Basel III tới gần, ngân hàng Việt đồng loạt nhập cuộc đua tăng vốn

“Chạy đà” cho chuẩn mực Basel III

Khi Thông tư 14/2025 – bước đệm quan trọng hướng tới chuẩn mực Basel III chính thức có hiệu lực, hệ thống ngân hàng Việt Nam bước vào một giai đoạn “tăng tốc” về vốn. Từ các nhà băng hàng đầu đến nhóm tư nhân, hàng loạt phương án tăng vốn đang được triển khai song song: chia cổ tức bằng cổ phiếu, phát hành riêng lẻ cho đối tác chiến lược, phát hành cổ phiếu thưởng và bổ sung vốn cấp 2.

Basel III yêu cầu vốn tự có cao hơn, chất lượng vốn tốt hơn, biên độ an toàn lớn hơn, cùng nhiều bộ chỉ số quản trị rủi ro từ thanh khoản, thị trường đến rủi ro hoạt động. Điều này khiến nhiều ngân hàng buộc phải đánh giá lại năng lực chống chịu trước biến động kinh tế vĩ mô.

Những chỉ số như hệ số an toàn vốn (CAR), đệm vốn bảo toàn, hệ số đòn bẩy hay tỷ lệ vốn cấp 1… đều đặt ra mức chuẩn mới, cao và nghiêm ngặt hơn Basel II. Các ngân hàng có quy mô tài sản lớn nhưng vốn mỏng sẽ chịu áp lực lớn nhất, bởi chỉ số CAR có thể sụt nhanh khi tăng trưởng tín dụng mạnh.

Hàng loạt nhà băng nhập cuộc đua tăng vốn

Tính đến tháng 11/2025, tổng vốn điều lệ của 28 ngân hàng đạt hơn 926.000 tỷ đồng, tăng gần 16% so với cuối năm 2024. Hầu hết đều đã hoàn tất hoặc công bố kế hoạch tăng vốn từ vài nghìn tới hàng chục nghìn tỷ đồng.

Trong nhóm Big4, Vietcombank (VCB) dẫn đầu về quy mô tăng vốn. Đầu năm, ngân hàng phát hành hơn 2,76 tỷ cổ phiếu trả cổ tức (tỷ lệ 49,5%), nâng vốn điều lệ thêm 27.667 tỷ đồng lên 83.557 tỷ đồng. Đồng thời, kế hoạch chào bán riêng lẻ hơn 543 triệu cổ phiếu (tương đương 5.431 tỷ đồng) cũng đã được ĐHĐCĐ thông qua, thể hiện sự chủ động trong việc áp dụng sớm Basel III.

BIDV (BID) tăng vốn mạnh không kém. Sau khi hoàn tất phát hành gần 1,2 tỷ cổ phiếu thưởng và chào bán riêng lẻ hơn 123,85 triệu cổ phiếu, vốn điều lệ BIDV đạt 70.214 tỷ đồng. Sắp tới, ngân hàng dự kiến phát hành thêm 2,16 tỷ cổ phiếu, nâng vốn lên gần 91.870 tỷ đồng, trở thành “quán quân” vốn điều lệ mới của hệ thống.

VietinBank (CTG) cũng đã được “bật đèn xanh” cho kế hoạch phát hành gần 2,4 tỷ cổ phiếu để chia cổ tức các năm trước, tương đương tăng thêm 23.971 tỷ đồng. Sau phát hành, vốn điều lệ dự kiến đạt 77.670 tỷ đồng, củng cố vị thế trong nhóm dẫn đầu.

Trong nhóm tư nhân, MB (MBB) gây chú ý khi nâng vốn lên 80.550 tỷ đồng, tăng thêm 27.487 tỷ đồng sau 2 lần phát hành cổ phiếu để chia cổ tức vào tháng 2/2025 và tháng 8/2025. MB hiện đứng thứ hai toàn hệ thống về vốn điều lệ, chỉ sau BIDV.

Nhiều ngân hàng khác cũng ghi dấu ấn với mức tăng vốn ấn tượng. SHB tăng vốn lên 45.942 tỷ đồng, ACB đạt 51.366 tỷ đồng, MSB đạt 31.200 tỷ đồng, VIB đạt 34.040 tỷ đồng, LPBank đạt 29.873 tỷ đồng, trong khi Nam A Bank đạt 17.157 tỷ đồng.

Đáng chú ý, càng về cuối năm, cuộc đua tăng vốn của các ngân hàng càng nóng lên với kế hoạch phát hành cổ phiếu để trả cổ tức bằng hoặc phát hành cho cổ đông hiện hữu, chào bán riêng lẻ, hoặc phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động (ESOP) hoặc bằng kết hợp các hình thức trên.

Gần nhất, SHB vừa trình cổ đông phương án phát hành 459 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, 200 triệu cổ phiếu riêng lẻ và 90 triệu cổ phiếu ESOP. Nếu hoàn tất, vốn điều lệ SHB sẽ tăng thêm gần 7.500 tỷ đồng, lên tối đa 53.442 tỷ đồng.

HDBank (HDB) cũng thông qua kế hoạch tăng vốn từ 38.594 tỷ lên 50.172 tỷ đồng, bao gồm phát hành gần 965 triệu cổ phiếu trả cổ tức 2024 và phát hành tối đa 193 triệu cổ phiếu thưởng. Kế hoạch này được triển khai ngay sau khi HDBank vừa hoàn tất đợt tăng vốn thêm 3.493 tỷ đồng trong tháng 11.

TPBank (TPB) cũng chốt danh sách phát hành hơn 132 triệu cổ phiếu trả cổ tức năm 2024, nâng vốn điều lệ lên 27.740 tỷ đồng.

ABBank (ABB) được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận tăng vốn thêm 3.622 tỷ đồng, tương đương tăng 35%, đưa vốn điều lệ gần 13.973 tỷ đồng.

Sacombank (STB), sau 10 năm không tăng vốn, đang dự kiến phát hành khoảng 343 triệu cổ phiếu, nâng vốn điều lệ lên 22.282 tỷ đồng. Các ngân hàng quy mô nhỏ như Vietbank hay PGBank cũng đang hoàn tất kế hoạch đưa vốn điều lệ vượt mốc 10.000 tỷ đồng.

Việc dồn dập tăng vốn được dự báo sẽ khiến thứ tự bảng xếp hạng vốn điều lệ của các ngân hàng tiếp tục có nhiều thay đổi trong thời gian tới. BIDV hướng tới vị trí số 1 với gần 92.000 tỷ đồng, Vietcombank tiến sát 89.000 tỷ đồng sau đợt phát hành riêng lẻ, trong khi MB và VietinBank cũng bám đuổi sát sao khi hoàn tất toàn bộ các đợt tăng vốn.

Xu hướng này cho thấy hệ thống ngân hàng Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc vốn quy mô lớn nhằm chuẩn bị cho Basel III, vừa là áp lực nhưng đồng thời cũng là cơ hội nâng sức cạnh tranh và cải thiện khả năng chống chịu trong bối cảnh kinh tế đầy biến động.

Không chỉ là tuân thủ: Basel III đặt nền móng cho hệ thống ngân hàng Việt đạt chuẩn toàn cầu

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (ĐH Nguyễn Trãi), cho biết bước sang năm 2025, làn sóng tăng vốn của các ngân hàng Việt không chỉ nhằm đáp ứng Basel III mà còn thể hiện tư duy phát triển mới: xây dựng nền tảng vững chắc để từng bước khẳng định vị thế tài chính trong khu vực và hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế.

Theo ông Huy, trong bối cảnh dòng vốn toàn cầu dịch chuyển mạnh và tiêu chuẩn an toàn vốn ngày càng khắt khe, việc tăng vốn mang ý nghĩa vượt khỏi phạm vi ngành ngân hàng. Đây là quá trình hình thành “hạ tầng tài chính cấp độ cao”, nơi chất lượng vốn, năng lực quản trị rủi ro và tính minh bạch được nâng lên tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Basel III với yêu cầu về vốn chủ sở hữu chất lượng cao, bộ đệm vốn chống chu kỳ và các chỉ tiêu thanh khoản chuẩn quốc tế là một thách thức lớn. Tuy nhiên, ông Huy nhấn mạnh đây cũng là “bài kiểm tra thể chế”, giúp Việt Nam chứng minh năng lực chống chịu, quản trị rủi ro và đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư toàn cầu. Việc tăng vốn vì thế không chỉ là tuân thủ, mà là bước nâng cấp vị thế của hệ thống ngân hàng Việt Nam trên sân chơi quốc tế.

Năm 2025, tăng vốn còn mở rộng dư địa tín dụng cho các lĩnh vực chiến lược như chuyển đổi xanh, công nghệ cao, hạ tầng số, logistics hay AI. Khi nền tảng vốn mạnh hơn, ngân hàng có điều kiện tài trợ cho các dự án lan tỏa, tạo hiệu ứng kép: thúc đẩy tăng trưởng và nâng sức cạnh tranh quốc gia. Đây cũng là cách nhiều trung tâm tài chính trong khu vực đi lên – từ hệ thống ngân hàng có tầm nhìn và khả năng dẫn dắt dòng vốn.

Trong môi trường cạnh tranh toàn cầu, hệ thống ngân hàng có vốn hóa mạnh sẽ quyết định vị thế quốc gia. Điều này cho phép ngân hàng đầu tư sâu vào công nghệ, nâng cấp quản trị, thu hút nhà đầu tư chiến lược, phát triển ngân hàng số và cải thiện xếp hạng tín nhiệm – những yếu tố then chốt để Việt Nam hấp dẫn hơn trong mắt các định chế tài chính quốc tế.

Tất nhiên, cuộc đua tăng vốn cũng đòi hỏi kỷ luật thị trường cao hơn, đặc biệt về minh bạch thông tin và quản trị rủi ro. Nhưng nếu thực hiện bài bản, đây sẽ là cú hích giúp hệ thống ngân hàng Việt bước vào giai đoạn phát triển chất lượng cao, giảm rủi ro hệ thống và tăng khả năng hội nhập.

Theo ông Huy, việc đẩy mạnh tăng vốn trong năm 2025 không chỉ để đáp ứng Basel III, mà là bước đi chiến lược nhằm hình thành một hệ thống ngân hàng đạt chuẩn quốc tế, đủ năng lực phục vụ mục tiêu lớn hơn: đưa Việt Nam trở thành trung tâm tài chính mới của khu vực, nơi dòng vốn toàn cầu được kết nối và nuôi dưỡng cho những động lực tăng trưởng của thế kỷ 21.