Bệnh viện Bạch Mai chỉ ra 5 nguyên nhân tăng khả năng đột quỵ khi nắng nóng

Gần đây, giữa lúc miền Bắc đang trải qua đợt nắng nóng gay gắt, mạng xã hội lan truyền thông tin với nội dung: "Cứ tăng 1 độ C thì nguy cơ đột quỵ tăng 10%". Thông tin này đã khiến nhiều người hoang mang, lo lắng.

Thông tin "1°C = 10% nguy cơ đột quỵ" là vô căn cứ

BSCKII. Nguyễn Tiến Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai khẳng định: Không có nghiên cứu chính thống nào của Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hay các hiệp hội y khoa uy tín đưa ra một con số tỷ lệ chính xác và đơn giản như vậy (1°C = 10%) để mô tả mối liên hệ giữa nhiệt độ và nguy cơ đột quỵ.

Nguy cơ đột quỵ phụ thuộc vào nhiều yếu tố phức tạp như tiền sử bệnh (đột quỵ, tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường...), độ tuổi, tình trạng sức khỏe hiện tại, mức độ hoạt động thể chất, khả năng tiếp cận môi trường mát mẻ, tình trạng mất nước, mức độ tuân thủ điều trị, các yếu tố môi trường (độ ẩm, ô nhiễm không khí) và thời gian phơi nhiễm với nhiệt độ cao. Vì vậy, không thể rút gọn mối liên hệ này thành một công thức đơn giản dựa trên nhiệt độ.

Các nghiên cứu chỉ ra mối tương quan chứ không phải tỷ lệ cố định. Nhiều nghiên cứu dịch tễ học (trong đó có một số được WHO trích dẫn về tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe) cho thấy: Các đợt nắng nóng cực đoan làm tăng đáng kể tỷ lệ nhập viện và tử vong do bệnh tim mạch, trong đó có đột quỵ – đặc biệt ở các nhóm dễ bị tổn thương. Tuy nhiên, mức độ tăng này không đồng đều và không thể quy định thành tỷ lệ phần trăm cho mỗi độ tăng nhiệt.

Bác sĩ Dũng nhấn mạnh, thông tin đang lan truyền là gây hiểu lầm và tạo tâm lý lo lắng không cần thiết: Việc đưa ra một con số giật gân nhưng thiếu căn cứ không giúp ích cho phòng bệnh, mà chỉ khiến cộng đồng, nhất là người có bệnh nền, hoang mang quá mức.

Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo người dân nên tỉnh táo, tìm hiểu thông tin từ các nguồn chính thống như trang web của Bộ Y tế, các bệnh viện tuyến Trung ương, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO) và các hiệp hội y khoa uy tín.

Nguyên nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ khi nắng nóng

Theo Vietnamnet, bác sĩ Dũng cho biết một số nguyên nhân phổ biến làm gia tăng nguy cơ đột quỵ khi trời nắng nóng bao gồm:

- Mất nước nghiêm trọng: Nhiệt độ cao khiến cơ thể nhanh chóng mất nước và điện giải, làm máu đặc lại, giảm thể tích tuần hoàn. Tim phải hoạt động nhiều hơn, dễ hình thành cục máu đông – nguyên nhân chủ yếu gây đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

- Áp lực lên hệ tim mạch: Để làm mát cơ thể, tim và mạch máu phải làm việc nhiều hơn, gây gánh nặng lên hệ tim mạch, đặc biệt ở người có bệnh nền. Điều này có thể dẫn đến đau tim, suy tim, tăng huyết áp đột ngột và nguy cơ đột quỵ tái phát.

- Khó điều hòa thân nhiệt: Người cao tuổi hoặc từng bị đột quỵ thường khó tự điều chỉnh thân nhiệt, dễ rơi vào trạng thái kiệt sức hoặc sốc nhiệt – tình trạng nguy hiểm tính mạng.

- Ảnh hưởng từ thuốc: Một số loại thuốc điều trị tim mạch hoặc đột quỵ (đặc biệt là thuốc lợi tiểu) có thể khiến tình trạng mất nước trở nên trầm trọng hơn, gây khó khăn cho cơ thể trong việc thích nghi với nhiệt độ cao.

- Tăng viêm và stress oxy hóa: Nhiệt độ cao làm gia tăng phản ứng viêm và stress oxy hóa trong cơ thể, gây tổn thương mạch máu và làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm trong thời tiết nắng nóng, bác sĩ Dũng khuyến cáo người dân nên thực hiện một số giải pháp sau:

1. Uống đủ nước: Sử dụng nước lọc hoặc nước điện giải thường xuyên, kể cả khi chưa cảm thấy khát. Tránh đồ uống có đường, cà phê, rượu bia. Theo dõi màu nước tiểu – màu vàng sẫm là dấu hiệu của mất nước.

2. Tránh ra ngoài khi nắng gắt: Hạn chế ra ngoài từ 10h đến 16h. Nếu buộc phải ra ngoài, cần đội mũ rộng vành, mặc quần áo thoáng mát, sử dụng kem chống nắng.

3. Giữ cơ thể mát mẻ: Sử dụng quạt, điều hòa, tắm nước mát hoặc lau người bằng khăn ướt. Đóng rèm cửa và dùng máy phun sương để tăng độ ẩm không khí.

4. Chế độ ăn uống hợp lý: Ưu tiên rau xanh, trái cây giàu nước như cam, dưa hấu... Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ngọt và tránh ăn quá no.

5. Theo dõi sức khỏe thường xuyên: Đo huyết áp định kỳ, tuân thủ đúng phác đồ điều trị, không tự ý thay đổi hoặc ngừng thuốc.

6. Nhận biết dấu hiệu sớm của đột quỵ (FAST): F (Face): Méo mặt, xệ miệng; A (Arm): Yếu tay/chân một bên; S (Speech): Nói khó, nói ngọng; T (Time): Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.

Ngoài ra, người dân cần phân biệt rõ giữa kiệt sức do nhiệt (biểu hiện: vã mồ hôi, da lạnh, mạch nhanh yếu, buồn nôn, chuột rút) và sốc nhiệt (thân nhiệt trên 40°C, da đỏ khô, lú lẫn, co giật, bất tỉnh). Cả hai đều là tình trạng cấp cứu khẩn cấp, cần được xử lý kịp thời.