Bộ Y tế đề xuất tăng thuế thuốc lá lên 15.000 đồng/bao
Bộ Y tế đề xuất áp thuế tuyệt đối khởi điểm 5.000 đồng/bao, tăng lên 15.000 đồng vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ 75% như khuyến nghị của WHO.
Ngày 3/6, Cục Báo chí phối hợp với Tổ chức HealthBridge tại Việt Nam tổ chức hội thảo cung cấp thông tin về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, với chủ đề “Thuế thuốc lá và Phát triển bền vững”.
Phát biểu tại hội thảo, Thạc sĩ Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí - cho biết, với hơn 15 triệu người hút thuốc, Việt Nam đang phải gánh chịu những hệ lụy nghiêm trọng cả về y tế lẫn kinh tế. Mỗi năm, hơn 100.000 người tử vong vì hút thuốc trực tiếp hoặc do tiếp xúc với khói thuốc thụ động. Tổng chi phí điều trị và tổn thất kinh tế do thuốc lá gây ra ước tính lên tới 108.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 1,1% GDP.
Thực trạng này là một thách thức lớn đối với tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Dù tỷ lệ hút thuốc ở nam giới trưởng thành đã giảm từ 47,4% năm 2010 xuống còn 41,1% vào năm 2021, mức giảm này vẫn khá khiêm tốn. Việt Nam hiện vẫn nằm trong nhóm 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới hút thuốc cao nhất thế giới và xếp thứ ba trong khu vực ASEAN.
Một trong những nguyên nhân chính khiến tỷ lệ sử dụng thuốc lá giảm chậm là giá bán thuốc vẫn quá thấp do chính sách thuế chưa đủ mạnh.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2022, thuế thuốc lá tại Việt Nam chỉ chiếm 36% giá bán lẻ - thấp hơn nhiều so với mức trung bình 59% của các quốc gia thu nhập trung bình và thuộc nhóm thấp nhất trong ASEAN. Trong khi đó, thu nhập người dân ngày càng tăng khiến thuốc lá dễ dàng tiếp cận, thậm chí với cả trẻ em - nhóm chưa có thu nhập. Do đó, WHO và Ngân hàng Thế giới đã khuyến nghị nâng tỷ trọng thuế thuốc lá lên tối thiểu 75% giá bán lẻ để góp phần giảm tiêu dùng sản phẩm có hại này.
Theo bà Đinh Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc theo Chiến lược Quốc gia đến năm 2030, cần áp dụng mức thuế tuyệt đối khởi điểm là 5.000 đồng mỗi bao và tăng dần lên 15.000 đồng/bao (loại 20 điếu) vào năm 2030, đồng thời duy trì mức thuế tỷ lệ 75% theo khuyến cáo của WHO. Lộ trình này sẽ giúp nâng tỷ trọng thuế lên khoảng 65% giá bán lẻ, tiệm cận mục tiêu 70-75% của WHO, đồng thời đưa tỷ lệ hút thuốc ở nam giới xuống còn 36% vào năm 2030.
Bộ Y tế cũng đề xuất không đưa các quy định về thuốc lá thế hệ mới vào dự thảo luật, đồng thời đánh thuế trên mỗi ml dung dịch của thuốc lá mới, nhằm thực hiện Nghị quyết 173/2024/QH15 của Quốc hội về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, lưu trữ, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Tiến sĩ Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam - nhận định, Việt Nam đang đứng trước thời điểm quan trọng để đưa ra những quyết sách mạnh mẽ bảo vệ sức khỏe cộng đồng khỏi tác hại của thuốc lá.
Bà cảnh báo ngành công nghiệp thuốc lá vẫn đang sử dụng nhiều chiêu trò để che giấu tác hại sản phẩm và lôi kéo giới trẻ thông qua thiết kế bao bì hấp dẫn và hương vị bắt mắt. Các bằng chứng toàn cầu cho thấy biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá là tăng giá thông qua chính sách thuế. Càng tăng thuế cao, hiệu quả bảo vệ sức khỏe càng lớn, đồng thời tạo thêm nguồn lực tài chính để đầu tư cho các ưu tiên phát triển bền vững của quốc gia.
Trưởng đại diện WHO nhấn mạnh: "Chúng tôi khuyến nghị ngoài mức thuế tỉ lệ hiện tại 75% giá xuất xưởng, cần áp thuế tuyệt đối theo lộ trình để đạt mức 15.000 đồng một bao thuốc vào năm 2030".
>> Chỉ đạo khẩn của Bộ Y tế liên quan vụ 7 người vào viện sau bữa buffet ốc
