi xã Phước Dinh mới hoàn thành bước thứ 4 trong 16 bước của quy trình thu hồi đất.

Với dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, công tác kiểm kê đã hoàn tất 100% trên diện tích 405,5ha cần thu hồi, ảnh hưởng tới 534 hộ dân và hơn 1.890 ngôi mộ. Khu chỉnh trang dân cư hiện hữu cũng đã kiểm kê xong 57 hộ với diện tích 7,36ha. Bên cạnh đó, UBND xã Vĩnh Hải đã khảo sát và thống kê diện tích mở rộng vùng đệm cách ly ra 1.000m, dự kiến thu hồi thêm 287ha, tác động tới 447 hộ phải tái định cư, trong đó có khoảng 202ha đất nông nghiệp, 9ha đất ở và 76ha đất do UBND xã quản lý. Tổng chi phí bồi thường ước khoảng 4.500 tỷ đồng.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng cho biết, quá trình sáp nhập hành chính đã ảnh hưởng đến tiến độ giải phóng mặt bằng. Để bù lại, tỉnh yêu cầu khẩn trương giải ngân 3.200 tỷ đồng vốn Chính phủ đã cấp và đề xuất bổ sung 9.000 tỷ đồng từ nguồn đầu tư công, nhằm hoàn thành bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư trong năm nay. Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh sẽ bố trí nhân lực hỗ trợ các xã chi trả tiền bồi thường, phấn đấu xong trước cuối tháng 9/2025.

Theo báo Sài Gòn Giải Phóng, Giám đốc Sở Công Thương Khánh Hòa Hồ Xuân Ninh cho biết, khó khăn lớn nhất của dự án là cơ sở pháp lý. Nghị quyết 41/2009/QH12 của Quốc hội được ban hành từ năm 2009 đã không còn phù hợp ở nhiều nội dung như tổng mức đầu tư, lộ trình thực hiện, nên cần sớm điều chỉnh để có căn cứ triển khai tiếp. Bên cạnh đó, các khu tái định cư cũng phải điều chỉnh diện tích, quy mô cho phù hợp thực tế. Đáng chú ý, quy hoạch năm 2015 quy định vùng cách ly 500m từ hàng rào nhà máy, nhưng ngày 17/4/2025 Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị mở rộng tối thiểu 1km. Sự thay đổi này khiến một số vị trí tái định cư của Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 không còn phù hợp, đòi hỏi các Bộ, ngành thống nhất để đảm bảo tính pháp lý và khả thi.

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được Quốc hội thông qua chủ trương tiếp tục đầu tư vào tháng 11/2024, gồm hai nhà máy với tổng cộng bốn tổ máy, công suất khoảng 4.600MW. Ninh Thuận 1 đặt tại xã Phước Dinh, còn Ninh Thuận 2 tại xã Vĩnh Hải (tỉnh Khánh Hòa). Khoảng 1.153 hộ dân sẽ phải di dời để thực hiện dự án. Hiện vùng dự án đã hoàn thành kiểm kê và đang xác minh nguồn gốc đất, giải quyết tranh chấp để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng.