Bệnh viện ghép thận, gan, tim đầu tiên tại Việt Nam và hành trình đưa nền y học Việt lên bản đồ ghép tạng thế giới

Ngày 4/6/1992, Bệnh viện Quân y 103 đã tiến hành ca ghép thận trên người đầu tiên tại Việt Nam cho ông Vũ Mạnh Đoan, người cho thận là ông Vũ Mạnh Toàn (ông Đoan và ông Toàn là hai anh em ruột). Sự kiện đánh dấu bước phát triển mới của nền y học nước nhà, đồng thời mở ra triển vọng cho việc điều trị bệnh nhân suy thận.

Cũng sau ca ghép thận này, Bệnh viên Quân y 103 đã làm chủ kỹ thuật. Trong nhóm người bệnh đầu tiên được đội ngũ bác sĩ của bệnh viện thực hiện phải kể đến trường hợp ông Lê Thanh Nghiêm (tỉnh Phú Yên), được ghép thận vào đầu tháng 7/1993. Trường hợp này là một trong những ca ghép thận thành công nhất được thực hiện tại Bệnh viện Quân y 103, bởi suốt 30 năm qua, ông Lê Thanh Nghiêm đã sống khỏe mạnh và không ngừng cống hiến cho xã hội.

Đặc biệt, Bệnh viện Quân y 103 cũng đã hợp tác và phát triển kỹ thuật ghép thận với Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, Việt Đức, BV Trung ương Huế, BV Nhân dân Gia Định, BV Nhi Trung ương, BV Nhân dân 115... chuyển giao kỹ thuật ghép thận cho BV Đà Nẵng, BV 198 (Bộ Công an), BV Đa khoa Xanh Pôn, BV Đa khoa Trung ương Thái Nguyên...

Ngày 31/1/2004, Bệnh viện Quân y 103 tiến hành ca ghép gan trên người đầu tiên ở Việt Nam tại phòng mổ của Viện Bỏng Quốc gia. Bệnh nhân được ghép gan là Nguyện Thị Diệp, khi đó 9 tuổi, quê ở xã Hải Minh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Người cho gan là ông Nguyễn Quốc Phòng, 31 tuổi (vào năm 2004).

Đây được đánh giá là ca phẫu thuật lớn bởi nó được tiến hành trong 17 giờ liên tục (bắt đầu từ 8 giờ 30 phút ngày 31/1, kết thúc 1 giờ sáng ngày 1/2/2004). Tuy nhiên, sau gần 17 năm kể từ khi thực hiện ca ghép gan từ người cho sống cùng huyết thống đầu tiên ở Việt Nam, Nguyễn Thị Diệp, xã Hải Minh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định đã ra đi vào rạng sáng 29/11/2020 ở tuổi 25.

Ngày 17/6/2010, tại Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y, Bộ Quốc phòng, các cán bộ y, bác sĩ đã tiến hành thành công ca ghép tim đầu tiên tại Việt Nam. Được biết, bệnh nhân được ghép tim thành công là anh Bùi Văn Nam, 48 tuổi (quê Nam Định) bị bệnh cơ tim thể dãn, suy tim độ 4. Tim được ghép từ người cho chết não. Cuộc phẫu thuật kéo dài 1 giờ 55 phút. Ở thời điểm đó, đây được coi là bước ngoặt lớn, đánh dấu kỹ thuật ghép tạng sánh tầm quốc tế của y học Việt Nam.

Vào ngày 6/1/2012, Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam chính thức công nhận Bệnh viện 103 thuộc Học viện Quân Y (Hà Nội) là bệnh viện đã tiến hành các ca ghép thận, gan, tim đầu tiên tại Việt Nam. Các cuộc phẫu thuật ghép thận, gan, tim đầu tiên tại Việt Nam là kết quả của sự nỗ lực, quyết tâm cao của đội ngũ thầy thuốc Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân Y. Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam chính thức công nhận đây là kỷ lục Việt Nam.

Năm 2020, Bệnh viện Quân y 103 tiếp tục thực hiện thành công kỹ thuật ghép tạng khó bậc nhất, đó chính là ghép ruột cho hai bệnh nhân đầu tiên tại Việt Nam. Trước đó, thế giới chỉ có 61 trung tâm ghép tạng, ở 19 quốc gia thực hiện được phẫu thuật này. Đặc biệt, hơn 30 năm kể từ ca ghép thận trên người đầu tiên năm 1992, đến nay Bệnh viện Quân y 103 đã ghép thành công gần 1.500 ca.

>> Tỷ lệ người chết não hiến tạng ở Việt Nam thấp nhất thế giới