BIS cảnh báo: Kinh tế thế giới bước vào ‘kỷ nguyên bất định’, nguy cơ rạn nứt hệ thống tài chính toàn cầu

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) – tổ chức thường được mệnh danh là “Ngân hàng Trung ương của các Ngân hàng Trung ương” – cảnh báo hệ thống tài chính toàn cầu đang đứng trước nguy cơ lộ rõ các điểm yếu sâu sắc trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang và địa chính trị rạn nứt.

Trong báo cáo thường niên vừa công bố, Tổng Giám đốc BIS sắp mãn nhiệm Agustín Carstens cho biết các cuộc chiến thương mại do Mỹ dẫn đầu cùng những thay đổi chính sách đột ngột đang bào mòn trật tự kinh tế đã được duy trì lâu nay.

Ông nhận định kinh tế toàn cầu đang ở thời điểm “bước ngoặt”, tiến vào một “kỷ nguyên bất định mới” – nơi niềm tin công chúng đối với các thể chế, bao gồm cả các NHTW, đang bị thử thách nghiêm trọng.

Báo cáo được công bố chỉ hơn một tuần trước thời hạn Mỹ áp thuế mới (9/7), trong bối cảnh thế giới vừa trải qua 6 tháng đầy biến động địa chính trị.

Trả lời câu hỏi về các chỉ trích của Tổng thống Donald Trump nhắm vào Chủ tịch Fed Jerome Powell, ông Carstens tỏ ra điềm tĩnh: “Mâu thuẫn giữa Chính phủ và NHTW là điều khó tránh, gần như là một phần thiết kế của hệ thống”.

Theo BIS, xu hướng bảo hộ và phân mảnh thương mại là mối quan ngại đặc biệt nghiêm trọng, khi nó làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm năng suất đã kéo dài suốt nhiều thập kỷ. Kinh tế toàn cầu cũng đang trở nên kém khả năng chống chịu với các cú sốc – do dân số già hóa, biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng và bất ổn địa chính trị.

Một nghiên cứu trong báo cáo cho thấy, làn sóng lạm phát hậu COVID-19 đã để lại tác động lâu dài đến cách người dân cảm nhận về giá cả. Cùng lúc, nợ công gia tăng đang làm tăng mức độ dễ tổn thương của hệ thống tài chính trước biến động lãi suất, đồng thời bó hẹp dư địa tài khóa của các chính phủ trong xử lý khủng hoảng.

“Xu hướng này không thể kéo dài mãi”, ông Carstens cảnh báo, đồng thời lưu ý rằng chi tiêu quân sự tăng mạnh có thể đẩy nợ công lên cao hơn nữa.

Cố vấn kinh tế trưởng BIS, ông Hyun Song Shin, cũng chỉ ra việc đồng USD đã giảm 10% từ đầu năm – mức lao dốc nửa đầu năm lớn nhất kể từ khi hệ thống tỷ giá thả nổi được thiết lập vào đầu thập niên 1970. Dù vậy, ông khẳng định chưa có dấu hiệu rõ ràng về một “cuộc tháo chạy lớn” khỏi tài sản Mỹ như một số chuyên gia lo ngại.

Theo ông Shin, còn quá sớm để kết luận về động thái của các quỹ đầu tư quốc gia và NHTW. Tuy nhiên, dữ liệu ngắn hạn cho thấy hoạt động phòng hộ tỷ giá (hedging) của nhà đầu tư nước ngoài đang nắm giữ trái phiếu Mỹ có thể là yếu tố góp phần chính khiến USD suy yếu thời gian qua.

“Chúng tôi chưa thấy điều gì đủ để gây lo ngại ngay lúc này”, ông Shin nói thêm.

Theo Reuters

>> Giữa cơn bão giá dầu, Mỹ tuyên bố sẵn sàng ‘xả kho chiến lược’ nếu eo biển Hormuz ngừng chảy