Bị Bộ Công Thương áp thuế tới 28%, một mặt hàng thép Trung Quốc ‘lách luật’ tràn vào Việt Nam với sản lượng gấp 25 lần

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2025, Việt Nam nhập khẩu hơn 3,1 triệu tấn thép cuộn cán nóng (HRC), giảm 15% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, riêng mặt hàng thép khổ rộng (từ 1.880mm trở lên) nhập từ Trung Quốc lại tăng bất thường, đặc biệt sau khi Bộ Công Thương khởi xướng điều tra và áp thuế chống bán phá giá với một số sản phẩm HRC có xuất xứ từ Trung Quốc và Ấn Độ.

Cụ thể, trong tháng 4/2025, lượng thép HRC khổ rộng nhập từ Trung Quốc lên tới 214.000 tấn – tăng tới 81% so với cả quý I/2025. Tính từ đầu năm đến hết tháng 4, Việt Nam đã nhập tổng cộng 335.000 tấn HRC khổ rộng từ Trung Quốc, cao gấp 4,6 lần so với 6 tháng cuối năm 2024 và gấp tới 25 lần so với 6 tháng đầu năm 2024.

Thép HRC khổ rộng của Trung Quốc tràn vào Việt Nam với sản lượng tăng đột biến

Lý do được cho là các doanh nghiệp Trung Quốc đang “né” thuế bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu loại HRC có chiều rộng từ 1.880mm trở lên – nằm ngoài phạm vi bị điều tra và áp thuế (thuế hiện áp dụng cho loại HRC rộng không quá 1.880mm). Trong khi đó, về bản chất, loại thép khổ rộng này không khác biệt đáng kể so với hàng hóa bị áp thuế.

Ngày 8/3/2025, Bộ Công Thương bắt đầu áp dụng mức thuế chống bán phá giá tạm thời từ 19,38% đến 27,83% đối với HRC từ Trung Quốc. Hàng hóa bị áp dụng thuế là các sản phẩm thép cán nóng có các đặc tính cơ bản như sau: Hàng hóa là một số sản phẩm sắt hoặc thép hợp kim hoặc không hợp kim được cán phẳng; được cán nóng; độ dày từ 1,2mm đến 25,4mm; chiều rộng không quá 1.880mm; chưa được gia công quá mức cán nóng;…

Nhưng ngay sau đó, thị trường ghi nhận sự dịch chuyển rõ rệt sang nhập khẩu các loại có khổ lớn hơn, điển hình là nhóm từ 1.900mm đến 2.000mm.

Hành vi trên có dấu hiệu lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, vi phạm các điều khoản tại Nghị định 10/2018/NĐ-CP và Nghị định 86/2025/NĐ-CP.

Một doanh nghiệp sản xuất thép lớn trong nước cảnh báo: Nếu không có động thái ngăn chặn sớm, xu hướng lách luật này có thể mở rộng sang các loại thép khổ lớn hơn 2.000mm, tiếp tục gây áp lực lên ngành sản xuất trong nước.

Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cũng lên tiếng cho rằng hành động này làm triệt tiêu hiệu lực của chính sách phòng vệ thương mại, gây mất cân bằng thị trường và tạo ra nguy cơ gian lận thương mại có hệ thống. “Không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp nội địa, tình trạng lách thuế nếu kéo dài sẽ làm suy yếu nỗ lực bảo vệ thị trường chính đáng của Việt Nam và ảnh hưởng tới uy tín quốc gia”, VSA cảnh báo.

>>Mỹ ra kết luận cuối cùng về thuế với ống thép nhập khẩu từ Việt Nam, Hòa Phát thoát hiểm